استهزاگری اهل کتاب (قرآن)از مصادیق استهزاگران که در آیات قرآن معرفی شده‌اند اهل کتاب هستند. ۱ - استهزای دین مسلماناستهزاى دين مسلمانان و بازيچه دانستن آن از سوى برخى اهل کتاب: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ ...؛اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! افرادى که آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى‌گيرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولىّ خود انتخاب نکنيد ....» ۲ - استهزای نمازاستهزاى نماز به وسيله برخى از اهل‌كتاب و بازيچه دانستن آن: «... لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ ... • وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ...؛اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! افرادى که آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى‌گيرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولىّ خود انتخاب نکنيد ... آنها هنگامى که ( اذان مى‌گوييد، و مردم را) به نماز فرا مى‌خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند؛....» ۳ - استهزای انتقامجویانهاستهزاى انتقام‌جویانه دين و مراسم عبادى مسلمانان به وسيله اهل‌كتاب: «... لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ ... • وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ... • قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا...؛اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! افرادى که آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى‌گيرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولىّ خود انتخاب نکنيد ... آنها هنگامى که (اذان مى‌گوييد، و مردم را) به نماز فرا مى‌خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند... بگو اى اهل کتاب! آيا به ما خرده مى‌گيريد؟ (مگر ما چه کرده‌ايم) جز اينکه به خداوند يگانه، و به آنچه بر ما نازل شده، و به آنچه پيش از اين نازل گرديده، ايمان آورده‌ايم....» ۴ - استهزای اذان مسلماناناستهزاى بانگ نماز (اذان) به وسيله برخى از اهل‌كتاب، و بازيچه دانستن آن: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاء ... • وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ...؛اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! افرادى که آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى‌گيرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولىّ خود انتخاب نکنيد ... آنها هنگامى که (اذان مى‌گوييد، و مردم را) به نماز فرا مى‌خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند....» اگر ضمير مفعولى در «اتّخذوها» به مصدر مستفاد از «ناديتم» برگردد، نكته ياد شده قابل استفاده است. ۵ - عوامل استهزاگری اهل کتابعوامل استهزاگری اهل کتاب عبارتند از ۵.۱ - عدم تعقلفقدان تعقّل در اهل كتاب، عامل استهزاى شعایر اسلامی از سوى آنان: «... لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاء ... • وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ؛... افرادی که آئین شما را به باد استهزاء و بازی می‌گیرند (از اهل کتاب و مشرکان) ولی خود انتخاب نکنید... آنها هنگامى كه (اذان مى‌گوييد، و مردم را) به نماز فرا مى‌خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند اين بخاطر آن است كه آنها جمعى نابخردند.» ۵.۲ - ایمان مؤمنانایمان مؤمنان به خدا و کتاب آسمانی، بر انگیزنده اهل کتاب به تمسخر نماز و اذان: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاء ... • وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ • قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلُ ...؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید! افرادی که آئین شما را به باد استهزاء و بازی می‌گیرند (از اهل کتاب و مشرکان) ولی خود انتخاب نکنید... آنها هنگامى كه (اذان مى‌گوييد، و مردم را) به نماز فرا مى‌خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى‌گيرند اين بخاطر آن است كه آنها جمعى نابخردند. بگو: اى اهل كتاب! آيا به ما خرده مى‌گيريد؟ (مگر ما چه كرده‌ايم) جز اينكه به خداوند يگانه، و به آنچه بر ما نازل شده، و به آنچه پيش از اين نازل گرديده، ايمان آورده‌ايم....» برداشت بر این اساس است که «ان آمنا» به تقدیر «لام»، بیانگر علت کراهت و ناخرسندی اهل کتاب از مسلمانان باشد. یعنی «ما تنقمون منا دیننا و صلاتنا لشیء الا لایماننا بالله». ۵.۳ - تبهکاری اهل کتابتبهکاری اهل کتاب، عامل استهزا و انکار شعائر اسلام و مسلمانان: نماز یا اذان از سوی آنان: «وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ... • قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِاللّهِ ... وَأَنَّ أَكْثَرَكُمْ فَاسِقُونَ؛آنها هنگامی که (اذان می‌گویید، و مردم را) به نماز فرا می‌خوانید، آن را به مسخره و بازی می‌گیرند... بگو: ای اهل کتاب! آیا به ما خرده می‌گیرید؟ (مگر ما چه کرده‌ایم) جز اینکه به خداوند یگانه ایمان آورده‌ایم.... و این، بخاطر آن است که بیشتر شما، از راه حق، خارج شده‌اید.» ۶ - دوری از استهزاگران اهل کتابمسلمانان، موظّف به پرهيز از دوست گرفتن استهزاگرانِ اهل‌كتاب: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاء ...؛اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! افرادى که آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى‌گيرند - از اهل کتاب و مشرکان - ولىّ خود انتخاب نکنيد ....» ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۲۲۸، برگرفته از مقاله «استهزاگران (اهل کتاب)». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۵۰، برگرفته از مقاله «استهزاهای اهل کتاب». |