اسد بن جانیاسد بن جانی، پزشک قرن سوم قمری در جندی شاپور بود. ۱ - معرفی اجمالیاسد در زمان جاحظ، پزشکی بود که روزگاری بازارش کساد شد. از او پرسیدند: «امسال، سال وبا است و بیماری‌ها بسیار، و تو پزشک دانا، بردبار، خدمت‌گزار و آگاهی هستی؛ پس چرا بازارت چنین کساد است؟! » پاسخ داد: «بیماران به چهار دلیل به من مراجعه نمی‌کنند: نخست آن که مسلمانم و مردم معتقدند مسلمانان در پزشکی مهارتی به‌دست نخواهند آورد؛ دوم آن‌که نامم اسد است؛ در حالی که سزاوار بود نامم صلیبا یا جبرائیل یا یوحنا و یا بیرا باشد؛ سوم آن‌که کنیه‌ام ابوحارث است؛ در حالی که شایسته بود ابوعیسی یا ابوزکریا و یا ابوابراهیم باشد؛ چهارم آن‌که بالاپوشم سفید و پنبه‌ای است؛ در صورتی که بهتر بود حریر و سیاه باشد. همچنین زبانم عربی است؛ در صورتی که سزاوارتر بود زبانم زبان مردم جندی شاپور باشد. ۲ - درگذشتدر تذکره های پزشکان و دیگر تذکره‌ها، زندگینامه کسی به نام اسد بن جانی را نیافتیم. شاید وی پزشک گمنامی بوده و یا آن‌که این نام ساخته و پرداخته جاحظ است، تا بدان استدلال کند که مسلمانان، طبابت پزشکان مسلمان را قبول نداشته‌اند و معتقد بوده‌اند پزشکی و علوم پایه همانند آن، در انحصار غیرمسلمانان است. ما، سالِ مرگ اسد را همان سال مرگ جاحظ قرار داده‌ایم؛ زیرا این دو، معاصر بوده‌اند. [۲]
بدوی، عبدالرحمن، التراث الیونانی فی الحضارة الاسلامیه، پانویس صفحه ۵۷.
۳ - پانویس
۴ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۸۱-۸۲. |