اجمال دلیلاجمال دلیل به عدم وضوح دلالت دلیل بر معنا اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاجمال دلیل به معنای روشن نبودن دلالت آن دلیل بر معنای مورد نظر بوده و از عوامل شک در حکم شرعی است. ۲ - بیان نمونهاجمال آیه شریفه: ﴿وَلا تَقْرَبُوهُنَّ حَتّی یَطْهُرْنَ﴾؛ «هنگام عادت ماهانه از آمیزش با زنان کناره گیری کنید تا پاک شوند». علت اجمال این دلیل، اختلاف موجود در شکل قرائت کلمه (یطهرن) است، زیرا هر یک از این قرائت‌ها، حکم خاص خود را دارد؛ بعضی آن را با تشدید قرائت نموده‌اند (یطّهّرن)؛ بنابراین قرائت، معنای آیه این است که در ایام عادت ، نزدیکی حرام است تا این‌که خون ریزی قطع و غسل حیض انجام شود. بعضی دیگر آن را با تخفیف قرائت نموده‌اند (یَطْهُرن)؛ بنابراین قرائت، معنای آیه این است که در ایام عادت، نزدیکی حرام است تا این‌که خون ریزی قطع شود و احتیاجی به غسل حیض نیست. در این جا، اجمال نص، سبب شک در حکم شرعی گردیده است. [۴]
اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ۲، ص۲۴۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۹۷، برگرفته از مقاله «اجمال دلیل». رده‌های این صفحه : منشأ شک
|