ثبت (حدیث)ثبت، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ مدح راوی می‌باشد. ۱ - معنای ثبتثبت - به فتح با - به معنای حجت، بینه، ثابت القلب و کسی است که در موقع خصومت و دشمنی لغزش زبانی ندارد. و در "الصحاح" آمده است: ثبت - به فتح با - یعنی، حجت ولی ثبت (به سکون با) به معنای ثابت القلب است. برخی نیز گفته‌اند: به معنای کسی است که در موقع خصومت و دشمنی لغزش زبانی ندارد. ۲ - ثبت در علم حدیثبرای "ثبت" دانشمندان علوم حدیث معانی متعددی ذکر کرده‌اند که ذیلا به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: ۱- کسی که احادیث وی مورد استدلال واقع می‌شود ولی نشان‌دهنده عدالت راوی نیست؛ ۲- راوی متصف به وصف "ثبت" حجت و نیز بیان‌گر این است که راوی ثقه است؛ ۳- راوی متقن و غیر مخلط است؛ ۴- راوی در نقل احادیث مورد اعتماد است؛ ۵- راوی دارای خطا و لغزش اندک است؛ ۶- حافظه راوی در حد متعارف کم نیست؛ ۷- "ثبت" صفت مشبهه است و دلالت بر ثبوت و دوام می‌کند و راوی متصف به آن در حدیث و یا در همه کارهای خود متثبت است. ۳ - ارزش ثبتگفته شده است "ثبت" مفید مدح است ولی افاده توثیق نمی‌کند. اگر امامی‌بودن راوی متصف به آن محرز شد احادیث وی به احادیث حسن ملحق می‌شود ولی اگر امامی بودن او احراز نشد احادیث وی به احادیث قوی ملحق خواهد شد. بله چنان‌چه راوی متصف به "ثبت" زیدی، فطحی و واقفی باشد "ثبت" مترادف با "ثقه" خواهد بود زیرا ثقه غیر امامی همان راوی متثبت و متحرز از کذب است. گفته شده است: "ثبت" از الفاظ غیر صریح تعدیل است. و نیز گفته‌اند: از اولین و عالی‌ترین مراتب تعدیل است. [۶]
کافیجی، محمد بن سلیمان، المختصر فی علم الاثر، ص۶۳.
[۹]
مدیرشانه‌چی، کاظم، درایة الحدیث، ص۱۱۲.
[۱۱]
علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۴۷.
[۱۲]
نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۰۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ثبت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۶/۴. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | الفاظ مدح راوی
|