شرف‌الدین ابوالعباس احمد بن حسن آلقدامهشرفالدّین ابوالعباس احمد بن حسن معروف به ابن‌قاضی الجبل، از شخصیت‌های آلِ قُدامه، می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی فلسطینیُ‌الاصل و حنبلی‌مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ــ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد. ۱ - معرفی اجمالیشرفالدّین ابوالعباس احمد بن حسن بن عبدالله (۶۹۳-۷۷۱ق/۱۲۹۴-۱۳۷۰م)، معروف به ابن‌قاضی الجبل. ۲ - اساتیدوی در کودکی از اساعیل بن عبدالرحمن فرّاء و محمد بن علی واسطی و عبدالرحمن بن مؤمن حدیث شنید. از ۷۱۰ق/۱۳۱۰م به بعد از قاضی تقی‌الدّین سلیمان و مطعّم و یحیی بن سعد و دیگران حدیث شنید و از پدر و تنوخی و ابن القوّاس و ابن عساکر اجازه گرفت. شرف‌الدّین نزد تقی‌الدّین بن تیمیّه به شاگردی پرداخت و ابن تیمیّه و قاضی تقی‌الدّین سلیمان به او اجازۀ افتا دادند. ۳ - ریاست مذهب حنبلیاو حدیث و نحو و لغت و اصول فقه و کلام و منطق می‌دانست [۱]
ابن رافع، تقی‌الّدین محمد، الوفیات، ج۲، ص۳۵۴، به کوشش صالح مهدی عباس و بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۲ق.
[۳]
ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
و در چند مدرسه درس می‌داد.در اواخر عمر برای تدریس در مدرسۀ سلطان حسن به مصر فرا خوانده شد. سپس به شام بازگشت و به تدریس و افتا روی آورد. در ۷۶۷ق/۱۳۶۶م به جای جلال‌الدین یوسف بن محمد بن عبدالله مرداوی قضای حنبلیان را در دمشق به عهده گرفت، اما رفتاری ناپسند پیشه کرد و به سبب جاه‌طلبی با قاضی القضاة تاج‌الدین شافعی و برخی از حنبلیان مرداوه اختلاف پیدا کرد. [۵]
ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّة فی تاریخ الصّالحیّه، ج۲، ص۴۹۱-۴۹۲، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
وی تا هنگام مرگ ریاست مذهب حنبلی و نیز قضا را به عهده داشت. ۴ - آثاراز جمله کتاب‌های وی: القصد المفید فی حکم التوکید، المناقلة فی الاوقاف و ما فی ذلک من خلاف، مسألة رفع الیدین، الفائق فی المذهب و شرح المنتفی را می‌توان نام برد. ۲ کتاب اخیر ناتمام مانده است. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل قدامه»، شماره۴۴۸. |