الملاحم (کتاب)«الملاحم» اثر الحافظ احمد بن جعفر بن محمد معروف به ابن منادی، دربردارنده مجموعه سیصد و دوازده حدیث منسوب به رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره اخبار غیبی و پیشگویی حوادث آخرالزمان از طریق راویان اهل سنت است. کتاب به زبان عربی و در قرن چهارم هجری، نوشته شده است. ۱ - ساختار کتابکتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف، آغاز شده و مطالب، در چهل و هفت باب، بدون تصریح به نام ابواب و با عنوان «سیاق الماثور»، ارائه گردیده است. نویسنده ابتدا، آیات قرآنی مربوط به هر بحث و تفاسیر آن‌ها را ذکر کرده، سپس به ذکر روایاتی که پیرامون فتنه‌های آخرالزمان و اخبار غیبی وارد شده، پرداخته است. در نقل احادیث، سلسله راویان و رجال حدیث آمده و مآخذ روایات، در پاورقی توسط مصحح کتاب استخراج شده است. در میان این اخبار غیبی، روایات مربوط به ظهور مهدی و حوادث پیش و پس از آن؛ همانند قیام سفیانی، دجال، دابة الارض، خروج یاجوج و ماجوج، طلوع خورشید از مغرب، سید حسنی، کشتارها و فتنه‌های عصر ظهور جلب توجه می‌کند؛ ولی مؤلف عقیده شیعه درباره امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را قبول ندارد. در اوایل کتاب، بخشی از اخبار غیبی (ملاحم) مندرج در کتاب حضرت دانیال علیه‌السّلام نیز آمده است. کتاب، اثر ارزشمندی است که بسیاری از کتب معروف، از آن استفاده کرده و برخی احادیث آن را نقل کرده‌اند که عبارتند از: ۱. کشف المخفی فی مناقب المهدی؛ ابن بطریق حلی ۲. الملاحم و الفتن، اقبال الاعمال و الطرائف؛ ابن طاووس ۳. طبقات الحنابله؛ قاضی ابن ابی یعلی الحنبلی ۴. عقد الدرر فی اخبار المنتظر؛ یوسف بن یحیی بن علی شافعی السلمی ۵. القول المختصر فی علامات المهدی المتظر، ابن حجر الهیتمی ۶. کنز العمال، علاءالدین علی المتقی الهندی. ۲ - گزارش محتوامقدمه محقق، بعد از اشاره به این که عقیده به منجی، در همه ادیان و مذاهب دارای سابقه‌ای طولانی است، به معرفی کامل نویسنده و دادن اطلاعات خاصی از ایشان از قبیل مشایخی که از وی نقل حدیث کرده‌اند، پرداخته است. مؤلف در مقدمه، به ذکر نکاتی پیرامون کتاب پرداخته است. در فصل دوم، بعد از نقل آیاتی که پیرامون یاجوج و ماجوج می‌باشد، روایتی بدین مضمون نقل شده است که خداوند به امید هدایت بندگان، آن‌ها را به وسیله آیات خود بیم می‌دهد. نویسنده یکی از مصادیق این آیه شریفه را که می‌فرماید: «روزی که بعضی آیات خدای تو بر آن‌ها برسد، آن روز هیچ کس ایمانش نفع نبخشد»، طلوع خورشید از مغرب، که یکی از علائم ظهور موعود می‌باشد، دانسته و معتقد است آیه «بگو اگر دعای شما نبود خدا به شما چه توجه و اعتنایی می‌کرد»، مربوط به روز بدر می‌باشد. سوم، اختصاص دارد به حدیث مفصلی که امام علی علیه‌السّلام آن را نقل کرده است. در این حدیث چنین آمده است که زمانی که قریش از قتل رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به خاطر حمایت عمویش ابوطالب منصرف شدند، نزد پیرمردی صد و چهل ساله به نام «فیهس» که احتمالا یهودی بود، رفته و از او می‌خواهند که با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم احتجاج کرده و دروغ او را آشکار کند. این شخص نیز با چند تن، نزد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمده و پس از پرسیدن سؤالاتی که فقط پیامبران قادر به پاسخ دادن به آن‌ها هستند، جواب خود را دریافت کرده و همراهان او همگی ایمان می‌آورند. دوازدهم و سیزدهم مربوط است، به نقل احادیثی که به جنگ‌های بین مسلمانان و مسیحیان و فتح روم و قسطنطنیه به دست مسلمانان اشاره دارند. شانزدهم تا نوزدهم، اختصاص دارد به احادیثی که به جنگ‌هایی که قبل از ظهور اتفاق خواهد افتاد؛ از جمله جنگ مسلمانان با اقوام بربر و ترک‌ها، جنگ بصره و جنگ حبشه با مکه. نویسنده، طی نقل روایتی، چنین استنباط می‌کند که یاجوج و ماجوج، پس از قتل دجال، خروج کرده و به دعای حضرت عیسی علیه‌السّلام نابود خواهند شد. در نحوه خروج آن‌ها چنین آمده است که آنان هر روز سدی که بر آن‌ها بسته شده را سوراخ کرده و به نزدیکی انتهای آن می‌رسند، پس یکی از آن‌ها می‌گوید: بقیه آن را فردا خراب می‌کنیم؛ اما وقتی فردا برای ادامه کار باز می‌گردند، آن را مانند روز اول می‌بینند و این عمل هر روز اتفاق می‌افتد تا روزی که به امر خدا، شکستن سد باید محقق شود. در آن روز یکی از آن‌ها می‌گوید: ان شاءالله بقیه آن را فردا خراب می‌کنیم و وقتی فردا نزد آن می‌روند، آن را همان گونه یافته و سد را درهم می‌شکنند. در باب بیست و دو به بعد، احادیثی ذکر شده است که راجع به شخصیت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، غیبت، قیام و نشانه‌های ظهور ایشان است. از جمله این احادیث، می‌توان به روایاتی اشاره کرد که پیرامون سید حسنی و اصحابش، سفیانی، اسم و نسب دجال، سالی که دجال خروج کرده و شهرهایی که به او می‌پیوندند و خروج آتش از حجاز می‌باشند. ۳ - وضعیت کتابفهرست آیات قرآن، اسماء انبیاء، ائمه علیه‌السّلام و ملائکه، اعلام (شامل فهرست کنیه و القاب و اسماء زنان)، زمان‌ها، اعلام جغرافیایی، مصادر و موضوعات در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها توسط مصحح کتاب شیخ عبدالکریم عقیلی نوشته شده و به ذکر منابع و توضیح برخی کلمات و عبارات متن اختصاص دارد. [۱]
پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و انتشارات مسجد جمکران، (۱۳۸۸).
[۲]
«امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آینه قلم کارنامه منابع پیرامون امام مهدی علیه‌السّلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانی اسلامی مرجع، ج۱ ص۴۲.
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |