اسامی سورنامهای سوره‌های قرآن را اسامی سور گویند. ۱ - مباحث علوم قرآنیاز مباحث علوم قرآنی، بحث اسامی سوره‌ها و آیات قرآن است. بیشتر قرآن پژوهان معتقدند اسامی سوره‌های قرآن «توقیفی» است؛ یعنی آن‌ها را طبق دستور شارع و پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم روی سوره‌ها نهاده‌اند. در مقابل، عده‌ای گفته‌اند این نام‌ها بر حسب مناسباتی است که در خود سوره‌ها بوده است. ۱.۱ - توقیفیشاید بتوان گفت که هرچند نامگذاری سوره‌ها توقیفی است، ولی این نامگذاری‌ها بی‌تناسب هم نبوده است؛ مثلا سوره بقره از آن جهت به این اسم خوانده شده که قصه گاو بنی اسرائیل در این سوره آمده و این کلمه ۶۷ مرتبه در این سوره تکرار شده است. ۲ - وجه تسمیههم چنین درباره وجه تسمیه سوره نساء گفته‌اند: چون احکام مربوط به زنان به طور مفصل در این سوره آمده، به نام سوره نساء نامگذاری شده است. ۳ - تعدد نام سورههابرخی از قرآن پژوهان معاصر عقیده دارند هر سوره قرآن در زمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دارای نام‌ها و عناوینی بوده است که از طریق وحی ، معین و مشخص می‌شد؛ ولی پس از وفات پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم عالمان به بسیاری از سوره‌ها و آیات به دلیل خصوصیات و مزایا یا به دلیل دربرداشتن بعضی مسائل و موضوعات خاص ، عناوین و اسامی دیگری نیز افزوده‌اند. بر همین اساس، تعدادی از سوره‌های قرآن ، نام‌ها و عناوین متعددی دارند؛ مثلا سوره حمد بیش از بیست نام دارد. [۳]
حجتی، محمد باقر، پژوهشی درتاریخ قرآن کریم، ص۹۵-۱۰۰.
[۴]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۸۱.
۴ - عناوین مرتبطاسامی سوره حمد ؛ اسامی سوره بقره ؛ …. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اسامی سور». |