تغیر مسیر یافته از - سیدمحمدحسین سلطان العلماء خاتون‌آبادی
زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

سیدمحمدحسین بن عبدالباقی سلطان‌العلماء خاتون‌آبادی اصفهانی





سیدمحمدحسین بن عبدالباقی سلطان‌العلماء خاتون‌آبادی اصفهانی، عالم فاضل و فقیه مجتهد، از علمای بزرگ اصفهان در قرن سیزدهم هجری می‌باشد.


۱ - معرفی اجمالی



میرمحمّدحسین سلطان‌العلماء بن میرعبدالباقی بن میرمحمّدحسین بن میرمحمّدصالح خاتون‌آبادی، عالم فاضل و فقیه مجتهد، از علمای بزرگ اصفهان در قرن سیزدهم هجری. [شب یکشنبه سلخ ذی القعده ۱۱۶۰ق در اصفهان] متولّد شده
[۱] روضاتی، سیدمحمدعلی، فهرست کتب خطی اصفهان، ج۱، ص۳۳۹.
و نزد جمعی از علماء به‌ویژه آقامحمّدباقر وحید بهبهانی به تحصیل پرداخته و از پدر خود اجازه دریافت داشته است. سیّدزین‌العابدین موسوی خوانساری (پدر میرزامحمّدباقر صاحب روضات و میرزا‌هاشم چهارسوقی) از او اجازه دریافت نموده است.
او در سال ۱۲۰۸ق پس از وفات پدر به امامت جمعه اصفهان منصوب شده و دارای نفوذ و شهرت و اعتبار فراوان گشته و ریاست دینی شهر را کسب نموده و به لقب «سلطان العلماء» ملقّب شده است و علاوه بر آن به تدریس فقه و اصول و حدیث و کلام مشغول بوده و در مجلس درس او حدود هشتصد نفر از طلاّب حاضر می‌شده‌اند.
[وی حامی دین و ملّت و پشت و پناه مظلومان بوده و در جریان تبلیغات «هنری مارتین» مسیحی معروف به «پادری» علیه اسلام، به مقابله پرداخته و در ردّ عقاید او کتاب نوشته است و در قضایای جنگ‌های ایران و روس و اشغال سرزمین مسلمانان به دست کفار روس در کنار بسیاری از مجتهدان و مراجع فتوای جهاد علیه روس‌های متجاوز را صادر نموده است.]

۲ - وفات



مشارالیه قبل از طلیعه صبح روز ۱۶ ماه صفر سال ۱۲۳۳ق در اصفهان وفات یافته است.
[۲] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۴۵.
[۳] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۱، ص۳۱۳.
[۴] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، بیان المفاخر، ج۱، ص۲۲۲.
[۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.
[۱۲] جابری انصاری، حاج‌میرزا حسن‌خان، تاریخ اصفهان، .
[۱۳] معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۹۶۰-۹۶۱.
[۱۷] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا: ذیل «خاتون آبادی»، ص۹.
[۱۸] تفضلی، آذر و مهین فضایلی جوان، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۰۰.
[۱۹] کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۹۳.


۳ - تالیفات



وی را تالیفاتی است که از آن جمله است:
۱. «حاشیه معالم الاصول» که آن را به عربی نوشته است. نسخه‌ای از آن که تا مبحث «حجیّت خبر واحد» را دارد و به دست محمّد موسوی مشهدی، در ذیقعده ۱۲۲۳ق در اصفهان کتابت شده و به شماره ۹۰۸۴ در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است.
[۲۰] آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۹۹-۲۰۰.
۲. «رساله در توحید»، به عربی که به شماره ۱۸۲۵ در کتابخانه مجلس شورای ملّی موجود است.
[۲۱] حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۹، ص۴۵۵.

[۳. «رساله جهادیه» به فارسی که رساله‌ای است مفصّل به صورت پرسش و پاسخ درباره مسائل فقهی جنگ ایران و روسیه که شامل ۲۴ پرسش و پاسخ و یک خاتمه در اخلاق و نصیحت پادشاهان است و به شماره ۱۲۶۲۰ در کتابخانه آیت‌الّله مرعشی در قم موجود است.
[۲۲] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۳۲، ص۳۹-۴۰.
] نسخه دیگری از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است که به خطّ زیبای «محمّد‌هادی» نوشته شده و در سال ۱۲۶۲ق وقف شده است.] ۴. «رساله در ردّ پادری نصرانی» [که آن را در جمعه ۱۰ ربیع الاوّل سال ۱۲۳۱ق به فارسی تالیف نموده است. نسخه‌ای از آن به خط محمّدحسین بن محمّدجعفر قهبائی به شماره ۵۵۲۴/۲ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
[۲۴] مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
] نسخه دیگری از این کتاب به شماره ۳۹۵۳ در کتابخانه مجلس شورای ملّی سابق موجود است.
[۲۵] حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۱۰، ص۲۰۸۸.
۵. «رساله در قضا و قدر» ۶. «رساله در منجزات مریض» [۷. «رساله در جواز نقل نعش به مشاهد» که به خط محمّدحسین بن محمّدجعفر قهپائی کتابت شده و به شماره ۵۵۲۴/۱ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. ]
[۲۶] مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۸. «مصابیح القلوب» [در احکام به فارسی، در یک مقدّمه و ۵ باب که باب پنجم آن نوشته نشده است. نسخه‌ای از آن که به خط «زین‌العابدین بن عبدالمطلّب موسوی» در چهارشنبه ۸ صفر ۱۲۲۵ق کتابت شده و دارای حواشی مؤلف با نشانه «منه مدّظلّه العالی» که به شماره ۹۸۲۶ در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد مقدّس موجود است.
[۲۷] آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.
] نسخه‌ای دیگر از این کتاب در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی موجود است.
[۲۸] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۲، ص۲۴.

[وی نسخه‌ای از کتاب «البهجة المرضیه» تالیف: سیوطی را در پنج شنبه ۵ محرم الحرام ۱۲۳۱ق را به خط نسخ کتابت نموده که در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم وجود دارد.
[۲۹] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱۴، ص۱۸۳.
]

۴ - پانویس


 
۱. روضاتی، سیدمحمدعلی، فهرست کتب خطی اصفهان، ج۱، ص۳۳۹.
۲. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۴۵.
۳. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، زندگینامه علّامه مجلسی، ج۱، ص۳۱۳.
۴. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، بیان المفاخر، ج۱، ص۲۲۲.
۵. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۰۰.    
۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.
۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۱۷۱.    
۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
۹. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۰، ص۲۱۵.    
۱۰. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۱، ص۲۱۵.    
۱۱. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۳، ص۱۷.    
۱۲. جابری انصاری، حاج‌میرزا حسن‌خان، تاریخ اصفهان، .
۱۳. معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۹۶۰-۹۶۱.
۱۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۲۴۱.    
۱۵. موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۰۷.    
۱۶. موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنات، ج۷، ص۱۸۳.    
۱۷. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا: ذیل «خاتون آبادی»، ص۹.
۱۸. تفضلی، آذر و مهین فضایلی جوان، فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص۵۰۰.
۱۹. کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۹۳.
۲۰. آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۹۹-۲۰۰.
۲۱. حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۹، ص۴۵۵.
۲۲. حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۳۲، ص۳۹-۴۰.
۲۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۵، ص۲۹۶.    
۲۴. مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۲۵. حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۱۰، ص۲۰۸۸.
۲۶. مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۶، ص۲۸.
۲۷. آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.
۲۸. حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۲، ص۲۴.
۲۹. حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱۴، ص۱۸۳.


۵ - منبع



مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۶۹۷-۶۹۹.    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.