تقریب المعارف (کتاب)«تقریب المعارف»، به زبان عربی و در موضوع اصول اعتقادات، نوشته ابو الصلاح حلبی، شیخ تقی الدین بن نجم الدین بن عبید الله بن عبدالله بن محمد حلبی (۳۴۷- ۴۴۷ ق) است. ۱ - معرفی اجمالیاین کتاب، از منابع معتبر کلامی است که بسیار مورد توجه علمای شیعه قرار گرفته است. علامه مجلسی، این کتاب را کتابی مناسب در عقاید و دارای روایاتی جالب توجه می‌داند و در کتاب بحار الانوار بسیار به آن استناد کرده است. شیخ حر عاملی نیز این کتاب را کتابی خوب و ارزش مند می‌داند و آن را از مصادر کتاب خود، «اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات» شمرده است. علامه شوشتری در کتاب «کشف القناع فی حجیة الاجماع»، به این کتاب استناد کرده و در کتاب «قاموس الرجال»، این کتاب را در نهایت خوبی دانسته است. ۲ - ساختارکتاب «تقریب المعارف»، کتابی استدلالی و برهانی است که در چهار قسم تنظیم شده و مؤلف شیوه‌ای منطقی را برای بحث در هر یک از موضوعات کتاب به کار گرفته است. ۳ - گزارش محتواکتاب، شامل مباحث توحید، عدل، نبوت، امامت و بحثی در باره امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف است. در آغاز مبحث توحید، مسئله لزوم شناخت و معرفت مطرح شده و سپس به حدوث اجسام اشاره شده و صفات خداوند متعال مورد بحث قرار گرفته است.ت در مبحث عدل، به حسن و قبح و قدرت خداوند بر قبیح و انجام ندادن آن، جبر و اختیار، حقیقت تکلیف و صفات مکلف و قاعده لطف اشاره دارد. در مبحث نبوت، مسئله لزوم انتخاب رهبر از طرف خداوند و اینکه پیامبر آگاه‌ترین مردم نسبت به امور سیاسی است و راه‌های شناخت پیامبر، عصمت و معجزات پیامبر اسلام، مانند قرآن مطرح شده است. در مبحث امامت، به مسئله عصمت امام، معجزات ائمه علیه‌السّلام ، نص بر امامت، آیات و نصوص دال بر امامت حضرت علی علیه‌السّلام ، مخالفت‌های آن حضرت با خلفای سه گانه، انگیزه بیعت آن حضرت با آنها، علت پذیرفتن شورا و معایب خلفای سه گانه و... اشاره شده است. در بحث مربوط به امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف با دلیل‌های عقلی و نقلی بر امامت آن حضرت، انگیزه غیبت و طول عمر آن حضرت، استدلال شده و نمونه‌هایی از انسان‌هایی که عمر طولانی داشته‌اند ذکر شده است. ۴ - نکتات مهمبخشی از این کتاب به چاپ نرسیده که شامل معایب خلفای سه گانه است، مانند: ۱. مطالبی که از صحابه روایت شده و تصریح در مذمت سه خلیفه نخستین دارد و هم چنین اعترافات آنها در هنگام مرگ که شامل هشتاد روایت است. ۲. سخنان حضرت علی علیه‌السّلام و برخی از صحابه و تابعین و عایشه درباره عثمان. ۳. خون خواهی عثمان توسط طلحه و زبیر، عایشه، معاویه و عمرو عاص و بحثی در باره آن. ۴. نبودن ویژگی‌های امامت در سه خلیفه نخستین و مطاعن آنها. ۵. رد ادله مخالفین. ۵ - وضعیت کتابکتاب حاضر را حضرت آیة الله رضا استادی، تصحیح و تحقیق کرده و بر آن مقدمه و تعلیقه زده است. این چاپ از روی نسخه‌ای که در کتاب خانه حضرت آیة الله نجفی مرعشی است، تحقیق و تصحیح شده است. در مقدمه این چاپ، زندگی نامه مؤلف و معرفی کتاب آمده است. ۶ - نسخه شناسی۱. نسخه‌ای در کتاب خانه حضرت آیة الله نجفی مرعشی که تاریخ نگارش آن قرن یازدهم هجری است. ۷ - پانویس
۸ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب کلامی شیعه
|