جمیل بن عبدالله معمر عذریابوعمرو جمیل بن عبدالله بن معمر عُذری قضاعی معروف به جمیل بثینه (م ۸۲ هـ)، از شاعران مشهور عرب و از شعرای عصر اموی بود که دلباخته بثینه بنت حیان شده که عمده اشعارش در توصیف او بود. ۱ - معرفی اجمالیابوعمرو جمیل بن عبدالله بن معمر بن حارث بن ظبیان عذری قضاعی، معروف به جمیل بثینه، از تیره بنی عُذره، قبیله قضاعه و شاعری پرآوازه بود. در منطقه وادی القری، از نواحی بین شام و مدینه می‌زیست. وی از شاعران مشهور عرب و بیشتر اشعارش در غزل، فخر و سروده‌های عاشقانه بود. او شاعری از عاشقان عرب بود که دلباخته بثینه، دختر حیان بن ثعلبه عذری شد. جمیل، بثینه را از پدرش خواستگاری کرد، اما او تقاضایش را نپذیرفت و دختر خود را به ازدواج مرد دیگری در آورد. آن دو با هم ماجراهای عاشقانه‌ای داشتند که زبانزد مردم گردید. جمیل درباره بثینه اشعاری سروده است که لطافت و زیبایی خاصی دارد. عمده اشعار وی در توصیف محبوب خویش و نیز غزل و بیان فخر است و بخش ناچیزی از آن مدیحه‌سرائی است. [۹]
ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۸، ص۹۵.
وقتی به او اعتراض شد که چرا به جای شعر به قرآن روی نمی‌کند، گفت که از انس بن مالک شنیدم که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «در شعر نیز حکمت‌هایی نهفته است». وی روایتگر اشعار هدبة بن خشرم بود و کثیر عزه اشعار او را روایت می‌کرد. ۲ - آثارمجموعه سروده‌هایش در دیوانی گردآوری شده که به دیوان جمیل معروف است. ۳ - تاریخ وفاتجمیل در پایان عمر به مصر مسافرت کرد و به عبدالعزیز بن مروان پیوست و در مدح و ثنای او اشعاری سرود و صله و پاداش گرفت. سرانجام پس از مدتی اقامت در مصر، در سال ۸۲ هـ در همان‌جا درگذشت. در تاریخ وفات او اختلاف است. [۲۱]
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۵، ص۶۹۰۲.
۴ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۲۳]
جمحی، محمد بن سلّام، طبقات فحول الشعراء، ص۱۳۷.
[۲۴]
جمحی، محمد بن سلّام، طبقات فحول الشعراء، ص۱۴۰ - ۱۴۱.
۵ - پانویس۶ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۳۱، برگرفته از مقاله «ابوعمرو جمیل بن عبدالله عذری». عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۴۹. |