تفسیر بحر الاسرارتفسیر بحر الاسرار (تفسیر سبع المثانی)، اثر شیخ میرزا محمدتقی (۱۲۱۵ ق) فرزند کاظم کرمانی مشهور به مظفر علی شاه، از اقطاب عرفاء و شعرای شیعه می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالی تفسیراین اثر در یک مجلد به زبان فارسی، و شیوه عرفانی، شامل تفسیر بخشی از قرآن کریم است. مـؤلف در این اثر خود به تفسیر و تاویل سوره فاتحه سپس فلق و الناس بر وفق مشرب عرفانی، در قالب مثنوی (در پنج هزار بیت) پرداخته است. ۲ - نسخ کتابنسخههای آن بسیار است. از جمله شش نسخه در کتابخانه مرکزی آستان قدس (شماره ۶۹۹۴) محفوظ است. و همچنین پنج نسخه در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم. ۳ - تفسیر دیگر مفسرمـؤلف تفسیر دیگری دارد بدین شرح: مجمع البحار در یک مجلد به زبان فارسی و شیوه عرفانی و فلسفی شامل بخشی از قرآن کریم. مـؤلـف چـون بـحـر الاسـرار را به نظم کشید به مناسبت مقام و مقال مطالبی آورده بود که برای مـبتدیان ضرورت ندارد و همان تفسیر منظوم را در این اثر خود به نثر نگاشته و مطالبی که لازم نـبـود را حـذف کرده مؤلف بر وفق مشرب عرفانی و فلسفی به تفسیر و تاویل آیات قرآن پرداخته است و شامل یک مقدمه و دو مقصد و یک خاتمه است: مقدمه) در شرح امهات بحار وجودی. مقصد اول) در کیفیت انشعاب بحور دهگانه. مقصد دوم) در تقسیم بحور اکوان. خاتمه) در شرح حدیث انا نقطة تحت الباء سال فراغت از تالیف ۱۲۰۸ ق بوده است. نسخه‌های این تفسیر شایع است. از جـمله پنج نسخه در کتابخانه مرکزی آستان قدس و همچنین نسخه‌ای (شماره ۶۴۱۶) ضمن مجموعه‌ای در کتابخانه آیت اللّه مرعشی قم موجود است. [۲]
فکرت، محمدآصف، فهرست الفبائی آستان قدس، ص۸۲، ۴۹۵.
[۳]
حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت اللّه مرعشی قم، ج۲، ص۳۳۷.
[۴]
حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت اللّه مرعشی قم، ج۲، ص ۱۷.
[۵]
حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست کتابخانه آیت اللّه مرعشی قم، ج۲، ص۲۳.
[۶]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررة، ج۱، ص۲۲۵.
[۷]
منزوی، احمد، فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ج۱، ص۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن سیزدهم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۳. |