اذان اعلاماذان اعلام، گفتن اذان به منظور آگاهی دادن به دخول وقت نماز را گویند و در باب صلات از آن سخن رفته است. ۱ - جملات اذاناذان هجده جمله است: «اللَّهُ اکْبَرُ» چهار مرتبه «اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ، اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه، حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ، حَیَّ عَلَی الْفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ، اللَّهُ اکْبَرُ، لا الهَ الَّا اللَّهُ» هر یک دو مرتبه. «اشْهَدُ انَّ عَلِیّاً وَلِیُّ اللَّهِ» جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از «اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ» به قصد قربت گفته شود. ۲ - ترجمه اذان«اللَّهُ اکْبَرُ» یعنی خدای تعالی بزرگ‌تر از آن است که او را وصف کنند. «اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّا اللَّهُ» یعنی شهادت می‌دهم که غیر خدایی که یکتا و بی‌همتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. «اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه» یعنی شهادت می‌دهم که حضرت محمد بن عبداللَّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیغمبر و فرستاده خداست. «اشْهَدُ انَّ عَلِیّاً امیرُالمُؤْمنینَ وَلِیُّ اللَّهِ» یعنی شهادت می‌دهم که حضرت علی (علیه‌السلام) امیرالمؤمنین و ولیّ خدا بر همه خلق است. «حَیَّ عَلَی الصّلاة» یعنی بشتاب برای نماز. «حَیَّ عَلَی الْفَلاحِ» یعنی بشتاب برای رستگاری. «حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ» یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. «قَدْ قامَتِ الصّلاة» یعنی به تحقیق نماز برپا شد. «لا الهَ الَّا اللَّهُ» یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی‌همتا است. ۳ - اذان نمازاذان نماز قسیم اذان اعلام است. امام خمینی در کتاب تحریرالوسیله درباره اذان نماز می‌فرماید: اذان و اقامه برای نمازهای پنج‌گانه – ادا باشد یا قضا، در حضر باشد یا در سفر، در سلامتی باشد یا در بیماری، برای کسی که نماز جماعت می‌خواند یا فرادا، برای مردان و زنان - بدون اشکال مستحب مؤکد است، حتی بعضی (از فقها) آن دو را واجب دانسته‌اند و اقوی آن است که آن دو درهرحال؛ مستحب می‌باشند هرچند ترک اذان و اقامه موجب محرومیّت از ثواب فراوانی است. [۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۱، کتاب الصلاة، المقدمة الخامسة فی الاذان و الاقامة، مسالة۱.
۴ - تفاوت میان اذان اعلام و اذان نماز۱_در اذان اعلام بر خلاف اذان نماز، قصد قربت معتبر نيست؛ هر چند برخی در آن ترديد و اشکال کرده‌اند. ۲_اذان اعلام در اول وقت گفته می‌شود، ولی اذان نماز پيش از نماز و متّصل به آن است؛ هرچند در آخر وقت باشد. [۶]
العروة الوثقی،ج۱، ص۶۰۲.
۵ - پانویس۶ - منبع• کتاب «فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام» جلد۱ صفحه ۳۳۰؛ تالیف شده توسط جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |