غرر الاخبار و درر الآثار (کتاب)
کتاب «غُرر الأخبار و دُرَر الآثار فى مناقب أبى الائمة الاطهار» نوشته حسن بن ابى‌الحسن دیلمى از محدثان شیعه در قرن هشتم هجری است. موضوع کتاب، بیان فضایل اهل بیت (علیهم السلام)، به خصوص امام علی (علیه السلام) می باشد. اين كتاب از منابع علامه مجلسى در بحارالانوار است.
محتویات
مؤلّف
مؤلّف کتاب، «حسن بن ابی‌الحسن دیلمی»، از محدثان قرن هشتم هجری و از شاگردان شهید اول و فخر المحققین حلی است.
دیلمی، عارفی نامدار و فرزانه و متبحر در فقه، حدیث، عرفان و تاریخ و از نامداران حوزه‌های علمیه شیعه بود که با تألیف آثار ارزشمندی چون «ارشاد القلوب»، «غررالاخبار و دررالآثار» و «اعلام الدین» در وعظ و ارشاد مردم کوشید.
وی در بین علمای شیعه از جایگاه شایسته و والایی برخوردار است و علامه مجلسی دو کتاب ارزشمند اعلام الدین و ارشاد القلوب آن بزرگوار را در بحارالانوار خود نقل کرده است. ابن فهد حلی صاحب «عدة الداعی» از شاگردان مبرز اوست.
محتوای کتاب
مؤلف در مقدمه بیان مى‌کند که چون فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام نامحدود است، به منظور تقرب الهى، به جمع آورى بخشى از آنها دست زدم. وى مى نویسد سلسله اسناد را نیاوردم چون این روایات در میان علما شهرت دارد.
هر چند عنوان کتاب «مناقب امیرالمؤمنین علیه‌السلام» است، لیکن محتواى آن اعم از مناقب است و به نظر مى رسد بر اساس نام اصلى آن (غرر الاخبار ...)، به روایات و حکایاتى پرداخته که درباره مناقب اهل بیت و خصوصاً امام علی علیه‌السلام، مثالب دشمنان آنان، نشانه هاى امام و مطالب گوناگون دیگر است.
دیلمى در مقدمه مى گوید کتاب داراى پنجاه فصل است، ولى آنچه در چاپ حاضر موجود است ۳۵ فصل است و عناوین فصول هم با آنچه در مقدمه آمده تطبیق ندارد. به طور کلى کتاب داراى فصل بندى و تنظیم خاصى نیست و اخبار گوناگون را به شکلى کشکول گونه ذکر کرده است.
برخی از فصول کتاب به این شرح است:
- محبت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)
- برخی از مناقب خاصه امیرالمؤمنین
- آنچه از آیات قرآن که در حق امیرالمؤمنین و ائمه اطهار نازل شده است
- روز غدیر و نص ولایت امیرالمؤمنین
- علامات امام معصوم
- شهادت ۱۲ نفر از صحابه در حق امیرالمؤمنین نزد خلیفه اول
- ویژگی‌هایی که انسان را به خدا نزدیک می‌کند.
مؤلف الذریعه می نویسد: «نسخه ای از این کتاب در نزد سید تستری دیدم که در بعضی جاهای آن، مولف از کتاب «العیون» و «المحاسن» شیخ مفید نقل حدیث کرده و در آن به حادثه انقراض بنی امیه و بنی عباس و اختلاف ملوک مسلمین و ضعف اسلام و تقویت کفار و ادامه آن بعد از گذشت صد سال اشاره شده است... محمد حسین الکرهرودی معاصر (متوفای ۱۳۱۴ ق) در تألیفاتی زیاد از غرر نقل حدیث کرده است».
پانویس
- ↑ الذریعه، ج ۱۶، ص ۳۶، چاپ دارالاضواء، بیروت.
منابع
- ویکی نور.
- ویکی شیعه.
- گلشن ابرار، جلد ۴، زندگی نامه "حسن بن محمد الدیلمى" از نعمت الله فروغی.