تئوفیلتئوفیل، یکی از امپراتوران روم بود که به سال ۲۱۴ ق جانشین پدرش میخائیل شد. او با بابک خرمدین هم‌پیمان شد و به شهرهای مرزی مسلمانان حمله کرد. لشکر محمد بن حمید طوسی فرمانده مامون عباسی نتوانست فتنه تئوفیل را خاموش کند. سرانجام معتصم در سال ۲۲۳ ق در راس سپاهی گران رهسپار جنگ با تئوفیل شد و سپاه او را درهم شکست و او را مجبور به عقب‌نشینی کرد. ۱ - معرفی اجمالیتئوفیل در سال ۲۱۴ ق جانشین پدرش میخائیل شد و به امپراتوری روم رسید. وی به تنگ‌نظری و تعصب‌دینی شهرت داشت. ۲ - اتحاد با بابک خرمدینبابک خرمدین شورشی با وی در جنگ با مسلمانان هم‌پیمان شد. آن دو، شهرهای مرزی مسلمانان را مورد حمله قرار دادند و مفسده‌ها به پا کردند. ۳ - عدم موفقیت ماموندر سال ۲۱۲ ق مامون لشکری را به فرماندهی محمد بن حمید طوسی به جنگ بابک فرستاد و خود در سال ۲۱۵ ق در راس لشکری رهسپار جنگ با رومیان شد، امّا این لشکرکشی‌ها سودی نبخشید، زیرا محمد بن حمید طوسی به سال ۲۱۴ ق در محاصره بابک کشته شد و مامون نیز به سال ۲۱۸ ق در «طرسوس» درگذشت و همان جا به خاک سپرده شد. در نتیجه، همکاری بابک و امپراتور تئوفیل در جنگ با مسلمانان، اسیر گرفتن، کشتن و ویرانی ادامه یافت. ۴ - سرکوب قیام بابکپس از آن که معتصم جانشین برادرش مامون شد، ارتشی را به فرماندهی افشین به جنگِ بابک فرستاد. افشین در این ماموریت، شورش بابک را سرکوب و او را همراه برادرش عبدالله دستگیر کرد. آن دو پس از دستگیری، کشته و سپس به دار آویخته شدند. ۵ - شکست تئوفیلمعتصم پس از این واقعه در سال ۲۲۳ ق در راس سپاهی گران رهسپار جنگ با تئوفیل شد. وی قصد داشت انتقام کشتگان و اسیران را از رومیان بگیرد. دو لشکر بیرون شهر «آنکارا» با هم روبه رو شدند. معتصم لشکر تئوفیل را درهم کوبید و خسارات سنگینی بر آن وارد کرد. سپس از آن جا به سوی شهر «عموریه» زادگاه امپراتور رفت و آن شهر را به محاصره درآورد. وی پس از فتح شهر، آن را ویران کرد و بازماندگان آن را به اسارت گرفت. از جمله اسرا، فرمانده ارتش امپراتور بود. در این جا امپراتور مجبور شد تقاضای صلح کند در نتیجه به «قسطنطنیه» (استانبول) عقب‌نشینی کرد. [۱]
لانگر، ویلیام، دائرة المعارف تاریخ العالم، ج۲، ص۴۸۸.
[۳]
رستم، اسد الروم و صلاتهم بالعرب، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.
۶ - پانویس
۷ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۹۸. |