حبس قاتل فراری پس از اخذ دیهحبس قاتل فراری پس از اخذ دیه از مباحث فقهی و حقوقی و درباره حکم زندانی‌کردن قاتل فراری پس از اخذ دیه بحث می‌کند. آنچه که فقهاء درباره این مطلب بدان استناد می‌کنند، دنباله روایتی از امام صادق (علیه‌السلام) است که به زندانی‌کردن و تأدیب قاتل فراری بعد از اخذ دیه اشاره دارد. ۱ - روایاتحمید بن زیاد، عن الحسن بن محمد بن سماعة، عن احمد بن الحسن المیثمی، عن ابان بن عثمان، عن ابی بصیر، قال: «سالت ابا عبد اللّه (علیه‌السّلام) عن رجل قتل رجلا متعمّدا، ثمّ هرب القاتل فلم یقدر علیه؟ قال: ان کان له مال اخذت الدیة من ماله، و الّا فمن الاقرب فالاقرب، فان لم یکن له قرابة، وداه الامام، فانّه لا یبطل دم امرئ مسلم، و فی روایة اخری: ثم للوالی بعد حبسه و ادبه؛ [۳]
حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة (به نقل از:کافی)، ج۱۹، ص۳۰۳، ح۲، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
ابوبصیر، گفت: از امام صادق (علیه‌السلام) پرسیدم: مردی عمدا مردی را کشته است، آنگاه فرار کرده و دسترسی به او نیست؟ فرمود: اگر مالی دارد، دیه از مال او برداشت می‌شود و اگر ندارد از خویشان نزدیک به ترتیب گرفته می‌شود. اگر خویشی ندارد، امام دیه او را می‌پردازد؛ زیرا خون مسلمان هدر نمی‌رود؛ و در روایتی دیگر اضافه می‌کند: پس از آن، والی قاتل را حبس و تادیب می‌کند.در تهذیب الاحکام بدون اضافۀ موجود در کافی، روایت شده است. در روضة المتّقین می‌گوید: این دو روایت در روایات موثق از ابوبصیر نقل شده است … و در روایتی دیگر دارد: آنگاه حاکم می‌تواند پس از آن، او را زندانی و ادب کند؛ یعنی اگر دیه او را پرداخت و به قاتل دست پیدا کرد. بیشتر اصحاب به این دو روایت عمل کرده‌اند. علّامه مجلسی می‌گوید: یک روایت، موثق و روایت دیگر مرسل است. ۲ - نتیجهگیریآیتالله طبسی: این اضافه در غیر از کتاب کافی دیده نشده کسی به روایت فتوا داده باشد. آری، مشابه آن را آورده‌اند که اگر قاتل فرار کرد و بر او دست نیافتند تا مرد، دیه از مال او برداشته می‌شود و اگر نداشت از خویشان نزدیک- الاقرب فالاقرب- گرفته می‌شود، بدون این که متعرّض دنباله روایت شده باشند. این روایت را سیّد مرتضی، شیخ در نهایه، ابن زهره، ابن برّاج و دیگران آورده‌اند. گاهی گفته می‌شود: اعراض اصحاب از دنباله روایت، حجّیت آن را تضعیف می‌کند؛ ولی باید گفت: اعراض، متوقف بر این است که مساله ذکر شود آنگاه از آن اعراض شود؛ در حالی که چنین چیزی ثابت نشده است. ۳ - پانویس۴ - منبع• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۹۳-۹۵. رده‌های این صفحه : حقوق جزای اسلامی | حقوق زندانی | حقوق کیفری | زندان | فقه القضاء | مباحث حقوقی | مباحث فقهی
|