زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ابوعمر محمد بن احمد آل‌قدامه




ابوعمر محمد بن احمد بن محمد بن قدامه، از شخصیت‌های آلِ قُدامه، می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی فلسطینیُ الاصل و حنبلی مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ــ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد.


۱ - معرفی اجمالی


ابوعمر محمد بن احمد بن محمد بن قدامه (۵۲۸-۶۰۷ق/۱۱۳۴-۱۲۱۰م)، برادر بزرگ موفق‌الدّین عبدالله بن احمد بود. وی در روستای الساویا و به قولی در روستای جماعیل زاده شد.

۲ - اساتید


در ۵۵۱ق/۱۱۵۶م به دمشق کوچید و در آن‌جا از پدرش و ابوالمکارم عبدالواحد ابن هلال و ابوتمیم سلمان بن علی رجبی و دیگران حدیث شنید. سپس به مصر رفت و از سعید بن حسن مأمونی حدیث آموخت
[۱] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۲] منذری، زکی‌الدین، التکلمة لوفیات النّفله، ج۲، ص۲۰۳، به کوشش بشّار عوّاد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق.
[۳] ذهبی، شمس‌الدین محمد، العبر، ج۳، ص۱۴۷.    
و در همان‌جا از علی بن بری نحو را فرا گرفت.
قرآن و نیز مختصر الْخِرَقیّ‌ و احادیث بسیاری از برداشت و فقه و فرایض می‌دانست.
[۴] ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۲-۵۳، قاهره، ۱۳۷۲ق.
[۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۹۵، به کوشش ژاکلین سوبله و علی عماره، بیروت، ۱۹۸۰م.    


۳ - شرکت در جنگ


ابوعمر در حملات صلاح‌الدین ایوبی به سرزمین‌های اشغالی صلیبیان شرکت کرد و در فتح قدس و سواحل شام و جاهای دیگر حضور داشت.
[۶] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
[۸] ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۶، قاهره، ۱۳۷۲ق.


۴ - بنای مدرسه


در ۵۹۸ق/۱۲۰۲م مدرسه‌ای را در دامنۀ قاسیون بنیاد گذاشت که به نام مدرسه العمریه معروف شد. وی آن را وقف فقه و قرآن کرد.
[۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
[۱۰] نعیمی، عبدالقادر بن محمود، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۷۸    


۵ - خصوصیات


خط بسیار خوشی داشت و از قرآن و شماری از کتاب‌های تفسیر و فقه با خط خود نسخه‌برداری کرد. روزگارش را به پارسایی و عبادت می‌گذراند و در قاسیون خطبه می‌خواند.

۶ - شاگردان


ضیاء (حافظ ابوعبدالله محمد مقدسی) و منذری از او حدیث شنیدند.

۷ - محل دفن


مدفن او در مقبره‌ای در مقابل دیر حورانی است.
[۱۱] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۳، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.


۸ - فرزندان


وی ۴ پسر به نام‌های عمر، شرف‌الدین عبدالله پدر عزالدّین، احمد و عبدالرحمن داشت که در ۶۵۵ق/۱۲۵۷م تنها کوچک‌ترین آنان یعنی عبدالرحمن زنده بود.
[۱۲] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۴، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۱۳] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۴، ص۱۳.    
[۱۴] ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
[۱۵] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۲۰۲، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
[۱۶] ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۷، ص۵۰، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


۹ - پانویس

 
۱. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۲. ↑ منذری، زکی‌الدین، التکلمة لوفیات النّفله، ج۲، ص۲۰۳، به کوشش بشّار عوّاد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق.
۳. ↑ ذهبی، شمس‌الدین محمد، العبر، ج۳، ص۱۴۷.    
۴. ↑ ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۲-۵۳، قاهره، ۱۳۷۲ق.
۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۹۵، به کوشش ژاکلین سوبله و علی عماره، بیروت، ۱۹۸۰م.    
۶. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
۸. ↑ ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۶، قاهره، ۱۳۷۲ق.
۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
۱۰. ↑ نعیمی، عبدالقادر بن محمود، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۷۸    
۱۱. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۳، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۱۲. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۴، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۱۳. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۴، ص۱۳.    
۱۴. ↑ ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
۱۵. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۲۰۲، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
۱۶. ↑ ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۷، ص۵۰، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


۱۰ - منبع


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل قدامه»، شماره۴۴۸.    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.