اصرار بر گناه صغیرهیکی از گناهان کبیره اصرار بر گناه صغیره است ،اصرار یعنی مداومت بر یک گناه کوچک ۱ - تعریف اصطلاحیاصرار بر صغیره به معنای مداومت بر گناه صغیره وعزم بر تکرار گناه صغیره است ۲ - اصرار بر گناه صغیره از نظر فقهابى گمان مداومت بر یک نوع گناه صغیره اصرار است و ارتکاب گناه صغیره با عزم بر اجتناب از ارتکاب مجدد آن اصرار نیست. به قول مشهور، عزم بر ارتکاب دوباره گناه صغیره و نیز مداومت بر انجام دادن انواع گناه صغیره اصرار محسوب مى‌شود. همچنین به مشهور نسبت داده شده که تکرار گناه صغیره در بیشتر اوقات مصداق اصرار است. امام خمینی در تحریرالوسیله در تعریف اصرار بر صغیره می‌نویسد: «الاصرار الموجب لدخول الصغیرة فی الکبائر: هو المداومة والملازمة علی المعصیة من دون تخلّل التوبة. ولا یبعد ان یکون من الاصرار العزم علی العود الی المعصیة بعد ارتکابها و ان لم یَعُد الیها، خصوصاً اذا کان عزمه علی العود حال ارتکاب المعصیة الاولی. نعم، الظاهر عدم تحقّقه بمجرّد عدم التوبة بعد المعصیة من دون العزم علی العود الیها» [۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۸۹، کتاب الصلاة، القول فی شرائط امام الجماعة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
اصرار بر گناهان صغیره که موجب کبیره شدن آن می‌گردد، عبارت است از ادامه و ملازمت بر معصیت بدون فاصله شدن توبه. و بعید نیست که بعد از انجام گناه صغیره، تصمیم بر انجام مجدّد آن، از قبیل اصرار بر صغیره باشد، اگرچه آن را انجام ندهد، خصوصاً اگر تصمیم او بر انجام آن، در حال ارتکاب معصیت اول باشد. البته ظاهر این است که بعد از انجام گناه صغیره، به‌مجرداینکه توبه نکند و تصمیم بر انجام مجدّد آن هم نداشته باشد، اصرار بر صغیره، تحقّق پیدا نکند.از آن در بابهاى اجتهاد و تقلید، صلات و شهادات سخن رفته است. ۳ - انواع اصرار بر گناه صغیرهبرخى فقیهان، اصرار بر صغیره را به دو قسم تقسیم کرده اند: ۱. اصرار فعلى، به معناى مداومت بر یک نوع گناه صغیره یا بسیار انجام دادن انواع گناهان صغیره بدون توبه از آنها. ۲. اصرار حکمى، به معناى عزم بر تکرار گناه صغیره. ۴ - آثار و احکام اصرار بر گناه صغیرهدر وجوب انکار، بین اینکه گناه کبیره باشد یا صغیره، فرقی نیست. [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۹۳، کتاب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، القول فی اقسامهما و کیفیة وجوبهما، مسالة۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
اصرار بر صغیره از گناهان کبیره [۷]
(۳) مفتاح الكرامة ج۵،ص۱۰۶۳
و موجب زوال عدالت است و توبه از آن واجب مى‌باشد.امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: «و هی (العدالة) حالة نفسانیة باعثة علی ملازمة التقوی مانعة عن ارتکاب الکبائر، بل و الصغائر علی الاقوی، فضلًا عن الاصرار علیها الذی عُدّ من الکبائر، وعن ارتکاب اعمال دالّة عرفاً علی عدم مبالاة فاعلها بالدین. والاحوط اعتبار الاجتناب عن منافیات المُروّة و ان کان الاقوی عدم اعتباره.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۸۸، کتاب الصلاة، القول فی شرائط امام الجماعة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
و عدالت، حالت نفسانی است که انسان را بر ملازمت تقوا وادار می‌کند و مانع از این می‌شود که انسان گناهان کبیره، بلکه بنابر اقوی صغیره‌ها را هم انجام دهد، تا چه رسد به اصرار بر آنها که از گناهان کبیره حساب شده است و مانع می‌شود از اینکه انسان کارهایی بکند که عرفاً حاکی از لاابالی بودن او نسبت به دین است و احتیاط (مستحب) آن است که اجتناب نمودن از کارهایی که منافات با مروّت دارد معتبر باشد، اگرچه بنابر اقوی معتبر نیست.۵ - پانویس۶ - منبع• جمعی از پژوهشگران زیر نظر آیت الله هاشمی شاهرودی فرهنگ فقه اهل بیت علیهم السلام جلد ۱ صفحه ۵۴۲-۵۴۳ • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |