آدامسآدامس به نوعی ماده جویدنی گفته می‌شود که از شیره درختان یا مواد مصنوعی به دست آید و از آن در باب صلات و صوم به مناسبت سخن رفته است. ۱ - احکام آدامسچیزهای جویدنی که با جویدن از بین نمی‌روند، حکم آدامس را دارند. در قدیم بیشتر از شیره برخی درختان مثل علک و سقز به عنوان آدامس استفاده می‌شد ولی امروز، بیشتر از مواد مصنوعی تولید می‌شود. ۱.۱ - آدامس جویدن در حال نمازجویدن آدامس در نماز در صورتی که از مصادیق فعل کثیر باشد موجب بطلان نماز می‌گردد. و به نظر امام خمینی اگر آدامس و یا هر چیزی در موقع نماز، فقط کنار دهان باشد به‌طوری که نخورد و به بیان دیگر «درصورتی‌که آب نشود و به حلق وارد نگردد و مانع قرائت نشود اشکال ندارد.» ۱.۲ - آدامس جویدن در حال روزهجویدن آدامس و مانند آن توسط روزه‌دار به شرطی که چیزی از آن در دهان ذوب نشود و به حلق نرسد، مکروه است و مجرد تغییر طعم دهان موجب بطلان روزه نمی‌گردد. امام خمینی در این باره در تحریرالوسیله می‌نویسد: «و کذا لا باس بالعلک علی الاصحّ و ان وجد منه طعماً فی ریقه؛ ما لم یکن ذلک بتفتّت اجزائه و لو کان بنحو الذَّوَبان فی الفم.» [۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۷.
یعنی: و همچنین جویدن سقز بنابر اصح، اشکال ندارد، هرچند مزه آن را در آب دهان بیابد، به شرط آنکه این مزه به خاطر تجزیه شدن اجزای آن و لو با ذوب شدن در دهان نباشد. و «درباره آن (علک) دو روایت واردشده است: یکی صحیحه حلبی است از ابوعبدالله (علیه‌السلام)، گوید: گفتم روزه‌دار علک (سقز) می‌جود؟ فرمود: نه. و روایت دوم روایت محمد بن مسلم است که گوید: فرمود ابوجعفر (علیه‌السلام): ای محمد بر تو باد این‌که سقز بجوی، پس همانا من روزی سقز جویدم درحالی‌که روزه بودم پس در نفس خویش از آن چیزی یافتم؛ و تعلیل در این روایت ظاهر در این است که منع از جویدن به جهت این است که چیزی از آن در نفس یافت شود پس با عدم آن مانعی از جویدن نیست. و به عبارت دیگر روایت دوم قرینه بر حمل روایت اول بر کراهت است.» [۵]
فاضل، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۱۳۱.
البته این که گفته شد جویدن سقز اشکال ندارد در صورتی است که آن را بعد از بیرون آوردن از دهان، درحالی‌که مرطوب است به دهان نگذارد زیرا اگر آدامس و هر چیزی حتی «سنگ‌ریزه‌ای در دهانش باشد و آن را بیرون آورد و رطوبتی از آب دهان به آن باشد، و بعد دوباره آن را به دهان برگرداند و آن رطوبت را فروبرد، یا خیّاط، نخی را با آب دهان مرطوب کند و بعد دوباره به دهان برگرداند و رطوبت آن را فروبرد، یا آنکه شخص مسواک کند و مسواک را که رطوبت دارد بیرون آورد و دوباره به دهان برده و رطوبت آن را فروبرد و امثال این‌ها، روزه‌اش باطل می‌شود. البته اگر آن رطوبت در آب دهان به‌طوری مستهلک شود که فرو بردن چیز دیگری با آب دهان صدق نکند، اشکال ندارد.» [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۷.
۱.۳ - خمسبه اجناسی که قیمت آن‌ها بسیار پایین است نیز تعلق می‌گیرد مثلاً اگر یک بسته آدامس و یا چند عدد گچ سر سال خمسی بلااستفاده بماند «خمس دارد.» ۲ - پانویس۳ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۱۲۴. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رده‌های این صفحه : احکام خوردنی و آشامیدنی ها | احکام روزه | احکام نماز | دیدگاه های فقهی امام خمینی
|