سوره عادیاتسوره عادیات صدمین سوره قرآن کریم است و از آن در باب صلات نام برده‌اند. ۱ - فضیلت قرائت سوره عادیاتدر حدیثی از امام صادق علیه السّلام در فضیلت تلاوت سوره عادیات و مداومت بر آن آمده است: « خداوند کسی را که بر تلاوت سوره عادیات مداومت کند، در روز قیامت با امیرالمؤمنین علیه السّلام محشور می‌کند و در کنف حمایت و در زمره رفیقان آن حضرت خواهد بود». خواندن سوره عادیات پس از حمد در رکعت دوم نماز جعفر و هنگام شانه کردن محاسن مستحب است. ۲ - تعریف عادیات«عادیات» اسب‌های تیزتک و تندرو هستند که هنگام دویدن، همهمه صدایشان به گوش می‌رسد. خداوند در نخستین آیه این سوره به چنین اسب‌ها و اسب سواران چابکی سوگند می‌خورد که از سم اسبان آن‌ها آتش می‌پرد و سحرگاهان بر دشمن هجوم می‌آورند؛ و سوره بدین مناسبت عادیات نامیده شده است. ۳ - محتوای سوره عادیاتاین سوره درباره ناسپاسی انسان و کفران نعمت‌های پروردگارش و حب شدیدش نسبت به خیر سخن می‌گوید، و نتیجه می‌گیرد انسان با این که دوستدار خیر خلق شد، و با این که خیر را تشخیص می‌دهد، اگر انجام ندهد حجتی بر خدا ندارد، بلکه خدا بر او حجت دارد، و به زودی به حسابش می‌رساند. برخی نکات تربیتی و انسان شناسی نیز در آن مطرح می‌شود و سوره با اشاره‌ای به رستاخیز و قیامت پایان می‌یابد. ۴ - محل نزول سوره مذکورو این سوره به شهادت سوگندهای اولش در مدینه نازل شده، چون یکی از آن سوگندها جمله و العادیات ضبحا... است، که ظاهرش به بیانی که می‌آید این است که مراد از آن، اسبان سربازان و مجاهدین در جنگ است، و پیداست که جنگ‌های اسلامی در مدینه واقع شده، و مساله جهاد بعد از هجرت تشریع شد، روایاتی که از طرق شیعه از ائمه اهل بیت علیه‌السّلام رسیده و نیز برخی روایات اهل سنت ، مؤید این نظریه است، چون در آن روایات آمده که این سوره درباره امیرمومنان علی علیه‌السّلام و گروه رزمی همراه او نازل شده است که در جنگ « ذات السلاسل » (در سال هشتم هجرت) به دشمن شبیخون زدند. هرچند برخی براین اعتقادند که در مکه نازل شده است. ۵ - ویژگی‌های سوره عادیات۱. یازده آیه ، چهل کلمه و ۱۶۰، ۱۶۳ یا ۱۶۹ حرف دارد. ۲. در ترتیب نزول، چهاردهمین و در قرآن کریم یکصدمین سوره است. ۳. پس از سوره عصر و پیش از سوره کوثر نازل شده است. ۴. تمام آیات این سوره یکباره و به صورت مجموعی فرود آمد و از سور جمعی النزول است. ۵. بیست و دومین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود. ۶. نسخی در آن واقع نشده است. ۷. از سور مفصل و از نوع قصار آن به شمار می‌آید. سوره با قسم به عادیات آغاز شده و به همین سبب به «عادیات» نامگذاری شده است. ۶ - مطالب سوره عادیات۱. سوگند به اسبان تیزرو جنگی و تجلیل از مجاهدان راه خدا؛ ۲. ترسیم پیروزی سپاه اسلام به فرماندهی امام علی علیه‌السّلام در جنگ «ذات السلاسل»؛ ۳. بخل و ناسپاسی انسان ؛ ۴. زنده شدن مردگان در رستاخیز. [۶]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۹۰.
[۸]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
[۹]
فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۵۳۷.
[۱۰]
هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۵۸۱.
۷ - پانویس
۸ - منابعفرهنگ نامه علوم قرآن، برگرفته از مقاله«سوره عادیات». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۲۸۵، برگرفته از مقاله «سوره عادیات». رده‌های این صفحه : سوره‌های قرآن
|