الکساندر نیکلایویچ بلدرفبُلدِرُف، الکساندر نیکُلایِویچ، ایران‌شناس برجسته روسیه بود؛ که در این مقاله به سوابق تحصیلی، علمی، تحقیقی و آثار مکتوب ایشان اشاره می‌شود. فهرست مندرجات۱.۱ - تحصیل در رشته ایران‌شناسی ۱.۲ - تدریس زبان آلمانی ۱.۳ - ریاست کرسی ایران‌شناسی ۱.۴ - دریافت دکتری و درجه پروفسوری ۱.۵ - جوایز بین‌المللی ۱.۶ - سرانجام ۲ - ضبط آثار شفاهی مردم تاجیک ۲.۱ - چاپ حماسه مردمی گورغولی ۲.۲ - انتشار مجموعه فولکلور تاجیک ۲.۳ - انتشار شاهنامه با خط تاجیکی ۳ - تحقیق درباره آثار واصفی ۴ - مقالات بلدرف ۵ - مکتب بلدرف ۶ - آثار بلدرف ۷ - همایش دایمی ایرانشناسان ۸ - فهرست منابع ۹ - پانویس ۱۰ - منبع ۱ - بیوگرافی اجمالیبُلدِرُف، الکساندر نیکُلایِویچ، ایران‌شناس برجسته روسیه بود؛ بلدرف در ۲۹ مه ۱۹۰۹ در شهر سن پترزبورگ به دنیا آمد و همان‌جا دبیرستان را به پایان برد. ۱.۱ - تحصیل در رشته ایرانشناسیدر ۱۹۳۱ از دانشگاه دولتی سن پترزبورگ در رشته ایران‌شناسی، [۱]
Bol'shaya Savetskaya Ensiklapediya ۲، (Moscow) ۱۹۴۹-۱۹۵۸، ج۴، ص۵۰۷.
[۲]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۴.
و به گفته عبدالله‌یف [۳]
Ensiklapediyayi Savetii Tajik،ج ۱، ص ۴۸۱،Dushanbe ۱۹۸۹
[۴]
Ensiklapediyayi Savetii Tajik ، ج ۱، ص ۲۸۹، Dushanbe ۱۹۷۸
از دانشگاه فلسفه و ادبیات و هنر لنینگراد فارغ‌التحصیل شد.۱.۲ - تدریس زبان آلمانیپس از آن، دو سال در آموزشگاه‌های سن پترزبورگ به تدریس زبان آلمانی پرداخت. سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۶/ ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۵ ش را در تاجیکستان به سر برد و در سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۲، همزمان با تدریس در دانشگاه، با موزه ارمیتاژ همکاری داشت. ۱.۳ - ریاست کرسی ایرانشناسیدر ۱۹۵۰/ ۱۳۲۹ ش به ریاست کرسی ایران‌شناسی دانشگاه دولتی سن پترزبورگ برگزیده شد و تا ۱۹۸۱/۱۳۶۰ ش این سمت را بر عهده داشت. ۱.۴ - دریافت دکتری و درجه پروفسوریوی در ۱۹۴۱ از پایان نامه دکتری خود با عنوان «فولکلور و ادبیات بدخشان» دفاع کرد و در ۱۹۵۴/ ۱۳۳۲ ش با پژوهشی علمی در زمینه روزگار و آثار زین‌الدین محمود واصفیخراسانی، به دریافت درجه علمی فوق دکتری نائل شد و در ۱۹۵۵ از آن دانشگاه عنوان پروفسوری گرفت. [۵]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۴ـ۶.
[۶]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۷]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۸]
V S Garbuzowa، Pishu lish o desyatoy dole togo، ج۱، ص۹، c § to videl i slishal، Sankt-Petersburgskiy Universitet، gazeta، ۱۳ (۴ May ۱۹۹۵).
۱.۵ - جوایز بینالمللیوی دارنده جوایز بین‌المللی فردوسی و دولتی تاجیکستان به نام بوعلی سینا است. [۹]
Afrosiyob Vakilov، "Neskolko slow o doklade A N Boldireva"، ج۱، ص۱۲۳، Literaturniy Azerbayjan، ۵ (Sep-Oct ۱۹۹۲).
