تهدید استهزاگران (قرآن)از مصادیق تهدیدشدگان که در آیات قرآن معرفی شده‌اند، استهزاگران هستند. ۱ - تهدید استهزاگران مؤمنانتهدید خداوند، نسبت به استهزاگرانِ مؤمنان داوطلب در پرداخت صدقه، به عذاب دردناك: «الَّذينَ يَلمِزونَ المُطَّوّعينَ مِنَ المُؤمِنينَ فِى الصَّدَقتِ والَّذينَ لا يَجِدونَ الّا جُهدَهُم فَيَسخَرونَ مِنهُم سَخِرَ اللَّهُ مِنهُم ولَهُم عَذابٌ اليم؛آنهایی که از مؤمنان اطاعت کار، در صدقاتشان عیبجویی می‌کنند، و کسانی را که (برای انفاق در راه خدا) جز به مقدار (ناچیز) توانائی خود دسترسی ندارند، مسخره می‌نمایند، خدا آنها را مسخره می‌کند؛ (و کیفر استهزاکنندگان را به آنها می‌دهد؛) و برای آنها عذاب دردناکی است!» ۲ - تهدید استهزاگران آیات الهیهشدار خداوند، نسبت به استهزاگران آيات الهى، از عذاب سخت جهنّم: ۱. «ومِنَ النّاسِ مَن يَشتَرى لَهوَ الحَديثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيرِ عِلمٍ ويَتَّخِذَها هُزُوًا اولكَ لَهُم عَذابٌ مُهين• واذا تُتلى عَلَيهِ ءايتُنا ولّى مُستَكبِرًا كَان لَم يَسمَعها كَانَّ فى اذُنَيهِ وَقرًا فَبَشّرهُ بِعَذابٍ اليم؛و بعضی از مردم سخنان بیهوده را می‌خرند تا مردم را از روی نادانی، از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به استهزا گیرند؛ برای آنان عذابی خوارکننده است! و هنگامی که آیات ما بر او خوانده می‌شود، مستکبرانه روی برمی‌گرداند، گویی آن را نشنیده است؛ گویی اصلاً گوشهایش سنگین است! او را به عذابی دردناک بشارت ده!)» ۲. «وَيلٌ لِكُلّ افّاكٍ اثيم• واذا عَلِمَ مِن ءايتِنا شيًا اتَّخَذَها هُزُوًا ...• مِن وراهِم جَهَنَّمُ ... ولَهُم عَذابٌ عَظيم؛وای بر هر دروغگوی گنهکار... و هرگاه از بعضی آیات ما آگاه شود، آن را به باد استهزا می‌گیرد؛ برای آنان عذاب خوارکننده‌ای است! و پشت سرشان دوزخ است؛ و هرگز آنچه را به دست آورده‌اند آنها را (از عذاب الهی) رهایی نمی‌بخشد، و نه اولیایی که غیر از خدا برای خود برگزیدند (مایه نجاتشان خواهند بود)؛ و عذاب بزرگی برای آنهاست!» ۳ - تهدید استهزاگران معجزات الهیاستهزاگران آیات و معجزات الهی، مورد تهدید خداوند: ۱. «وما تَأتيهِم مِن ءايَةٍ مِن ءايتِ رَبّهِم الّا كانوا عَنها مُعرِضين• فَقَد كَذَّبوا بِالحَقّ لَمّا جاءَهُم فَسَوفَ يَأتيهِم انبؤُا ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛هیچ نشانه و آیه‌ای از آیات پروردگارشان برای آنان نمی‌آید، مگر اینکه از آن رویگردان می‌شوند! آنان، حق را هنگامی که سراغشان آمد، تکذیب کردند! ولی بزودی خبر آنچه را به باد مسخره می‌گرفتند، به آنان می‌رسد؛ (و از نتایج کار خود، آگاه می‌شوند).» ۲. «يَحذَرُ المُنفِقونَ ان تُنَزَّلَ عَلَيهِم سورَةٌ تُنَبّئُهُم بِما فى قُلوبِهِم قُلِ استَهزِءوا انَّ اللَّهَ مُخرِجٌ ما تَحذَرون• ولَن سَالتَهُم لَيَقولُنَّ انَّما كُنّا نَخوضُ ونَلعَبُ قُل ابِاللَّهِ وءايتِهِ ورَسولِهِ كُنتُم تَستَهزِءون؛منافقان از آن بیم دارند که سوره‌ای بر ضدّ آنان نازل گردد، و به آنها از اسرار درون قلبشان خبر دهد. بگو: استهزا کنید! خداوند، آنچه را از آن بیم دارید، آشکار می‌سازد! و اگر از آنها بپرسی (:چرا این اعمال خلاف را انجام دادید؟!)، می‌گویند: ما بازی و شوخی می‌کردیم! بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره می‌کردید؟!» ۴ - تهدید استهزاگران پیامبراناستهزاگران پیامبران الهی، مورد تهدید خداوند به عذاب: «ولَقَدِ استُهزِئَ بِرُسُلٍ مِن قَبلِكَ فَحاقَ بِالَّذينَ سَخِروا مِنهُم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛(با این حال، نگران نباش!) جمعی از پیامبران پیش از تو را استهزا کردند؛ امّا سرانجام، آنچه را مسخره می‌کردند، دامانشان را می‌گرفت؛ (و عذاب الهی بر آنها فرود آمد).» ۵ - تهدید استهزاگران وحی الهیاستهزاگران وحی الهی، مورد تهدید خداوند به عذاب: ۱. «فَقَد كَذَّبوا بِالحَقّ لَمّا جاءَهُم فَسَوفَ يَأتيهِم انبؤُا ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛آنان، حق را هنگامی که سراغشان آمد، تکذیب کردند! ولی بزودی خبر آنچه را به باد مسخره می‌گرفتند، به آنان می‌رسد؛ (و از نتایج کار خود، آگاه می‌شوند).» ۲. «فَقَد كَذَّبوا فَسَيَأتيهِم انبؤُا ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛آنان تکذیب کردند؛ امّا بزودی اخبار (کیفر) آنچه را استهزا می‌کردند به آنان می‌رسد!») ۶ - تهدید استهزاگران پیامبراسلاماستهزاکنندگان پیامبر صلیاللهعلیهوآله، مورد تهدید خداوند به عذاب: ۱. «... ولَن قُلتَ انَّكُم مَبعوثونَ مِن بَعدِ المَوتِ لَيَقولَنَّ الَّذينَ كَفَروا ان هذا الّا سِحرٌ مُبين• ولَن اخَّرنا عَنهُمُ العَذابَ الى امَّةٍ مَعدودَةٍ لَيَقولُنَّ ما يَحبِسُهُ الا يَومَ يَأتيهِم لَيسَ مَصروفًا عَنهُم وحاقَ بِهِم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛... و اگر (به آنها) بگویی: شما بعد از مرگ، برانگیخته می‌شوید! ، مسلما کافران می‌گویند: این سحری آشکار است! و اگر مجازات را تا زمان محدودی از آنها به تاخیر اندازیم، (از روی استهزا می‌گویند: «چه چیز مانع آن شده است؟! آگاه باشید، آن روز که (عذاب) به سراغشان آید، از آنها بازگردانده نخواهد شد؛ (و هیچ قدرتی مانع آن نخواهد بود؛) و آنچه را مسخره می‌کردند، دامانشان را می‌گیرد!» ۲. «فَاصدَع بِما تُؤمَرُ واعرِض عَنِ المُشرِكين• انّا كَفَينكَ المُستَهزِءين؛آنچه را مأموریت داری، آشکارا بیان کن! و از مشرکان روی گردان (و به آنها اعتنا نکن)! ما شرّ استهزاکنندگان را از تو دفع خواهیم کرد.» ۳. «ولَقَدِ استُهزِئَ بِرُسُلٍ مِن قَبلِكَ فَحاقَ بِالَّذينَ سَخِروا مِنهُم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءون؛(اگر تو را استهزا كنند نگران نباش) پيامبران پيش از تو را نيز استهزا كردند، اما سرانجام آنچه را (از عذابهاي الهي) مسخره مي‌كردند دامان استهزا كنندگان را گرفت.» با توجه به اینکه در آیات قبل، سخن از استهزای کافران نسبت به پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآله بوده، از یادآوری ابتلای مسخره کنندگان انبیا به عذاب، چنین استفاده می‌شود که این فرجام، برای استهزاکنندگان پیامبر صلیاللهعلیهوآله نیز هست. ۴. «يَسَلُكَ النّاسُ عَنِ السّاعَةِ قُل انَّما عِلمُها عِندَ اللَّهِ وما يُدريكَ لَعَلَّ السّاعَةَ تَكونُ قَريبا؛مردم از تو درباره (زمان قیام) قیامت سؤال می‌کنند، بگو: علم آن تنها نزد خداست! و چه می‌دانی شاید قیامت نزدیک باشد!» برداشت مذکور، بنا بر این احتمال است که مطرح کردن سؤال برای مسخره کردن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم باشد، بنابراین «لعل الساعة» با توجه به تکرار اسم ظاهر به جای ضمیر می‌تواند برای تهدید استهزاگران باشد. ۷ - تهدید استهزاگران عیبجواستهزاگران عیبجو مورد تهدید خداوند: «ويلٌ لِكُلّ هُمَزَةٍ لُمَزَة؛وای بر هر عیبجوی مسخره‌کننده‌ای!» برخی گفته‌اند: «لمزة» به معنای طعنه زدن با اشاره است. ۸ - تهدید استهزاگران قوم نوحتهدید استهزاگران قوم نوح به مقابله به مثل و عذاب دنیایی و آخرتی: «واوحِىَ الى نوحٍ ...• ويَصنَعُ الفُلكَ وكُلَّما مَرَّ عَلَيهِ مَلَاٌ مِن قَومِهِ سَخِروا مِنهُ قالَ ان تَسخَروا مِنّا فَانّا نَسخَرُ مِنكُم كَما تَسخَرون• فَسَوفَ تَعلَمونَ مَن يَأتيهِ عَذابٌ يُخزيهِ ويَحِلُّ عَلَيهِ عَذابٌ مُقيم؛ به نوح وحی شد ... او مشغول ساختن کشتی بود، و هر زمان گروهی از اشراف قومش بر او می‌گذشتند، او را مسخره می‌کردند؛ (ولی نوح) گفت: اگر ما را مسخره می‌کنید، ما نیز شما را همین‌گونه مسخره خواهیم کرد! بزودی خواهید دانست چه کسی عذاب خوارکننده به سراغش خواهد آمد، و مجازات جاودان بر او وارد خواهد شد!» ۹ - پانویس۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۳۱۹، برگرفته از مقاله «تهدیدشدگان (استهزاگران)». |