زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

تأثیر تبلیغ (قرآن)





شرط تکلیف به تبلیغ در صورتی است که امکان تأثیر وجود داشته باشد. در این مقاله به زمینه‌ها و موانع تأثیر تبلیغ با توجه به آیات قرآن اشاره می‌شوند.


۱ - شرط تکلیف به تبلیغ



امكان تأثير، شرط تکلیف به تبلیغ:
فذكّر إن نّفعت الذّكرى‌.

۲ - زمينه‌هاى تأثير تبليغ‌



زمينه‌هاى تأثير تبليغ‌ عبارتند از:

۲.۱ - استمرار تبليغ‌


استمرار تبليغ با فرستادن مبلّغان متعدّد، زمينه‌ساز تأثيرگذارى آن:
إذ أرسلنا إليهم اثنين فكذّبوهما فعزّزنا بثالث فقالوا إنّا إليكم مّرسلون.

۲.۲ - ايمان‌


••• تصدیق و ایمان به آیات خدا، زمينه‌ساز تأثيرپذيرى از تبليغ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
وما أنت بهد العمى عن ضللتهم إن تسمع إلّامن يؤمن بايتنا فهم مّسلمون.
مقصود از ايمان به آيات خدا، درك حجتها و تصديق آنهاست.

••• برخوردارى از روحيه ایمان، زمينه‌ساز بهره‌مندى از هشدارها و تذكرات پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
وذكّر فإنّ الذّكرى‌ تنفع المؤمنين.

۲.۳ - حق‌پذيرى‌


حق‌پذیری و داشتن روحيّه تسلیم، زمينه‌ساز تأثيرپذيرى از تبلیغ پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
وما أنت بهد العمى عن ضللتهم إن تسمع إلّامن يؤمن بايتنا فهم مّسلمون.

۲.۴ - خشيت از خدا


خشیت و ترس از خداوند، زمينه‌ساز تأثيرپذيرى از موعظه‌هاى پندهاى پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
فذكّر إن نّفعت الذّكرى‌• سيذّكّر من يخشى‌.

۳ - موانع تأثير تبليغ‌



موانع تأثير تبليغ‌ عبارتند از:

۳.۱ - استكبار


روح استکبار و خودبرتربینی یکی از موانع تأثیر در تبلیغ است. قرآن کریم به برخی از اشخاص و اقوامی که به دلیل استکبارشان، تبلیغ انبیاء را نپذیرفتند اشاره می‌کند.

۳.۱.۱ - استکبار قوم نوح


روح استكبار و خودبرتربينى قوم نوح، مانع تأثيرپذيرى آنها از تبليغ نوح (علیه‌السلام):
قال ربّ إنّى دعوت قومى ليلا ونهارا• فلم يزدهم دعاءى إلّافرارا• وإنّى كلّما دعوتهم لتغفر لهم جعلوا أصبعهم فى ءاذانهم واستغشوا ثيابهم وأصرّوا واستكبروا استكبارا.

۳.۱.۲ - استکبار فرعون


استكبار فرعون و قوم وى مانعى در جهت تأثيرپذيرى آنها از رسالت تبليغى موسی (علیه‌السلام):
ثمّ بعثنا من بعدهم مّوسى‌ وهرون إلى‌ فرعون وملإيه بايتنا فاستكبروا وكانوا قوما مّجرمين‌• فلمّا جآءهم الحقّ من عندنا قالوا إنّ هذا لسحر مّبين.
ثمّ أرسلنا موسى‌ وأخاه هرون بايتنا وسلطن مّبين‌• إلى‌ فرعون وملإيه فاستكبروا وكانوا قوما عالين.

۳.۱.۳ - استکبار قوم ثمود


استكبار قوم ثمود مانع تأثيرپذيرى آنها از رسالت تبليغى صالح (علیه‌السلام):
وإلى‌ ثمود أخاهم صلحا قال يقوم اعبدوا اللّه ما لكم مّن إله غيره قد جآءتكم بيّنة مّن رّبّكم هذه ناقة اللّه لكم ءاية فذروها تأكل فى أرض اللّه ولاتمسّوها بسوء فيأخذكم عذاب أليم‌• قال الملأ الّذين استكبروا من قومه للّذين استضعفوا لمن ءامن منهم أتعلمون أنّ صلحا مّرسل مّن رّبّه قالوا إنّا بمآ أرسل به مؤمنون‌• قال الّذين استكبروا إنّا بالّذى ءامنتم به كفرون.

۳.۱.۴ - استکبار ولید بن مغیره


استكبار ولیدبن‌مغیره مانع تأثيرپذيرى وى از رسالت تبليغى پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
أءذا كنّا عظما نّخرة• فحشر فنادى‌• فأخذه‌ اللّه نكال الأخرة والأولى‌.

