جور (مفردات‌نهج‌البلاغه)جَور (به فتح جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای انحراف از اعتدال و ظلم که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص در برگرداندن بیت‌المال از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیجَور (به فتح جیم) به معنای انحراف از اعتدال و ظلم، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «جار جورا: مال عن القصد.» چراکه ظلم را به این جهت «جور» گفته‌اند که انحراف از عدل است. واژه «جار» به معنای همسایه است. چنان‌که گفته می‌شود: «الجار: المجاور فی السکن.» واژه «جوار» به معنی عهد و امان و نیز به معنی آب کثیر است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با تیولها و حاتم بخشی‌های عثمان فرموده است: «و الله لو وجدته قد تزوّج به النساء و ملک به الاماء لرددته فانّ فی العدل سعة و من ضاق علیه العدل فالجور علیه اضیق؛ به خدا قسم اگر آن تیول را پیدا کنم که با آن زنان تزویج شده و کنیزان خریداری گشته است به بیت‌المال بر می‌گردانم، چون در عدالت وسعت است، هر کس عدالت بر او تنگ آید، ظلم بر وی تنگتر خواهد بو.» ۳ - تعداد کاربرداین ۶۰ بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جور»، ص۲۴۰. |