امامزاده سیدعبدالله بن عباس علویسیدعبدالله بن عباس بن قاسم از سادات آل‌عباس و از نسل حضرت عباس (علیه‌السلام) است و درباره تاریخ وفات و نیز همسر و فرزندان او، اطلاعی در دست نیست. زیارتگاهش بین دجله و فرات، شرق شهر شطره از شهرستان غراف، در استان ناصریه کشور عراق واقع شده است. ۱ - موقعیت جغرافیاییزیارتگاه سیدعبدالله، در منطقه‌ای به نام ابوعرامیط، بین دجله و فرات، شرق شهر شطره از شهرستان غراف، واقع شده و یکی از زیارتگاههای مشهور استان ناصریه است. [۱]
حسنی، عادل، دلیل العتبات و المراقد فی العراق، ص۱۷۵.
۲ - توصیف بناساختمان بقعه، قدیمی و بیش از یک قرن، از ساخت آن می‌گذرد، بقعه دارای گنبد عرقچینی بلند، به قطر شش متر و ارتفاع پنج متر است که با رنگ سبز، رنگ‌آمیزی شده است، شبستان و رواق کوچکی نیز حرم را دربرگرفته است. اتاق مرقد، مربع‌شکل و وسط آن، ضریح چوبی ساده‌ای، نصب است. اهالی منطقه، اعتقاد راسخی به این زیارتگاه دارند و معتقدند که دعا در نزد قبر او، مستجاب خواهد شد. ۳ - دیدگاه علمای انساباقوال علمای انساب درباره سیدعبدالله را نقل می‌کنیم. ۳.۱ - علامه حرزالدینشیخ محمد حرزالدین، درباره این زیارتگاه می‌نویسد: به گمان قوی، این شخص، عبدالله بن عباس بن قاسم بن حمزة الشبیه بن حسن بن عبیدالله بن عباس الشهید (علیه‌السّلام) بن علی بن ابی‌طالب (علیهما‌السّلام) است، مرقد او در طبریه (طبریه، شهر کوچکی کنار دریاچه طبریه و در حال حاضر، در فلسطین اشغالی واقع است، همچنین مکانی به نام طبریه، در واسط قرار داشته است. [۲]
ر. ک: حموی، ياقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۶، صص۲۳ - ۲۷.
) واسط، واقع شده است. [۳]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۲، صص۳۰ - ۳۱.
۳.۲ - ابونصر بخاریابونصر بخاری می‌نویسد: در واسط و سامرا، افراد زیادی از نسل ابوالعباس احمد بن محمد بن اسماعیل بن علی بن ابراهیم بن حسن بن عبیدالله بن عباس الشهید (علیه‌السّلام)، وجود دارند که نشان از سکونت این خانواده در عراق و واسط است. وی اضافه می‌کند: قاسم بن حمزة الشبیه، جد امامزاده عبدالله بن عباس، مکنا به ابومحمد و مادرش، زینب، دختر حسن بن علی بن عبدالله بن جعفر طیار بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) است، او سیدی عظیم‌القدر بود، در یمن سکونت داشت و صد هزار دینار برای خود فراهم کرد. ۳.۳ - عبیدلیعبیدلی نسابه، تعداد فرزندان قاسم بن حمزة الشبیه را شانزده تن نام می‌برد که عبارت‌اند از: حسن، اسماعیل، عباس (که در مرو نیز نسل دارد)، علی، عبیدالله، محمد (مشهور به صوفی)، قاسم (که فرزندانش در بردعه و تفلیس و مراغه بودند)، جعفر، احمد، عبدالله، حمزه، حسین، عیسی، موسی، ابراهیم و اسحاق. [۶]
ابوالحسن عبیدلی، محمدشرف، تهذیب الانساب، ص۲۸۶.
۳.۴ - ابنعنبهابنعنبه نیز نام پدر عبدالله را عباس بن قاسم بن حمزة الشبیه، ذکر نموده است و اشاره‌ای به فرزند او، عبدالله نداشته است. [۷]
ابن‌عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۴۴۱.
[۸]
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بكر، الدر المنثور، ص۴۸۱.
[۹]
اعرجی، سيدجعفر، الاساس لانساب الناس، ص۶۹.
۳.۵ - سیدمهدی رجاییسیدمهدی رجایی، از برخی از مشجرات، به دست آورده که عباس بن قاسم، دانشمندی برجسته و نسابه‌ای ماهر بوده و کتابی در نسب، داشته است، فرزند او، سیدعبدالله، مدتی در مرو سکونت داشت. [۱۰]
كمونه حسینی، سيدعبدالرزاق، منیة الراغبین فى طبقات النسابين، صص۱۴۹ - ۱۵۰.
[۱۱]
رجائى موسوى، سيدمهدى، المعقّبون من آل ابى‌طالب، ج۳، ص۴۱۲.
ابن‌طباطبا نیز سکونت عبدالله بن عباس را در مرو، نوشته است، [۱۲]
ابن‌طباطبا، ابراهیم بن ناصر، منتقلة الطالبیه، ص۳۲۲.
[۱۳]
رجائى موسوى، سيدمهدى، الکواکب المشرقه، ج۲، ص۳۱۳.
شاید بعدا او به طبریه واسط، مهاجرت نموده و در همان مکان، وفات یافته است. به هرحال، از تاریخ وفات و نیز همسر و فرزندان او، اطلاعی در دست نیست و در منابع موجود، اشاره‌ای به آنها نشده است، ابن‌طباطبا در طبریه، از نسل ابوالطیب محمد بن حمزة بن عبدالله بن عباس بن حسن بن عبیدالله، جماعت دیگری را از آل‌عباس، ذکر می‌کند. [۱۴]
ابن‌طباطبا، ابراهیم بن ناصر، منتقلة الطالبیه، ص۲۰۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «امامزاده سیدعبدالله بن عباس علوی»، ج۲، ص۳۱۳. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای استان ذی‌قار | مزار امامزاده‌های استان ذی‌قار | مزار فرزندان عباس بن علی
|