زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

زین‌الدین علی بن سلیمان بحرانی




بَحرانی، علی بن سلیمان بن حسن، ملقّب به زین الدین، محدّث و فقیه شیعیِ قرن یازدهم است.


۱ - تاریخ تولد علی بن سلیمان


از تاریخ تولّد او اطلاع دقیقی در دست نیست، امّا می‌دانیم که در ۱۰۶۴ه درگذشته و در روستای قَدَم، از روستاهای بحرین، به خاک سپرده شده است.

۲ - اساتید علی بن سلیمان


در بحرین، نزد علّامه سید ماجد بحرانی، شیخ محمدبن حسن بن رجب مُقابی، فقیه و نخستین امام جمعه بحرین در دوره صفویه، شیخ جعفربن کمال الدین بحرانی
[۱] سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
و سید نورالدین علی بن علی موسوی عاملی جَبعی (متوفّی ۱۰۶۸) تحصیل کرد؛
[۲] حسن صدر، تکملة امل الا´مل، ج۱، ص۴۱۹، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.
سپس به ایران سفر کرد و در اصفهان نزد شیخ بهائی به تحصیل علم حدیث پرداخت؛
[۳] علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
[۴] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۴، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
شیخ بهایی در اجازه ای، اجتهاد کاملش را تأیید کرده است.
[۵] علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.


۳ - فعالیّت تدریسی علی بن سلیمان


پس از بازگشتِ بحرانی به زادگاهش، عدّه زیادی در درس او حاضر می‌شدند، حتی نخستین استادش، محمدبن حسن بن رجب، متواضعانه به مراتب فضل و أعلم بودن او إذعان می‌کرد و خود را به حضور در درس او و استفاده از معلوماتش ملزم می‌دانست.
[۶] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).


۴ - تبحّرات علمی علی بن سلیمان


در علم حدیث چنان تبحّر داشت که در حوزه های علمی ایران (دیار عجم) به «امّ‌الحدیث» شهرت یافت.
[۷] شیخ عباس قمی، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة، ج۱، ص۳۰۲، (بی جا).


۵ - فعالیّت اجتماعی علی بن سلیمان


وی نخستین کسی بود که در بحرین مدرسه آموزش حدیث برپا کرد و این علم را رواج داد.
[۸] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۴، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
[۹] سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
[۱۰] علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، ج۱، ص۱۱۹، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
[۱۱] محسن امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۴۷، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۲] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۰۳، بیروت (بی تا، تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).


۶ - ریاست علی بن سلیمان


سالها ریاست دینی مردم بحرین و رسیدگی به امور حسبیّه و قضاوت و امامت جمعه و جما‌‌عت را برعهده داشت و در امر به معروف و نهی از منک ر و مبارزه با بدعتها و منکرات کوشا و سختگیر بود. در دوره ریاست او عدالت برقرار و دست ظالمان کوتاه شد.
[۱۳] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).


۷ - فرزندان علی بن سلیمان


از بحرانی سه فرزند برجای ماند: شیخ صلاح الدین که محدث و ادیب و شاعر بود و پس از درگذشت پدر وظایف او را در قضا و درس و امامت جمعه و جماعت به عهده گرفت؛
[۱۴] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۵، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
و در جوانی در شیراز درگذشت؛
[۱۵] سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
شیخ حاتم که فقیه بود؛
[۱۶] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
شیخ جعفر که پس از مرگ برادرش، صلاح الدین، منصب و وظایف او را عهده دار شد. علی فرزند شیخ جعفر، نیز مدتی در بحرین امور حسبیه را به عهده داشت.

۸ - در گذشت علی بن سلیمان و علّت آن


و در امر به معروف و نهی از منکر کوشا بود و خصوصاً با اُمرا و بزرگان مداهنه نمی‌کرد؛ ازین‌رو برخی از آنان نزد شاه سلیمان صفوی (حک: ۱۰۷۷ - ۱۱۰۵) از او سعایت کردند و در نتیجه، به دستور شاه، با غُل و زنجیر به ایران اعزام شد، اما وقتی به کازرون رسید، حقیقت امر بر شاه روشن شد و فرمان آزادی اش را صادر کرد. پس از آن، مدتی طولانی در کازرون اقامت کرد و در ۱۱۳۱، در همان‌جا درگذشت.
[۱۷] یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۵ـ۱۶، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).


۹ - آثار علی بن سلیمان


از بحرانی رساله‌هایی در صلاة و جواز تقلید و طهارة و جمعه و مناسک حج و حواشی بر التهذیب و الاستبصار و المختصرالنافع برجای مانده است.
[۱۸] سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
[۱۹] علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، ج۱، ص۱۲۰، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
[۲۰] شیخ عباس قمی، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة، (بی جا).
[۲۱] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۰۳، بیروت (بی تا، تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).


۱۰ - فهرست منابع


(۱) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱، ج ۴، ص ۱۰۲.
(۲) محسن امین، اعیان الشیعة، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۳) سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
(۴) علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
(۵) یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
(۶) عبداللّه جزائری، الاجازة الکبیرة، قم ۱۴۰۹، ص ۳۲، ۹۱، ۲۰۸.
(۷) محمدبن حسن حرّ عاملی، امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، نجف ۱۳۸۵/۱۹۶۵، ج ۲، ص ۱۸۹.
(۸) حسن صدر، تکملة امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.
(۹) شیخ عباس قمی، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة، (بی جا).
(۱۰) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت (بی تا، تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).

۱۱ - پانویس

 
۱. ↑ سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
۲. ↑ حسن صدر، تکملة امل الا´مل، ج۱، ص۴۱۹، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.
۳. ↑ علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
۴. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۴، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۵. ↑ علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
۶. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۷. ↑ شیخ عباس قمی، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة، ج۱، ص۳۰۲، (بی جا).
۸. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۴، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۹. ↑ سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
۱۰. ↑ علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، ج۱، ص۱۱۹، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
۱۱. ↑ محسن امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۴۷، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۲. ↑ عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۰۳، بیروت (بی تا، تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
۱۳. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۱۴. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۵، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۱۵. ↑ سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
۱۶. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۱۷. ↑ یوسف بن احمد بحرانی، لؤلؤة البحرین، ج۱، ص۱۵ـ۱۶، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، قم (بی تا).
۱۸. ↑ سلیمان بن عبداللّه بحرانی، فهرست آل بابویه و علماءالبحرین، ج۱، ص۷۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۴.
۱۹. ↑ علی بن حسن بحرانی، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین، ج۱، ص۱۲۰، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷.
۲۰. ↑ شیخ عباس قمی، فوائدالرضویّه فی احوال علماءالمذهب الجعفریة، (بی جا).
۲۱. ↑ عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۱۰۳، بیروت (بی تا، تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).


۱۲ - منابع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «علی بن سلیمان بحرانی»، شماره۵۶۰.    

رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.