ماه ذی القعده

از دانشنامه‌ی اسلامی
ذی القعده ۱۴۴۳ در تقویم ایران
شنبه ۴ ۱۱ ۱۸ ۲۵
یک‌شنبه ۵ ۱۲ ۱۹ ۲۶
دوشنبه ۶ ۱۳ ۲۰ ۲۷
سه‌شنبه ۷ ۱۴ ۲۱ ۲۸
چهارشنبه ۱ ۸ ۱۵ ۲۲ ۲۹
پنج‌شنبه ۲ ۹ ۱۶ ۲۳ ۳۰
جمعه ۳ ۱۰ ۱۷ ۲۴


ماه «ذی القعده» ماه یازدهم از ماه‌های قمری، از ماه‌های حج و نیز از ماه‌های حرام است که در جاهلیت مورد احترام بوده و اسلام نیز آن را گرامی داشته است. این ماه به ماه اجابت دعا معروف است و ادعیه و نمازها و اذکار مستحبی دارد که در مفاتیح الجنان ذکر شده است. از مهمترین وقایع این ماه می‌توان به میلاد امام رضا علیه‌السلام در سال ۱۴۸ قمری، دحوالارض و شهادت امام محمدتقی علیه‌السلام در سال ۲۲۰ قمری اشاره کرد.

اعمال عبادی ماه ذی‌القعده

  • چهار رکعت نماز در یکشنبه ماه ذی القعده: روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله در روز یکشنبه در میان مردم حاضر شد و فرمود: «ای مردم! چه کسی می‌‌ خواهد توبه کند؟ همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: غسل کرده و وضو بگیرید. چهار رکعت نماز در این روز بخوانید. در هر رکعت یک بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یک بار هم سوره فلق و سوره ناس را بخوانید. پس از تمام شدن نماز، هفتاد مرتبه استغفار کنید و سپس «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» بگویید. بعد از آن، این دعا را بخوانید: «یا عَزیزُ یا غَفَّارُ اغْفِرْلی ذُنُوبی وَ ذُنُوبَ جَمیعِ المُؤمِنینَ وَالْمُؤمِناتِ فَاِنَّهُ لایغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ»! سپس فرمود: کسی که این عمل را به جا آورد، از جانب آسمان به او ندا می‌ رسد: ای بنده خدا! توبه‌ ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت؛ کردارت را از سر بگیر.
  • پانزدهم ماه: اعمال شب پانزدهم: عبادت. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که در ماه ذی القعده، شبی است با برکت و آن شب نیمه ماه است که خداوند با نگاه رحمت به بندگان با ایمان می‌ نگرد. کسی که در آن شب به طاعت مشغول باشد، پاداش صد روزه‌دارِ غیر گناهکار را به او می‌ دهند.
  • بیست و سوم ماه: زیارت حضرت رضا علیه‌السلام در این روز، سنت است و سید بن طاووس از بعضی نقل کرده که مستحب است.
  • بیست و پنجم ماه: اعمال روز بیست و پنجم (روز دَحْوالارض):
  1. روزه گرفتن.
  2. غسل.
  3. نماز گزاردن. دو رکعت نماز که در هر رکعت، یک بار سوره حمد و پنج بار سوره الشمس خوانده می شود. پس از سلام بگوید: «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» آنگاه دعای زیر را بخواند: «یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْأَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَارْحَمْنی وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَاالْجَلالِ وَالْأکرامِ»! ای گذرنده از لغزش ‌ها درگذر از لغزشم، ای اجابت‌کننده دعوت‌ ها! اجابت کن دعایم را، ای شنوای آوازها! بشنو آوازم را و بر من رحم کن و بگذر از بد کرداری‌ ام و آنچه نزد من است، ای صاحب جلال و اکرام!».
  4. خواندن دعاهای وارد شده در مفاتیح الجنان.
  5. بعضی از علما، خواندن زیارت امام رضا علیه‌السلام را در این روز، مستحب دانسته‌ اند.

منابع برای مطالعه بیشتر