اولین سورهاولین سوره در مکه نازل شده و مکی است. درباره اولین سوره‌ای که بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شده نظرات مختلفی وجود دارد. در این خصوص اولین آیات نازل شده سه یا پنج آیه از اول سوره علق به طور قطع با آغاز بعثت مقارن بوده است و به نظر می‌رسد اولین سوره کامل که بر پیامبر نازل گردیده سوره حمد است. ۱ - دیدگاه‌های مختلفدرباره اولین سوره نازل شده، سه دیدگاه وجود دارد: ۱. سوره حمد: استدلال این نظریه این است که بی‌تردید حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از اول بعثت نماز می‌خواند و امام علی (علیه‌السّلام) و جعفر و زید بن حارثه و حضرت خدیجه با وی نماز می‌گزاردند. از طرف دیگر، نماز بدون سوره حمد معنا ندارد (به دلیل حدیث: لا صلوة الا بفاتحة الکتاب). ۲. سوره علق: زیرا نبوت حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با نزول سه یا پنج آیه اول این سوره آغاز شد. ۳. سوره مدثر. ۱.۱ - جمع این سه دیدگاهالبته می‌توان بین این سه دیدگاه جمع کرد؛ زیرا سه یا پنج آیه اول سوره علق برای آغاز نبوت حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شده است و تمام امت بر این امر متفقند. از سویی پس از دوره فترت نیز آیاتی از سوره مدثر نازل شده‌اند؛ اما فاتحة الکتاب، نخستین سوره‌ای است که به طور کامل نازل شده است. [۶]
حجتی، محمدباقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، ص۵۴.
[۷]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۹۱.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اولین سوره». |