اعجاز استدلالی قرآناعجاز استدلالی قرآن به معجزه بودن قرآن از جهت شیوه استدلال اطلاق می‌شود. ۱ - تعریف«اعجاز استدلالی» از وجوه اعجاز محتوایی قرآن است. قرآن کریم در نحوه ارائه استدلال به گونه‌ای عمل می‌کند که از عهده یک فرد عادی خارج است. ۲ - ویژگی‌های استدلال در قرآنبرخی از ویژگی‌های عمده استدلال در قرآن عبارتند از: ۲.۱ - همگانی بودن خطابمخاطبان قرآن همه افراد بشرند؛ افرادی که به لحاظ طبیعت با هم تفاوت بسیاری دارند؛ گروهی اهل قیاسند و بر آن جمود دارند، گروهی اهل تعصبند و عده‌ای اهل استدلالند ولی استدلالی بودنشان جدای از فطرتشان نیست. قرآن به گونه‌ای استدلال می‌کند که همه این افراد را به خضوع در برابر تعالیم خود وامی دارد. ۲.۲ - تکیه بر امور محسوسروشهای استدلالی قرآن متکی بر امور محسوس و عینی است که هیچ عاقلی در آن تردید نمی‌کند. از این جهت، روش استدلال قرآن از روش‌های منطقی مانند خطابه ، برهان و جدل برتر است. ۳ - دیدگاه نولد«نولد» که از بزرگ‌ترین شرق شناسان و محققان آلمانی، درباره استدلال‌های قرآن می‌گوید: «قرآن به قوه اقناع و نیروی برهان، دل‌های شنوندگان را به خود متوجه نموده، طرف خطاب قرار می‌دهد و همیشه بر قلوب عناصری که از آن دور و مخالف و معاند قرآنند، تسلط یافته آن‌ها را به خود پیوسته و متحد کرده است». پاره‌ای از استدلال‌های قرآن به صورت قیاس اضماری ، قیاس خلف ، سبر و تقسیم و تمثیل است. [۱]
زنجانی، ابو عبدالله بن نصر الله، تاریخ القرآن، ص۱۵۹.
[۲]
ابو زهره، محمد، معجزه بزرگ ،پژوهشی در علوم قرآن، ص۴۴۱-۱۸.
[۳]
ابو زهره، محمد، معجزه بزرگ ،پژوهشی در علوم قرآن، ص۱۴۶.
[۴]
ابو زهره، محمد، معجزه بزرگ ،پژوهشی در علوم قرآن، ص۴۳۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اعجاز استدلالی قرآن». |