[۱۰]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۱۱]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
۱.۶ - سرانجامسرانجام وی در ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ در زادگاهش درگذشت [۱۲]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۱۳]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۱۴]
V S Garbuzowa، Pishu lish o desyatoy dole togo، ج۱، ص۹، c § to videl i slishal، Sankt-Petersburgskiy Universitet، gazeta، ۱۳ (۴ May ۱۹۹۵).
۲ - ضبط آثار شفاهی مردم تاجیکبلدرف از نخستین پژوهش‌گرانی است که به ضبط آثار شفاهی مردم تاجیک مبادرت ورزیده‌اند. وی شهرها و روستاهای تاجیک‌نشین و بویژه کوهستانی را درنوردیده و هزاران بیت شعر مردمی گرد آورده است. ۲.۱ - چاپ حماسه مردمی گورغولیگردآوری و چاپ حماسه مردمی «گورغولی» (نه «گور اوغلی» / «کوراوغلی») برای نخستین بار در ۱۹۳۶ به دست وی صورت گرفت. او با تکیه بر وزن همین منظومه، متذکر شده است که وزن خسروانی (از اوزان باستانی شعر فارسی) هنوز پابرجاست. ۲.۲ - انتشار مجموعه فولکلور تاجیکوی در ۱۹۳۸ نخستین مجموعه آثار شفاهی تاجیکان را با عنوان فولکلور تاجیک منتشر کرد که پس از آن بارها تجدید چاپ شده است. بلدرف تا پایان عمر، در رشته «فرهنگ مردم» فعالیت می‌کرد [۱۵]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۵ ـ۷.
[۱۶]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۱۷]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
۲.۳ - انتشار شاهنامه با خط تاجیکیاو نخستین گزیده‌های شاهنامه فردوسی (۱۹۳۸) و غزلیات حافظ (۱۹۴۰) را با خط لاتینی تاجیکی برای خوانندگان تاجیک تهیه کرد و غزلیات حافظ را با تکمله و پیش‌گفتاری ارزشمند بار دیگر در ۱۹۵۱/۱۳۳۰ ش به چاپ رساند [۱۸]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۵.
همچنین تاریخ بدخشان را تصحیح و با مقدمه کامل منتشر کرد (مسکو، ۱۹۵۱).۳ - تحقیق درباره آثار واصفیبلدرف بیش از بیست سال از عمر خویش را به تحقیق درباره روزگار و آثار زین‌الدین محمود واصفی گذراند و کتاب بدایع الوقایع او را تصحیح کرد که در دو مجلد در مسکو (۱۹۶۱/۱۳۴۰ ش) و تهران (۱۳۴۹، ۱۳۵۱ ش) به چاپ رسیده است. کتاب بزرگ وی، زین الدین محمود واصفی، نیز دو بار به چاپ رسیده است (دوشنبه، ۱۹۵۷/ ۱۳۳۶ ش و ۱۹۸۹/ ۱۳۶۸ ش). از دیگر آثار او، معرفی قدیم‌ترین نسخه خطی آثار سعدی است. این نسخه اندکی پس از مرگ شاعر، کتابت شده است. [۱۹]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۶.
۴ - مقالات بلدرفوی درباره رودکی، بوعلی سینا، فردوسی، خیام، سعدی، نظامی، نظامی عروضی، خاقانی، جامی، نوایی مقاله‌های ارزشمندی نوشته و زندگی و آثار خواجه حسن نثاری و درویش دهکی را برای نخستین بار معرفی کرده است. مقاله او درباره تشکل زبان معیار فارسی [۲۰]
ش ۵، ۱۹۵۶، ش ۴، V S Garbuzowa، Pishu lish o desyatoy dole togo، c § to videl i slishal، Sankt-Petersburgskiy Universitet، gazeta، ۱۳ (۴ May ۱۹۹۵).
هنوز به ارزش خود باقی است [۲۱]
Bol'shaya Savetskaya Ensiklapediya ۲، (Moscow) ۱۹۴۹-۱۹۵۸، ج۴، ص۵۰۷.
[۲۲]
Ensiklapediyayi Savetii Tajik،ج ۱، ص ۴۸۱،Dushanbe ۱۹۸۹
[۲۳]
Ensiklapediyayi Savetii Tajik ، ج ۱، ص ۲۸۹، Dushanbe ۱۹۷۸
[۲۴]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۴ـ۷.
[۲۵]
Afrosiyob Vakilov، "Neskolko slow o doklade A N Boldireva"، ج۱، ص۱۲۲ـ۱۲۳، Literaturniy Azerbayjan، ۵ (Sep-Oct ۱۹۹۲).
[۲۶]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
۵ - مکتب بلدرفبلدرف از معدود پژوهش‌گرانی بود که به مکتب کمونیسم نپیوست. وی سال‌ها رنج بُرد تا جایگاه اصلی ادبیات صوفیانه را روشن کند؛ نام خواجه احرار ولی را او زنده کرد. [۲۷]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۴ـ۷.
[۲۸]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۲۹]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
۶ - آثار بلدرفحدود ۱۲۵ اثر از او باقی است [۳۰]
Aleksandr Nikolaevich Boldirev، ص ۶ـ۱۳، Vostokovedeniye، ۶ (۱۹۷۹).
[۳۱]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۹.
بلدرف به اندازه ای کوتاه و پُر محتوا می‌نوشت که شیوه نگارشش را «برقیه» (تلگرافی) می‌گفتند. [۳۲]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۱، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
[۳۳]
رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، ج۱، ص۱۳، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳).
وی نویسنده کتاب‌های ادبیات درسی برای دبیرستان و دانشگاه بود. [۳۴]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۶.
۷ - همایش دایمی ایرانشناساناو مدیری لایق بود، ازین‌رو، در ۱۹۶۶/ ۱۳۴۵ ش با تأسیس همایش دایمی ایرانشناسان سن پترزبورگ، به ریاست آن برگزیده شد و تا پایان عمر در آن سمت باقی ماند [۳۵]
I M Steblin،Komenskiy، ج۱، ص۷.
بلدرف شاگردان بسیاری تربیت کرده است که اکنون در روسیه، تاجیکستان، گرجستان، ازبکستان، آذربایجان و دیگر نقاط جهان به بررسی فرهنگ ایران مشغول‌اند. [۳۶]
A Z Rozenfeld، "Ustadi arjymandi arqinas"، ج۱، ص۲، Tajikistani Saveti، (۳۱ May ۱۹۷۹).
[۳۷]
X ëarifav، "Dili garm va suxani narm"، ج۱، ص۱۱، Adabiyat va san'at، (۲۶ July ۱۹۸۴).
[۳۸]
Afrosiyob Vakilov، "Neskolko slow o doklade A N Boldireva"، ج۱، ص۱۲۳، Literaturniy Azerbayjan، ۵ (Sep-Oct ۱۹۹۲).
۸ - فهرست منابع(۱) رحیم مسلمانیان قبادیانی، «گل بریزد، نریزد از وی بوی»، کیهان، ش ۱۵۰۷۸ (۱۹ خرداد ۱۳۷۳)، ش ۱۵۰۸۴ (۲۶ خرداد ۱۳۷۳). (۲) (Aleksandr Nikolaevich Boldirev، Vostokovedeniye، ۶ (۱۹۷۹. (۳) Bol'shaya Savetskaya Ensiklapediya ۲، (Moscow) ۱۹۴۹-۱۹۵۸. (۴) Ensiklapediyayi adabiyat va san'ati Tajik، Dushanbe ۱۹۸۹، I، ۲۸۹-۲۹۰. (۵) Ensiklapediyayi Savetii Tajik، Dushanbe ۱۹۷۸. (۶) V S Garbuzowa، Pishu lish o desyatoy dole togo، c § to videl i slishal، Sankt-Petersburgskiy Universitet، gazeta، ۱۳ (۴ May ۱۹۹۵). (۷) A Z Rozenfeld، "Ustadi arjymandi arqیinas"، Tajikistani Saveti، (۳۱ May ۱۹۷۹). (۸) X ëarifav، "Dili garm va suxani narm"، Adabiyat va san'at، (۲۶ July ۱۹۸۴). (۹) I M Steblin-Komenskiy. (۱۰) "K ۸۰-letiyu Aleksandra Nikolaevicha Boldireva"، Vostokovedeniye، ۱۵ (۱۹۸۹)، ۳-۷. (۱۱) Afrosiyob Vakilov، "Neskolko slow o doklade A N Boldireva"، Literaturniy Azerbayjan، ۵ (Sep-Oct ۱۹۹۲). ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۶۹۷، برگرفته از مقاله «بُلدِرُف، الکساندر نیکُلایِویچ» رده‌های این صفحه : ادیبان | ایران شناسان | تراجم | شرق شناسان | مقالات دانشنامه جهان اسلام | نویسندگان
|