تخلیه

از دانشنامه‌ی اسلامی

«تخلیه» در اصطلاح علم اخلاق، یعنى پاکسازى باطن و روان از رذایل اخلاقی. به عبارت دیگر، پاکسازى باطن و تصفیه روان از صفات رذیله و تطهیر نفس از اَرجاس (پلیدى ها) و اَدناس (ناپاکى ها)، «تخلیه» است.

«تخلیه» در برابر «تحلیه» است؛ تخلیه در مقام دفع و پیراستن است و نیز در مقام تبرّى، یعنى با رذایل اخلاقی ستیزکردن و آنها را از کانون وجود خود زدودن.

در این باره که حسنات و سیئات همدیگر را از بین می برند، قرآن شریف صراحت کامل دارد؛ در جایی می فرماید: «اِنَّ الْحَسَناتِ یذْهِبْنَ السَّیئاتِ»؛ (حسنات، سیئات را از بین مى برد) و ظاهر جمع محلّى به الف و لام افاده عموم مى کند. و در جاى دیگر مى فرماید: «لاتُبْطِلُوا صَدَقاتِکمْ بِالمَنِّ والاَذَى»؛ (صدقاتتان را با منّت گذارى و اذیت باطل نکنید).

در نتیجه، انسان اگر عمل خوبى انجام داد، باید سعى کند تا با گناه آن را نابود نکند و اگر احیاناً گناهى مرتکب شد، باید اعمال خوبى انجام دهد تا آلودگى گناه را بشوید.

پانویس

  1. سوره هود، آیه ۱۱۴.
  2. سوره بقره، آیه ۲۶۴.

منابع

  • مبانی اخلاق اسلامی، مختار امینیان.

مطالب مرتبط