خدعهخدعه در اصطلاحات فقه نظامی عبارت است از به کارگیری نیرنگ و خدعه در جنگ برای نابود کردن یا تسلیم ساختن دشمن. طبق روایات خدعه در جنگ جایز و نیکوست. ۱ - معنای لغویخدعه در لغت به معنی، نیرنگ، گول زدن و گمراه کردن، چشم‌بندی و غیره... آمده است. ۲ - معنای اصطلاحیدر اصطلاح به کارگیری نیرنگ و خدعه در جنگ برای نابود کردن یا تسلیم ساختن دشمن گفته می‌شود. ۳ - روایتی از امام علیحضرت علی (علیه‌السّلام) فرمود: از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در جنگ خندق شنیدم که فرمود: «الْحَرْبُ خُدْعَةٌ؛ جنگ فریب است.» و نیز فرمود: «تُکَلِّمُوا بِما ارَدْتُمْ» یعنی آنچه را که می‌خواهید درباره نابودی دشمن (باگفتن دروغ) به زبان بیاورید، آزاد هستید. در تاریخ چنین نقل شده است: حضرت علی (علیه‌السّلام) در جنگ خندق عمرو بن عبدود را به کار دیگری مشغول کرد و سپس به پای او شمشیر زد که قطع شد. عمرو گفت: ای علی،خدعه کردی. حضرت جواب داد «الْحَرْبُ خُدْعَةٌ؛ جنگ، فریب است.» [۴]
سهیلی خوانساری، احمد، داب الحرب و الشجاعة، ص۲۹۹.
۴ - روایتی از پیامبرپیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «ثَلاثٌ یَحْسِنْ فیهِّنَ الْکِذْب: الْمَکیدَةُ فِی‌الْحَرْبِ وَعَدْتُکَ زُوْجَتُکَ وَالْاصْلاحِ بَیْنَ النَّاسِ؛ در سه جا دروغ نیکوست، فریب در نبرد و وعده به همسر خود و سازش دادن میان مردمان.» ۵ - پانویس
۶ - منبع• جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۵۳. |