مسجد عمران بن شاهین

اين مسجد در جهت شمالى صحن حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام، مشرف به ایوان العلماء قرار دارد.

ساختمان اوليۀ آن از بناهاى عمران بن شاهين، حاكم جنوب عراق و از حاکمان عصر آل بویه در قرن چهارم هجرى است.

در انتساب آن به عمران به شاهین و داستانی که برای ساخت آن گفته شده، اختلاف نظر وجود دارد.

موقعیت

برخلاف جهت قبله به طرف باب شیخ طوسی که حرکت کنیم، دالانی است که در سمت چپ مسجدی به چشم می خورد.
در نزد مردم نجف، اين‌گونه مشهور است كه اين مسجدى كه نزديك درِ طوسى است، مسجد عمران بن شاهين مى‌باشد. همچنين گمان مى‌كنند همان ايوانى است كه عمران بن شاهين آن را بنا نموده است. برخى از آنها گمان كرده‌اند كه قسمت‌هايى از اين مسجد، وارد صحن ضريح مطهر امام على علیه السلام شده است. پس اين مطلب كه آن بنا، رواق (ايوان) باشد، بر او صدق نمى‌كند. بلكه مسجد است به سبب شرايطى كه دارد و رواق (ايوان) با آن فرق مى‌كند.
شايد اين مسجد را عده‌اى از خاندان عمران ابن شاهين، بنا كرده باشند و در نتيجه گذشت ساليان طولانى، به مسجد عمران شهرت پيدا كرده باشد و البته خدا به اين مسئله آگاه‌تر است.
بخشى از مسجد در دورۀ شاه عباس اول صفوى به دليل گسترش صحن خراب شد ولى در دوره شاه صفى بازسازى گرديد.
سعاد ماهر هم در کتاب مشهد الامام علی می‌گوید: با بررسی عمارت مسجد و همانند بودن آن با شیوه ساخت ایوان‌های صحن حرم و دیوار خارجی از لحاظ مصالح ساختمانی آن و حتی از لحاظ آجرکاری و دهانه قوس‌ها، این نتیجه بدست می‌آید که سازه‌های این مسجد هم‌زمان با ساخت ایوان‌های حرم ساخته شده‌اند، پس حداقل در قرن دهم هجری و در دوره صفویه به مسجد تبدیل شده است.

بنا

مساحت كنونى مسجد عمران (۱۴۴۱ق)، نزديك به 215متر مربع است. این مسجد، دارای چهار قوس متقابل و متجاور است كه امتداد آن‌ها از كف مسجد تا سقف می‌رسد. گنبدى كوچک با ۱۲ نورگير، بر بالاى سقف مسجد, قرار دارد. زير هر كدام از قوسهای چهارگانه مسجد، فضايى حجره مانند تشكيل شده است. در زير يكى از اين قوسها، در جهت جنوب غربى مسجد، آرامگاه آية الله العظمی يزدى (صاحب عروة) قرار دارد.

مسجد مذکور دو در داشته، یکی مقابل «ایوان العلماء» و دیگری دیوار به دیوار ورودی «باب شیخ طوسی»، سمت راست کسی که وارد «باب» می شود. با اندکی دقت، تازه ساز بودن ورودی، کاملا مشخص است. در سال 1369 ق. جهت توسعه ورودی «باب شیخ طوسی»، بخشی از رواق مسجد را بر داشته و جزء آن قرار داده اند.

مسجد در زمان حال

يكى از پروژه هاى كنونى توليت حرم مطهر علوى, بازسازى مسجد عمران بن شاهين مى باشد. اين پروژه, در اوايل ماه (ذى قعده سال 1428هجرى), (نوامبر2007ميلادى)آغاز شد. طى مراحل پروژه, سازه هاى اساسى مسجد با بتون ريزى در زير آنها, (محيط ديوارها) وبا گذاشتن تير آهن براى ديوارها و سقف, استحكام يافتند.
اين مسجد براى اقامه نماز جماعت، مراسم دعا و مناجات خوانی گروهی، نمایشگاه های متنوع دینی و ايجاد فضاى مناسب براى عبادت و زيارت مهیا شده است.

پانویس

آرشیو عکس و تصویر

• موقعیت مکانی مسجد عمران بن شاهین در حرم امیرالمومنین امام علی علیه السلام

• سردر ورودی مسجد از طرف ایوان العلماء

• عکس قدیمی از مقبره سید محمدکاظم طباطبائی یزدی در مسجد عمران بن شاهین

• نمای بیرونی مسجد از طرف ایوان العلماء

• نمای درونی مسجد - در سمت راست قبر سید محمدکاظم طباطبائی یزدی (صاحب عروه) مشخص است

• شبستان مسجد عمران بن شاهین

• نمای درونی گنبد مسجد عمران بن شاهین

• برپایی نمایشگاه قرآن در مسجد عمران بن شاهین

• مراسم مذهبی با حضور زوار در مسجد عمران بن شاهین