۳.۲ - دنياطلبى‌


دنیاطلبی قوم عاد، مانع تأثيرپذيرى از تبليغ هود (علیه‌السلام):
كذّبت عاد المرسلين‌• إذ قال لهم أخوهم هود ألاتتّقون‌• أتبنون بكلّ ريع ءاية تعبثون‌• وتتّخذون مصانع لعلّكم تخلدون‌• قالوا سواء علينا أوعظت أم لم تكن مّن الوعظين.

۳.۳ - زورگويى‌


زورگویی قوم عاد، مانع تأثير پذيرى از تبلیغ هود (علیه‌السلام):
كذّبت عاد المرسلين‌• إذ قال لهم أخوهم هود ألاتتّقون‌• وإذا بطشتم بطشتم جبّارين‌• قالوا سواء علينا أوعظت أم لم تكن مّن الوعظين.

۳.۴ - طغيانگرى‌


طغیانگری، مانع تأثير پذيرى از هدایت و تبليغ پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
كذلك ما أتى الّذين من قبلهم مّن رّسول إلّاقالوا ساحر أو مجنون‌• أتواصوا به بل هم قوم طاغون‌• فتولّ عنهم فما أنت بملوم.

۳.۵ - كراهت‌


کراهت و ناخوشايندى، مانع تأثيرپذيرى از هدایتگری و تبليغ پيامبران:
قال يقوم أرءيتم إن كنت على‌ بيّنة مّن رّبّى وءاتنى رحمة مّن عنده فعمّيت عليكم أنلزمكموها وأنتم لها كرهون.

۳.۶ - مسدود بودن ابزار درك‌


ختم قلب و مسدود بودن ابزار درك، از موانع تأثيرپذيرى تبليغ:
إنّ الّذين كفروا سواء عليهم ءأنذرتهم أم لم تنذرهم لايؤمنون‌• ختم اللّه على‌ قلوبهم وعلى‌ سمعهم وعلى‌ أبصرهم غشوة ولهم عذاب عظيم.
تلك القرى‌ نقصّ عليك من أنبآئِها ولقد جآءتهم رسلهم بالبيّنت فما كانوا ليؤمنوا بما كذّبوا من قبل كذلك يطبع اللّه على‌ قلوب الكفرين.
فإنّك لاتسمع الموتى‌ ولاتسمع الصّمّ الدّعاء إذا ولّوا مدبرين وما أنت بهد العمى عن ضللتهم إن تسمع إلّامن يؤمن بايتنا فهم مّسلمون.
وجعلنا من بين أيديهم سدّا ومن خلفهم سدّا فأغشينهم فهم لايبصرون‌• وسواء عليهم ءأنذرتهم أم لم تنذرهم لايؤمنون.
بشيرا ونذيرا فأعرض أكثرهم فهم لايسمعون‌• وقالوا قلوبنا فى أكنّة مّمّا تدعونا إليه وفى ءاذاننا وقر ومن بيننا وبينك حجاب فاعمل إنّنا عملون.

۴ - پانویس


 
۱. اعلی/سوره۸۷، آیه۹.    
۲. یس/سوره۳۶، آیه۱۴.    
۳. روم/سوره۳۰، آیه۵۳.    
۴. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۶، ص ۲۰۴.    
۵. ذاریات/سوره۵۱، آیه۵۵.    
۶. روم/سوره۳۰، آیه۵۳.    
۷. اعلی/سوره۸۷، آیه۹.    
۸. اعلی/سوره۸۷، آیه۱۰.    
۹. نوح/سوره۷۱، آیات۵- ۷.    
۱۰. یونس/سوره۱۰، آیه۷۵.    
۱۱. یونس/سوره۱۰، آیه۷۶.    
۱۲. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴۵.    
۱۳. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴۶.    
۱۴. اعراف/سوره۷، آیه۷۳.    
۱۵. اعراف/سوره۷، آیه۷۵.    
۱۶. اعراف/سوره۷، آیه۷۶.    
۱۷. نازعات/سوره۷۹، آیه۱۱.    
۱۸. نازعات/سوره۷۹، آیه۲۳.    
۱۹. نازعات/سوره۷۹، آیه۲۵.    
۲۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۳.    
۲۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۴.    
۲۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۸.    
۲۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۹.    
۲۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۶.    
۲۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۳.    
۲۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۴.    
۲۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۰.    
۲۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۶.    
۲۹. ذاریات/سوره۵۱، آیات۵۲- ۵۴.    
۳۰. هود/سوره۱۱، آیه۲۸.    
۳۱. بقره/سوره۲، آیه۶.    
۳۲. بقره/سوره۲، آیه۷.    
۳۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۱.    
۳۴. روم/سوره۳۰، آیه۵۲.    
۳۵. روم/سوره۳۰، آیه۵۳.    
۳۶. یس/سوره۳۶، آیه۹.    
۳۷. یس/سوره۳۶، آیه۱۰.    
۳۸. فصلت/سوره۴۱، آیه۴.    
۳۹. فصلت/سوره۴۱، آیه۵.    


۵ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۳۴۵، برگرفته از مقاله «تأثیر تبلیغ».    


رده‌های این صفحه : تبلیغ | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.