آرزوهای جهنمیان (قرآن)آرزوهای جهنمیان با توجه به آیات قرآن عبارتند از: ۱ - اطاعت از خداآرزوی جهنّميان در قیامت، اطاعت از خدا در دنیا: ۱. «عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا؛و به خاطر بياور روزي را كه ظالم دست خويش را از شدت حسرت به دندان مي‌گزد و مي‌گويد: اي كاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم.» ۲. «يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا؛در آن روز كه صورتهاي آنها در آتش (دوزخ) دگرگون خواهد شد (از كار خود پشيمان مي‌شوند و) مي‌گويند اي كاش خدا و پيامبر را اطاعت كرده بوديم.» ۲ - بازگشت به دنياجهنّميان آرزوی بازگشت به دنيا را داشتند. ۲.۱ - ایمان به خداآرزوى دوزخيان، بازگشت به دنيا و ایمان به خدا و قرار گرفتن در زمره مؤمنان: ۱. «وَ لَوْ تَرى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقالُوا يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِآياتِ رَبِّنا وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛اگر (حال آنها را) ببيني هنگامي كه در برابر آتش ايستاده اند كه مي‌گويند اي كاش (بار ديگر به دنيا) باز مي‌گشتيم و آيات پروردگارمان را تكذيب نمي‌كرديم و از مؤ منان مي‌شديم.» ۲. «وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ فَلَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛و دوزخ براي گمراهان آشكار مي‌گردد.اگر بار ديگر (به دنيا) بازگرديم از مؤ منان خواهيم بود.» ۲.۲ - نیکوکار شدندوزخيان، آرزومند بازگشت به دنيا و نيكوكار شدن: «أو تقول حين ترى العذاب لو أنّ لى كرّة فأكون من المحسنين• ... أليس فى جهنّم مثوى للمتكبّرين؛ يا هنگامي كه عذاب را مي‌بيند بگويد: آيا مي‌شود بار ديگر (به دنيا) بازگردم تا از نيكوكاران باشم؟!... آيا در جهنم جايگاهي براي متكبران نيست ؟» به قرینه آیه ۶۰، مقصود از عذاب در آیه ۵۸، عذاب دوزخ است. ۲.۳ - بیزاری از رهبرانشانآرزوى جهنّميان براى بازگشت به دنيا، جهت بيزارى از رهبرانشان: «إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا ... وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا ... وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ؛ در آن هنگام رهبران (و معبودهاي انساني و شيطاني) از پيروان خود بيزاري مي‌جويند... و (در اين موقع) پيروان مي‌گويند كاش بار ديگر ما به دنيا برميگشتيم تا از اين پيشوايان گمراه بيزاري جوئيم آنچنان كه آنها (امروز از ما بيزاري جستند ... و هرگز از آتش (دوزخ) خارج نخواهند شد..» ۳ - بى‌اطّلاعى از حسابجهنّميان، در آرزوى بى‌اطّلاعى از حساب و كتاب اعمال خود، پس از آگاهی از آن: «وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِيَهْ خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ؛ اما كسي كه نامه اعمال او به دست چپش داده شده مي‌گويد: اي كاش هرگز نامه اعمالم به من داده نمي‌شد.اي كاش مرگم فرا مي‌رسيد!او را بگيريد و در بند و زنجيرش كنيد!سپس او را در دوزخ بيفكنيد!» ۴ - عمل نيك••• دوزخيان، در آرزوى بازگشت به دنيا براى انجام دادن كارهاى نيك: «أَوْ تَقُولَ حِينَ تَرَى الْعَذابَ لَوْ أَنَّ لِي كَرَّةً فَأَكُونَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ ... أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْمُتَكَبِّرِينَ؛ يا هنگامي كه عذاب را مي‌بيند بگويد: آيا مي‌شود بار ديگر (به دنيا) بازگردم تا از نيكوكاران باشم؟!... آيا در جهنم جايگاهي براي متكبران نيست ؟» ••• آرزوى جهنّميان، جهت پيش فرستادن كارهاى نيك از دنيا، براى آخرت: «وَ جِي‌ءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسانُ وَ أَنَّى لَهُ الذِّكْرى يَقُولُ يا لَيْتَنِي قَدَّمْتُ لِحَياتِي؛و در آن روز جهنم را حاضر كنند (آري) در آن روز انسان متذكر مي‌شود، اما چه فايده كه اين تذكر براي او سودي ندارد.مي‌گويد: ايكاش براي اين زندگي چيزي فرستاده بودم.» ۵ - مرگآرزوى دوام مرگ از سوى جهنّميان: «وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ يا لَيْتَها كانَتِ الْقاضِيَةَ خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ؛ اما كسي كه نامه اعمال او به دست چپش داده شده مي‌گويد: اي كاش هرگز نامه اعمالم به من داده نمي‌شد.اي كاش مرگم فرا مي‌رسيد!او را بگيريد و در بند و زنجيرش كنيد!سپس او را در دوزخ بيفكنيد!» مرجع ضمير «يا ليتها»، مقدّر است كه از سياق آيه‌شريفه به دست مى‌آيد؛ مانند «الموته». بنابراين پيام آيه چنين مى‌شود: اى كاش، مرگ نخستين، پايان حياتم بود! ۶ - نجاتآرزوى جهنّميان، نجات خويش از تنگناى گرفتار آمده در آن: «قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلى خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ؛آنها مي‌گويند: پروردگارا! ما را دو بار ميراندي و دو بار زنده كردي، اكنون به گناهان خود معترفيم، آيا راهي براي خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟!» ۶.۱ - نجات با پرداخت فدیه••• آرزوى اجابت‌نكنندگان دعوت خداوند، براى خلاصى از عذاب، با پرداخت فديه: «لِلَّذِينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنى وَ الَّذِينَ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُ لَوْ أَنَّ لَهُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ أُولئِكَ لَهُمْ سُوءُ الْحِسابِ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهادُ؛براي آنها كه اجابت دعوت پروردگارشان را كردند (سرانجام و پاداش و) نتيجه نيك است، و آنها كه اجابت دعوت او را نكردند (آنچنان در وحشت عذاب الهي فرو ميروند كه) اگر تمام آنچه روي زمین است، و همانندش، از آن آنها باشد همگي را براي رهائي از عذاب مي‌دهند (ولي از آنها پذيرفته نخواهد شد) براي آنها حساب بدي است و جايگاهشان جهنم و چه بد جايگاهي است!» ••• آرزوى مجرمان، براى خلاصى از عذاب، با پرداخت فدیه: «... يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ كَلَّا إِنَّها لَظى؛ ... گنهكار دوست مي‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند.اما هرگز چنين نيست شعله هاي سوزان آتش است.» ۷ - پانویس
۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۴۷، برگرفته از مقاله «آرزوهای جهنمیان» مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۱۳۸، برگرفته از مقاله «آرزوهای جهنمیان» |