تغیر بآخرهتغیر بآخره، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از الفاظ ذم راوی به حساب می‌آید. ۱ - توضیح اصطلاحاز جمله الفاظ ذم واژه "تغیر بآخره" است این واژه در کلمات دانشمندان علوم حدیث در مورد افرادی به کار رفته است که دچار اختلاط شده‌اند یعنی سهو و نسیان بر آنان عارض شده در نقل حدیث اسانید را جابه جا نقل می‌کنند یا این که تغیر عقیده و مذهب داده شیعه اثنا عشری بوده فتحی شده‌اند و یا ثقه بوده فاسق شده‌اند. دانشمندان در مورد روایات ثقه‌ای که دچار اختلاط شده بیان داشته‌اند: روایات قبل از اختلاط آن شخص پذیرفته است ولی روایات بعد از اختلاط و روایاتی که معلوم نیست که قبل از اختلاط یا بعد از اختلاط بوده پذیرفته نیست. ۲ - راه شناخت روایاتدر مورد شناخت روایات قبل از اختلاط راوی گفته‌اند از دو راه ثابت می‌شود: ا - تاریخ؛ ب - قول راوی در نقل از شخص متصف به اختلاط: "حدثنی قبل اختلاطه". یعنی روایتی که من از ایشان نقل می‌کنم قبل از اختلاط وی بوده است و "تغیر بآخره "یعنی تغییر وضعیت راویی که از وی نقل می‌کنم در این اواخر بوده وضعیت ایشان قبل از این خوب بوده در مورد وهیب بن خالد بن عجلان باهلی ابوبکر البصری آورده‌اند: "ثقة ثبت، لکنّه تغیر بآخره". در مورد ثقه‌بودن ابو نعمان و غیر صحیح‌بودن تضعیف وی به دلیل اختلاط و عدم تاثیر اختلاط در ثقه‌بودن وی بیان شده است: قال الدار قطنی: "تغیّّرباخره"ما ظهر له بعد الاختلاط حدیث منکر و هو ثقة. [۵]
عادل، نادرعلی، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۰۷.
[۶]
بهبودی، محمدباقر، معرفة الحدیث، ص۷۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تغیر بآخره»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۳۱. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | الفاظ ذم راوی
|