جمع بین ادلهجمع بین ادله به معنی رفع تنافی میان مدلول دو یا چند دلیل متعارض است. ۱ - تعریف جمع بین ادلهمنظور از جمع بین ادله، رفع تنافی و ایجاد سازگاری بین مدلول دو یا چند دلیل متعارض است ؛ برای مثال ، دلیلی می‌گوید: " ثمن العذرة سحت ؛ پولی که در مقابل خرید کود حیوانی پرداخت می‌شود ، حرام است " و دلیل دیگری می‌گوید: " لا بأس ببیع العذرة ؛ فروش کود حیوانی اشکال ندارد " ؛ این دو دلیل اطلاق دارند، اولی شامل عذره ( کود ) انسان و غیر انسان از حلال گوشت و حرام گوشت می‌گردد ، و دومی اطلاق دارد و همین امر موجب تنافی آن دو است ؛ ولی چون قدر متیقن از دلیل اول ، خصوص عذره انسان و قدر متیقن از دلیل دوم، عذره حیوان حلال گوشت است، با حمل هر یک از آن دو به قدر متیقن، تعارض از بین می‌رود. [۱]
بهبهانی، محمد باقر بن محمد اكمل، الرسائل الاصولیة، ص۴۴۷-۴۸۶.
[۳]
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبهاالثانی، ج۴، ص۲۹۵.
[۵]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۴۴۹.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۷۸، برگرفته از مقاله «جمع بین ادله». |