سوره رومسى امین سوره قرآن کریم، سوره روم می باشد که از آن در باب صلات سخن گفته‌اند. ۱ - پیشگوییخداوند در آغاز اين سوره، از پيروزى روم پس از شکست خوردن از ایران خبر مى‌دهد. اين پیشگویی و حادثه مربوط به صدر اسلام است و در واقع به پيروزى امت مسلمان پس از شکست از دو اَبَرقدرت آن‌روز جهان ، نويد مى‌دهد و تقويتى است براى مسلمانان آن‌روز که مورد آزار مشرکان مکه قرار داشتند، و آينده‌اى تابناک را در افق حیات بشرى نشان مى‌دهد. ۲ - قیامت کبریبعد از بيان اين نويد و وعده به مسلمانان، منتقل مى‌شود به وعده‌گاه اكبر كه قیامت و يوم الوعدش گويند، روزى كه تمامى افراد و اقوام در آن روز به سوى خدا بازمى‌گردند، آن گاه به استدلال بر مساله معاد پرداخته، سپس کلام را به آيات ربوبیت معطوف مى‌دارد و صفات خاصه خدا را برمى‌شمارد، و در آخر، سوره را با وعده نصرت به رسول گرامى‌اش ختم مى‌كند، و در فرا رسيدن اين وعده تاكيد بليغ نموده و مى‌فرمايد: فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لا يُوقِنُونَ؛ صبر كن كه وعده خدا حق است، و كسانى كه يقين ندارند تو را در كارت سست نسازند. در چند آيه قبل نيز فرموده بود: كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ؛ يارى ما براى مؤمنین حقى است بر ما. ۳ - غرض سورهپس معلوم شد كه غرض سوره وعده دادن قطعى خدا به يارى دین است، و اگر قبل از بيان اين غرض، مساله وعده غلبه روم را در چند سال بعد ذكر كرد، براى اين است كه مؤمنين وقتى ديدند كه وعده غلبه روم عملى شد، يقين كنند كه وعده ديگر خدا نيز عملى خواهد شد، و نيز يقين كنند كه وعده آمدن قيامت هم، مانند ساير وعده‌هايش عملى مى‌شود، آرى عقل هر عاقلى حکم مى‌كند كه وقتى خداى تعالى دو تا از وعده‌هايش را عملى كرد ساير وعده‌هايش نيز عملى مى‌شود، و بايد از خطرهايى كه وعده آن را مى‌دهد بر حذر بود. ۴ - ويژگي‌هاى سوره۱. داراى ۶۵ آیه به عدد مکى و مدنى و شصت آيه به عدد ديگر مکاتب (عدد اخير، مشهور و صحيح‌تر مى‌نمايد) ۸۰۷، ۸۱۹ يا ۸۲۰ کلمه و ۳۵۳۴ يا ۳۵۳۰ حرف است. ۲. در ترتيب نزول، هشتاد و چهارمين سوره و سوره سى‌ام قرآن کریم است و پس از سوره انشقاق و پيش از سوره عنکبوت در مکه نازل شد؛ به جز آيه ۱۷ که مدنى است. ۳. از نظر کميت از سور مثانی و حدود يک حزب از قرآن است. ۴. گفته‌اند يک آيه منسوخ دارد. ۵ - مطالب مهم سوره۱. پيشگويى از پيروزى روميان بر ايرانيان؛ ۲. بيان آیات عظمت خداوند در آسمان و زمین و در وجود انسان‌ها؛ ۳. بيان توحید فطرى، پس از ذکر ادله آفاقی و انفسی؛ ۴. شرح و تبيين حالات افراد بى‌ايمان و گنهکار؛ ۵. اشاره به بخشى از قوانين و سنت‌هاى الهى در جامعه؛ مانند قانون زوجیت و مودت. [۴]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۸۵.
[۸]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
۶ - قرائت در شب قدرقرائت سوره روم در شب بیست و سوم ماه رمضان مستحب است. ۷ - قرائت در نماز آیاتقرائت سوره‌هاى بزرگ همچون سوره روم در نماز آیات که سبب آن خورشید گرفتگی است، مستحب مى‌باشد. ۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۹۸. فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سوره روم». |