امامزاده سید عزیزاللهمحمد بن حسن بن عبدالله بن حسن مکفوف ملقب به عزیزالله نواده امامزاده سیدعبدالله ابونجم، در پنج کیلومتری بقعه سیدحمزه شرقی، در مسیر منتهی به شهر غماس، از توابع استان دیوانیه کشور عراق قرار دارد. ۱ - موقعیت و بنازیارتگاه باشکوه سیدعزیزالله، در پنج کیلومتری بقعه سیدحمزه شرقی، در مسیر منتهی به شهر غماس، واقع شده و بسیار مورد توجه اهالی است. [۱]
حسنی، عادل، دلیل العتبات والمراقد فی العراق، ص۱۶۹.
ساختمان آرامگاه که در سالیان اخیر بنا شده، دارای ایوان، گنبد، گلدسته، رواق و صحن بزرگی است، مساحت صحن، ۲۵۰۰ مترمربع است و حرم سید عزیزالله، به ابعاد ۲۰ در ۲۰ متر وسط آن قرار دارد. چهار طرف مرقد را چهار رواق بزرگ فراگرفته است که با دری، به داخل اتاق مرقد راه می‌یابد. وسط اتاق مرقد، ضریح برنزی، به ابعاد ۲ در ۵/ ۱ متر و ارتفاع ۲ متر، قرار دارد. گنبد بنا کلاه‌خودی بلند به قطر هفت متر و ارتفاعی بیش از پانزده متر است. ایوان بقعه، در جانب شمال واقع شده است و دو طرف آن، دو گلدسته به ارتفاع بیش از ۲۲ متر قرار دارد که با کاشی‌های لاجوردی، تزیین شده است. ۲ - معرفی اجمالیبراساس شهرت محلی، سیدعزیزالله، محمد بن حسن بن عبدالله بن حسن مکفوف بن علی العابد بن حسن المثلث بن حسن المثنی بن امام حسن (علیه‌السّلام) است که عزیزالله، لقب اوست. [۲]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۲۰۵.
بنابراین وی نواده امامزاده سیدعبدالله ابونجم، مدفون در غرب شنافیه است، ولی دلیلی بر دفن سیدعبدالله بن حسن مکفوف، در آن بقعه نیست، به‌ویژه آنکه این خاندان، در ینبع سکونت داشته‌اند.۳ - بررسی صاحب مدفنامام فخر رازی، ضمن معرفی حسن و محمد، فرزندان عبدالله بن حسن مکفوف حسنی، مادرشان را مریم الصغری، دختر اسماعیل بن جعفر بن ابراهیم بن محمد بن علی بن عبدالله بن جعفر طیار (علیه‌السّلام) می‌داند و برای حسن نیز دو فرزند، به نام‌های محمد ابوالزوائد و موسی، ذکر می‌کند. علت شهرت محمد بن حسن بن عبدالله، به ابوالزوائد را بدان علت می‌دانند که شعر و سخن، زیاد می‌گفت یا زیاده‌روی در آن می‌کرد. نسل او در نوبه، موصل، نصیبین، قزوین، گنجه، طالقان و ترمذ، سکونت داشته‌اند. از جمله آنها سید نسابه ابوعلی حسن بن احمد مبارک النسابة بن زید بن احمد بن اسماعیل بن جعفر بن عبدالله بن ابی الزوائد محمد (عزیزالله) است. ابوالحسن عمری نسابه، محمد بن حسن عبدالله را از بدویان معرفی می‌کند و تمام نسل او را ساکن بادیه می‌داند، او برای محمد که بین اهالی شهر غماس، به عزیزالله شهرت دارد، سه فرزند به نام‌های موسی، محمود و رکاب ذکر می‌کند. [۸]
اعرجى، سيدجعفر، مناهل الضرب فی انساب العرب، ص۳۶۶.
بنابراین فرزند چهارم او، عبدالله است که سادات ترمذ از او نشات گرفته‌اند، [۹]
فخر رازی، محمد بن عمر، الشجرة المبارکه، ص۳۶ - ۳۷.
اما علمای انساب، درباره مهاجرت و سکونت این خاندان به منطقه کنونی، هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند، معلوم نیست، این شهرت از کجا نشات گرفته است، به هرحال، زیارتگاه معروفی است و بین اهالی، به صاحب کرامت، مشهور و معروف است. [۱۰]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۲۰۵.
۴ - پانویس
۵ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «امامزاده سید عزیزالله»، ج۲، ص۲۵۲. |