ابن‌منفلوطی ابوعبدالله ولی‌الدین محمد بن احمد عثمانی دیباجی ملّویاِبْنِ مَنْفَلوطی، ابوعبدالله ولی‌الدین محمد بن احمد بن ابراهیم ابن یوسف عثمانی دیباجی ملّوی (۷۱۳-۷۷۴ق/۱۳۱۳- ۱۳۷۲م)، مفسر ، فقیه ، صوفی و اصولی بوده است. ۱ - زادگاهدرباره زادگاه وی چیزی گفته نشده، اما می‌دانیم که در دمشق رشد یافته است. ابن منفلوطی ابتدا سفری به آسیای صغیر کرد، سپس به طور مداوم بین قاهره و شام در سفر بود، تا اینکه در دوران زمامداری سلطان حسن بن محمد بن قلاوون به مصر انتقال یافت و در مدارس قاهره، مثل مدرسه منصوریه و مدرسه سلطان حسن، به تدریس علوم دینی ، از جمله تفسیر اشتغال ورزید و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. [۱]
طبقات الشافعیة، ج ۳، ص۱۱۲-۱۱۳.، ابن قاضی شهبه، ابوبکر، طبقات الشافعیة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.
[۲]
الدرر الکامنة، ج ۵، ص۳۳.، ابن حجر، احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۶ق/۱۹۷۶م.
۲ - مشایخ و شاگرداناز مشایخ ابن منفلوطی می‌توان به پدر وی، حجار ، اسماء بنت صصری و نورالدین اردبیلی اشاره کرد. [۳]
طبقات الشافعیة، ج ۳، ص۱۱۲-۱۱۳.، ابن قاضی شهبه، ابوبکر، طبقات الشافعیة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.
[۴]
الدرر الکامنة، ج ۵، ص۳۳.، ابن حجر، احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۶ق/۱۹۷۶م.
و شاگردان و راویان وی خلیل بن فرج قلعی، سلیمان بن یوسف بن مفلح و اسماعیل ابن احمد بارینی قاضی قدس بوده‌اند. [۵]
تاریخ، ج ۳، ص۲۲۷.، ابن قاضی شهبه، ابوبکر، تاریخ، به کوشش عدنان، درویش، دمشق، ۱۹۷۷م.
[۶]
تاریخ، ج ۳، ص۲۲۸.، ابن قاضی شهبه، ابوبکر، تاریخ، به کوشش عدنان، درویش، دمشق، ۱۹۷۷م.
[۷]
تاریخ، ج ۳، ص۵۹۴.، ابن قاضی شهبه، ابوبکر، تاریخ، به کوشش عدنان، درویش، دمشق، ۱۹۷۷م.
۳ - آثاراز ابن منفلوطی چند اثر خطی به دست ما رسیده که عبارتند از: ۱- اعراب ام الکتاب، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است [۸]
ظاهریه، خطی (علوم القرآنی)، خیمی، ج ۲، ص۳۷.
۲ -تفسیر سورة التحریم، که نسخه‌ای از آن در دارالکتب مصر نگهداری می‌شود [۹]
تیموریه، فهرست، ج ۱، ص۷۸.
۳ -حل الخباء فی الدعاء برفع الوباء که نسخه‌ای از آن در کتابخانه کوپریلی استانبول وجود دارد. [۱۰]
کوپریلی، خطی، ج ۲، ص۲۵۱.
حاجی خلیفه [۱۱]
حاجی خلیفه، کشف، ج۱، ص۶۴.
نیز از اثری با عنوان ارشاد الطائف الی علم اللطائف یاد کرده است .فهرست: ۱) ابن حجر، احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۶ق/۱۹۷۶م. ۲) ابن قاضی شهبه، ابوبکر، تاریخ، به کوشش عدنان، درویش، دمشق، ۱۹۷۷م. ۳) ابن قاضی شهبه، ابوبکر، طبقات الشافعیة، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م. ۴) تیموریه، فهرست. ۵) حاجی خلیفه، کشف. ۶) ظاهریه، خطی (علوم القرآنی)، خیمی. ۷) کوپریلی، خطی . ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌منفلوطی»، شماره۱۸۲۵. |