زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

اجباء




فروختن کشت قبل از بدو صلاح را اجباء گویند.


۱ - مستند اجباء


در حدیث نبوی آمده است: «من اجبی فقد أربی».
[۱] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۶، ص۲۲۹۸.    
[۲] صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۲۷۷.    


۲ - حکم اجباء


فروش میوه‌جات بر روی نخل‌ها و درختان‌ که در عرف این زمان به نام ضمان نامیده می‌شود (احکام خاص دارد) و به آن‌ها کشت‌ها و سبزیجات ملحق می‌شود.
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۳، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
مثلاً «فروختن میوه‌ها بر روی درختان خرما و سایر درخت‌ها قبل از بروز و نمودار شدن آن‌ها در یک سال بدون ضمیمه جایز نیست. و فروش آن در دو سال و بیشتر، یا با ضمیمه جایز است. و اما بعد از نمودار شدن آن‌ها چنانچه صلاح‌ آن‌ها آشکار شده باشد یا در دو سال یا با ضمیمه باشد بیع آن‌ها بدون اشکال جایز است. و درصورتی‌که هیچ یک از این سه نباشد دو قول در آن است که اقوای آن‌ها جواز معامله با کراهت است؛ و بعید نیست کراهت مراتبی داشته باشد تا آن‌که میوه برسد و با رسیدن، برطرف شود.»
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۳، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
و اما در خصوص حکم خریدوفروش زرع، امام خمینی در تحریرالوسیله درباره آن می‌فرماید: «فروختن کشت درحالی‌که بذر است قبل از نمودار شدن کشت جایز نیست و در جواز صلح بر آن وجهی است. و فروختن آن به تبعیّت از زمین اگر زمین را بفروشد، و با شرط، کشت را داخل مبیع کند، مورد اشکال است.»
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۵، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
همچنین «فروختن خوشه قبل از نمودار شدنش و بسته‌شدن دانه‌اش جایز نیست.»
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۶، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
همان‌طور که «فروش سبزیجاتی مانند خیار و بادنجان و خربزه و مانند این‌ها قبل از ظهورشان جایز نیست.»
[۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۶، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
و «اگر نخل یا درخت دیگر یا زراعتی مثلاً بین دو نفر، به طور نصف و نصف باشد، جایز است یکی از دو شریک حصه شریکش را به تخمین معلومی قبول کند به اینکه تمام آن به مقداری تخمین زده می‌شود، پس یکی از آن دو قبول می‌کند که مجموع مال او باشد و به شریکش نصف مجموعی را که تخمین زده شده - چه زیادتر باشد یا کمتر - بدهد و شریکش به آن راضی شود. و ظاهر این است که این خودش معامله مخصوص و مستقلی است، چنان که ظاهر آن است که صیغه خاصی ندارد؛ پس هر لفظی که به‌حسب فهم عرف دلالت بر مقصود کند، کفایت می‌کند.
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۷، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


۳ - پانویس

 
۱. ↑ جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۶، ص۲۲۹۸.    
۲. ↑ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۲۷۷.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۳، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۳، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۵، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۶، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۶، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۸۷، کتاب البیع، القول فی بیع الثمار و الاشجار، مسالة۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


۴ - منبع


• جابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، ص۳۴.
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه | معاملات | واژه شناسی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.