شمسالدوله ابوطاهر بن فخرالدولهشمسالدوله ابوطاهر بن فخرالدوله، از شخصیتهای خاندان آل بویه، میباشد؛ این خاندان سلسلهای ایرانینژاد و شیعی مذهب، منسوب به ابوشجاع هستند. ۱ - حکومتداری شمسالدولهشمسالدوله ابوطاهر بن فخرالدوله، پس از مرگ پدر حکومت همدان و قرمیسین را در دست گرفت. در ۳۹۷ق/۱۰۰۷م که مادرش سیده خاتون از ری به نزد بَدر بن حَسَنویه رفت، شمسالدوله سپاه نزد سیده خاتون برد و سپس آن دو بر ری تاختند و آن دیار را تسخیر کردند. شمسالدوله یک چند به جای برادرش مجدالدوله در آن جا فرمان راند، اما اختلافی میان وی و مادرش پدید آمد و او به همدان بازگشت. در ۴۰۵ق/۱۰۱۴م پس از قتل بدر، بر پارهای از قلمرو او چیره شد و لشکر هلال بن بدر را بشکست و خود او را اسیر کرد و بکشت. همان سال به ری تاخت، سیده خاتون و مجدالدوله گریختند و به دماوند رفتند. شمسالدوله بر ری چیره شد، اما دیری نپایید که سپاه ری بر او بشورید و شمسالدوله به ناچار راه همدان در پیش گرفت. ظاهراً در همین هنگام ابوعلی سینا به همدان آمد و پس از معالجه شمسالدوله، به وزارت او منصوب شد. ۲ - وفاتدر ۴۱۱ق/۱۰۲۰م ترکان در همدان شوریدند و خانه وزیر را غارت کردند و خواستار قتل او شدند. شمسالدوله او را از وزارت برداشت، ولی چندی بعد که دوباره بیمار شد، ابوعلی را پس از درمان خود به وزارت نشاند. ابوعلی تا پایان کار شمسالدوله، در همین سمت باقی ماند. تاریخ درگذشت شمسالدوله به درستی دانسته نیست، اما برحسب قراین تاریخی، میبایست در اواخر ۴۱۱ق/۱۰۲۰م یا ۴۱۲ق/۱۰۲۱م باشد. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «آل بویه»، ج۱، ص ۳۸۸. |