سید محمدمهدی خوانساریمیرزا محمدمهدی خوانساری (۱۲۱۴-۱۲۸۴ش/۱۲۵۱-۱۳۲۴ق)، فرزند میرزا محمدباقر خوانساری، از علمای شیعه اصفهان در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری بود. او تحصیلات خود را نزد پدر و عمویش سید محمد‌هاشم چهارسوقی و دیگر بزرگان حوزه علمیه اصفهان پشت سر نهاد و از استادان خود به دریافت اجازه اجتهاد نائل آمد. وی از آن پس به تدریس و تالیف روی آورد و آثاری نگاشت که فرائضُ الیومیّه، حاشیه بر قوانین و تعلیقه بر لمعه از آن جمله‌اند. او مدتی مرجع تقلید برخی از شیعیان اصفهان بود. میرزا مهدی خوانساری سرانجام در نوزدهم اسفند ۱۲۸۴ ش برابر با سیزدهم ذی حجه ۱۳۲۴ق در هفتاد سالگی درگذشت و در جوار پدر، در تخت فولاد اصفهان مدفون شد. ۱ - معرفی اجمالیمحمدمهدی خوانساری عالم امامی در سده سیزدهم و چهاردهم، در ۱۲۵۱ق در اصفهان به دنیا آمد. [۱]
حبیب آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰، اصفهان، ۱۳۵۱ش.
[۲]
مهدوی، مصلح‌الدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص۱۸۰.
او فرزند بزرگ سید محمدباقر خوانساری، مشهور به صاحب روضات [۳]
حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰.
و مجری وصیتنامه وی بود. (برای این وصیتنامه [۴]
اسنادی از خاندان روضاتیان، به کوشش رسول جعفریان، ص۸۴-۸۸، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
[۵]
روضاتی، محمدعلی، زندگانی حضرت آیت اللّه چهارسوقی، ج۱، ص۸۴ـ۸۸، حاوی شرح‌حال بیش از یکصد نفر رجال قرون اخیره، اصفهان (۱۳۳۲ش).
)۲ - تحصیلات و جایگاه علمیمحمدمهدی تحصیلاتش را در اصفهان نزد پدر و عموی خویش میرزا هاشم خوانساری صاحب مبانی الاصول، و ملا حسینعلی تویسرکانی به پایان رساند تا به درجه اجتهاد رسید، و مدت‌ها مرجع تقلید جمعی از شیعیان در اصفهان بود. [۶]
مشار، خانبابا، مولفین کتب چاپی فارسی و عربی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۶، ستون۳۷۵، اصفهان، ۱۳۴۸ش.
او از حیث مقام و موقعیت اجتماعی، در مرتبه‌ای پایین‌تر از برادر کوچکترش میرزا محمدمسیح (د ۱۳۲۵) قرار داشته است، ولی مظفرالدین شاه در نامه‌ای خطاب به وی، او را در مرگ پدرش تسلیت و دلداری داده است.(برای متن این نامه [۷]
اسنادی از خاندان روضاتیان، به کوشش رسول جعفریان، ج۱، ص۴۷، قم: انصاریان، ۱۳۸۲ش.
)۳ - استادان- سید محمدباقر خوانساری؛ - میرزا هاشم خوانساری؛ - ملا حسینعلی تویسرکانی. ۴ - آثار- دلیل المصَلّین. - رساله‌ای عملیه: این رساله به زبان فارسی و در موضوع نماز نگاشته شد و در سال ۱۳۱۴ در اصفهان چاپ سنگی شد. [۸]
مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج ۶، ستون ۳۷۵، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ش.
- فرائض یومیه: این اثر ترجمه فارسی اَلفیه شهید اول است [۹]
آقا بزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البرره، قسم ۱-۲، ج۱۶، ص۱۵۱، مشهد، ۱۴۰۴ق.
و در سال ۱۳۱۳ش در تهران به تحقیق محمدعلی مرعشی چاپ سنگی شد و نام آن را «هزار مساله» نیز ذکر کرده‌اند. [۱۱]
مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج ۶، ستون ۳۷۶، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ش.
- مُکَمِّل البَقِیة من احسن العطیة: در تکمیل شرح الفیه پدرش نوشته شد. - شرح بر تبصره علامه حلی. - تعلیقه بر اللمعة الدمشقیة. - شرح بر النفلیه شهید اول. [۱۳]
مهدوی، مصلح‌الدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص۱۸۰.
۵ - درگذشتخوانساری در ۱۳۲۴ق درگذشت و در تخت فولاد اصفهان کنار پدرش به خاک سپرده شد. [۱۴]
گزی برخواری، عبدالکریم بن مهدی، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، ص۹۸، چاپ مصلح‌الدین مهدوی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۲۸ش.
۶ - فهرست منابع(۱) آقا بزرگ طهرانی. (۲) اسنادی از خاندان روضاتیان، به کوشش رسول جعفریان، قم: انصاریان، ۱۳۸۲ش. (۳) محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم‌الآثار، ج ۳، اصفهان ۱۳۵۱ش. (۴) محمدعلی روضاتی، زندگانی حضرت آیت اللّه چهارسوقی، حاوی شرح حال بیش از یکصد نفر رجال قرون اخیره، اصفهان (۱۳۳۲ش). (۵) عبدالکریم بن مهدی گزی برخواری، رجال اصفهان، یا، تذکرة‌القبور، چاپ مصلح‌الدین مهدوی، (بی‌جا: بی‌نا)، ۱۳۲۸ش. (۶) خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ش. (۷) مصلح‌الدین مهدوی، تذکرة‌القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان ۱۳۴۸ش. ۷ - پانویس
۸ - منبع• دانشنامه جهان اسلام، برگرفته از مقاله «خوانساری محمدمهدی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۰۳/۳۰. • پایگاه اطلاع رسانی حوزه، برگرفته از مقاله « خوانساری، سید محمد مهدی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۰۳/۳۰. رده‌های این صفحه : دانش آموختگان حوزه اصفهان قرن 13 (قمری) | درگذشتگان سال 1324 (قمری) | زادگان سال 1251 (قمری) | شاگردان محمدباقر موسوی خوانساری | شاگردان میرزا محمّد‌هاشم چهارسوقی | فقیهان شیعه قرن 13 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 14 (قمری) | مدفونان در تخت فولاد
|