زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

حکومت قتبان




اعراب جنوب عربستان، اولین شهرنشینان ملت عرب بودند، بالطبع آنان، نخستین دولت‌های عربی را تشکیل دادند، دولت‌هایی که در این منطقه شکل گرفت نه دولت سیاسی، بلکه بیشتر دولتی تجاری به حساب می‌آیند. متاسفانه از چند و چون این دولت‌ها چندان اطلاعی در دست نیست. اطلاعات به دست آمده از این دولت‌ها مرهون تلاش باستان‌شناسان در مطالعه کتیبه‌ها و آثار و ابنیه‌های تاریخی به جا مانده از آن دوران است. در اینجا به مهمترین این دولت‌ها پرداخته و اجمالاً مطالبی را یادآور می‌شویم.


۱ - دولت قتبان


این دولت، معاصر با دولت معین بوده است. آنچه از منابع قدیم عربی به دست ما رسیده این است که آنها از قبایل حمیر بوده و قتبان نام موضعی در عدن بوده است.
[۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۷۹، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ هشتم، ۱۹۸۹.

در مبدا قیام و فروپاشی این دولت اختلاف است و ابتدای این دولت را از ۱۰۰۰ تا ۶۴۵ ق.م، و فروپاشی آنها را حداکثر تا ۱۴۰ یا ۱۴۶ ق.م، برشمرده‌اند.
[۲] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۷۸، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
حکام این دولت در ابتدا لقب حکام سبئی را بر خود نهادند؛ اما با بالا گرفتن کار خود را «ملک» ملقب کردند
[۳] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۷۹، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
و «تمنع» را به پایتختی برگزیدند.
[۴] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۲۲۳، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
کتیبه‌های به دست آمده از این دوره نشانگر این مطلب است که قوانین جزایی مفصلی در قلمرو این حکومت برقرار بوده است، به خصوص در زمان پادشاهی "یدع اب زبیان بن شهر".
[۵] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۹۲، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    

بر طبق قوانین قتبان، پادشاه تنها مرجع دولتی بود که می‌توانست قوانین را ابلاغ و بر اجرای آن نظارت کند.
[۶] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۹۲، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
از جمله شهرهای عمده این دولت، علاوه بر تمنع، می‌توان به کحلان، شور و حرب اشاره کرد.
[۷] علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۲۲۳۲۳۰، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    


۲ - پانویس

 
۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۷۹، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ هشتم، ۱۹۸۹.
۲. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۷۸، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
۳. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۷۹، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
۴. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۲۲۳، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
۵. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۹۲، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
۶. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۱۹۲، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    
۷. ↑ علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب، ج۳، ص۲۲۳۲۳۰، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، چاپ اول.    


۳ - منبع

سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «دولت های عرب جاهلی(معین، سبا، قتبان، حضرموت)»، تاریخ بازیابی ۹۵/۶/۲۴.    


رده‌های این صفحه : تاریخ عربستان | حکومت های بدوی | حکومت های پیش از اسلام | عصر جاهلیت | مقالات پژوهه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.