روایت امامان عادلان قاسطاندر برخی از منابع روایت «امامان عادلان قاسطان» را به امام صادق (علیه‌السّلام) نسبت داده‌اند که امام صادق (علیه‌السّلام) ابوبکر و عمر را ستوده است. در این نوشتار صحت و سقم این روایت را بررسی می‌کنیم. ۱ - اصل روایتو جاء عن الامام السادس جعفر الصادق (علیه‌السّلام) انه سئل عن ابی بکر وعمر رضی الله عنهما ففی الخبر " ان رجلاً سال الامام الصادق (علیه‌السّلام)، فقال: یا ابن رسول الله! ما تقول فی حق ابی بکر و عمر؟ فقال (علیه‌السّلام): امامان عادلان قاسطان، کانا علی الحق، وماتا علیه، فعلیهما رحمة الله یوم القیامة " شخصی از امام صادق (علیه‌السّلام) سؤال کرد: نظر شما درباره ابوبکر و عمر چیست؟ فرمود: دو امام عادل و بر حق بودند و بر همین روش هم مردند. ۲ - اشکالات روایتچند اشکال بر روایت وارد است. ۲.۱ - نداشتن سنداین روایت که در برخی از کتاب‌ها؛ همانند: الصراط المستقیم، و شرح احقاق الحق [۳]
سیدمرعشی، شهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، ج۱، ص۶۹ - ۷۰.
و الصوارم المهرقه و... نقل شده است، هیچ سندی ندارد و روایت بدون سند به درد استدلال نمی‌خورد.و ما معتقد هستیم که این روایات صحت ندارد و از ساخته‌های دودمان بنی‌امیه است که می‌خواستند ائمه شیعه را در میان مردم دو چهره نشان دهند. ۲.۲ - مفهوم اول حدیث که بیان نشدهمستدل اول حدیث را نقل نکرده است، زیرا در همان منبع مورد نقل شروع حدیث این چنین است که: روی انّه سال رجل من المخالفین عن الامام الصادق (علیه‌السّلام) وقال: ... جناب نویسنده، جمله رجل من المخالفین را حذف کرده است، چرا؟ دلیل آن روشن است، زیرا مخالف از اصطلاحات حدیثی و روایی است و به معنای سنّی مذهب است. ۲.۳ - مفهوم ادامه حدیث که بیان نشدهباز هم نویسنده ادامه روایت را نقل نکرده است. ادامه روایت این است: فلمّا انصرف الناس قال له رجل من خاصّته: یا ابن رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) لقد تعجّبت ممّا قلت فی حقّ ابی بکر وعمر، فقال: نعم، هما اماما اهل النار، کما قال اللّه سبحانه ـ آن دو نفر امام هستند، امّا امام و پیشوای دوزخیان و اهل آتش، خداوند می‌فرماید: «و جعلناهم ائمّة یدعون الی النار؛ » و اینکه گفتم: قاسطان، منظورم تفسیر این آیه است: «و امّا القاسطون فکانوا لجهنّم حطباً؛ » و اگر گفتم: عادلان، به این جهت است که آن دو نفر از حق روی گردانده و با آن مخالفت کرده‌اند، و در حقیقت تفسیر این آیه است: «ثمّ الذی کفروا بربّهم یعدلون؛» و مقصودم از: کانا علی الحق، به معنای مخالفت آن دو با حق و قیام علیه حق است که مراد امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) است. و مقصود از: وماتا علیه این است که آن دو نفر بر ضد حق بودند و فعلیهما رحمة اللّه، رحمت الله (رسول خدا) بر ضد آنان است. فانّه کان رحمة للعالمین. ۳ - پانویس
۴ - منبعموسسه ولی‌عصر، برگرفته از مقاله «آیا روایت:«:امامان عادلان قاسطان» از قول امام صادق (علیه‌السّلام) درباره عمر و ابوبکر صحت دارد؟». |