آیه 8 سوره یونس

أُولئِكَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ «8»

بعد از آن عاقبت اين جماعت را بيان فرمايد:

أُولئِكَ‌: آن جماعت غافلين و منهمكين، يا هر دو فرقه مذكوره. مَأْواهُمُ النَّارُ: جا و محل و مكان ايشان آتش جهنم است. بِما كانُوا يَكْسِبُونَ‌: به سبب آنچه بودند كه كسب مى‌كردند، يعنى مواظبت مى‌نمودند بر معاصى كه آن كفر و شرك و نفاق و ساير گناهان است.

تنبيه- شخص عاقل بصير با اين همه تذكرات و زواجر، البته قدرى تأمل بنمايد كه اين همه تأكيدات و توعيدات، عبث و لغو نخواهد بود. بيهوده سخن به اين درازى نشود، و اين فكر او را بر آن دارد كه از غفلت، هشيار، و مركب شهوات و افسار خود را در ربقه طاعت و بندگى در آورد.

در نهج البلاغه‌ «1» ذيل خطبه‌اى حضرت امير المؤمنين عليه السّلام نصيحت مشفقانه فرمايد: و اعلموا ليس لهذا الجلد الرّقيق صبر على النّار فارحموا نفوسكم فانّكم قد جرّبتموها فى مصائب الدّنيا أ فرأيتم جزع احدكم من الشّوكة تصيبه و العثرة تدميه و الرّمضاء تحرقه فكيف اذا كان بين طابقين من نار ضجيع حجر و قرين شيطان.

يعنى: بدانيد بتحقيق نيست براى اين پوست نازك، صبر بر آتش جهنم، پس رحم كنيد نفوس خود را، زيرا اگر شما آزمايش شويد به مصائب دنيا، فرياد

«1» نهج البلاغه فيض خطبه 182 ص 603.

ج5، ص 266

يكى از شما بلند شود از اصابه خارى يا زخم نيزه و يا گرمى ريگستانى؛ در اين صورت چگونه باشد حال و ناله شخص بين دو طبقه آتش ناله سنگ و قرين شيطان، آيا مى‌دانيد كه وقتى مالك خازن جهنم غضب كند به آتش، مى‌شكند بعض آن را به بعضى به سبب شدت غضبش، و هرگاه زجر نمايد آن را مى‌جهد از درهاى جهنم فريادى از زجر آن «نعوذ باللّه من غضبه».

إِنَّ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ «7» أُولئِكَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ «8»

ترجمه‌

همانا آنانكه اميد ندارند ملاقات ما را و خوشنود شدند بزندگانى دنيا و دلگرم شدند بآن و آنانكه آنها از آيتهاى ما بيخبرانند

آنگروه جايگاهشان آتش است براى آنچه بودند كه كسب ميكردند.

تفسير

گفته‌اند ملاقات خداوند چون محال است مراد ملاقات رحمت او است و براى تعظيم اضافه بحق شده است و بنظر حقير ملاقات خداوند بديده سر محال است ولى بديده دل ممكن است براى اولياء در اين عالم و براى همه در عالم شهود كه علائق جسمانى مقطوع است در هر حال مراد كسانى هستند كه اعتقاد بمبدء و معاد ندارند و مأيوس از رحمت حقّند و خوفى از عذاب قبر و عالم برزخ و قيامت كبرى در دل آنها نيست اين قبيل اشخاص تمام همّشان مصروف بتعمير اين سراى ظلمانى است و فكر آخرت نيستند و دلخوش و سر گرم باين عالمند و غافلند از اينكه تا چشم بر هم بگذارند اين نشئه تمام ميشود و بايد به نشئه ديگر منتقل شوند دست خالى با روى سياه و حال تباه و اين حال در نتيجه اعراض از ذكر و آيات الهى براى بشر روى ميدهد چنانچه براى كفّار روى داده و براى مسلمانان مقلّد آنها هم در اثر تقليد حاصل است لذا جايگاه آنها در دنيا و آخرت در آتش است امّا در دنيا براى آنكه هر چه سعى ميكنند بمقصود خودشان كه خوشى و راحت است نائل نميشوند ناچار ميسوزند و ميسازند و امّا در آخرت براى آنكه نتيجه اين اعمال بادلّه قطعيّه و وعده الهيّه خلود در آتش است كه ظاهر از آيه دوّم است.

أُولئِك‌َ مَأواهُم‌ُ النّارُ بِما كانُوا يَكسِبُون‌َ «8»

خبر ان‌ّ ‌است‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ دو دسته‌ جايگاه‌ ‌آنها‌ آتش‌ ‌است‌ بسبب‌ آنچه‌ ‌براي‌ ‌خود‌ كسب‌ و تحصيل‌ ميكنند.

أُولئِك‌َ اسم‌ اشاره‌ ‌است‌ بجميع‌ كفار ‌از‌ طبيعي‌ و كساني‌ ‌که‌ ايمان‌ نياوردند و پشت‌ پا بدين‌ و شريعت‌ و احكام‌ زدند و ‌اينکه‌ همه‌ معجزات‌ و آيات‌ الهيه‌ ‌را‌ دور انداختند مَأواهُم‌ُ النّارُ جهنم‌ جايگاه‌ ‌آنها‌ ‌است‌ ‌که‌ بدون‌ حساب‌ داخل‌ آتش‌ ميشوند و ‌اينکه‌ نه‌ ‌از‌ راه‌ ظلم‌ بآنها ‌است‌ زيرا خداوند إِن‌َّ اللّه‌َ لا يَظلِم‌ُ مِثقال‌َ ذَرَّةٍ نساء ‌آيه‌ 44، بلكه‌ بِما كانُوا يَكسِبُون‌َ باء سببيه‌ ‌است‌ ‌که‌ علت‌ دخول‌ نار آنچه‌ ‌از‌ اعمال‌ سيّئه‌ ‌که‌ ‌از‌ ‌آنها‌ صادر ‌شده‌ ‌از‌ انكار وجود حق‌ ‌که‌ (اول‌ الدين‌ معرفة اللّه‌) ‌است‌ و تكذيب‌ انبياء و ظلم‌ و اذيتها و ترك‌ كليه‌ واجبات‌ و ارتكاب‌ جميع‌ محرمات‌ و بالجمله‌ ‌هر‌ يك‌ يك‌ ‌آنها‌ عذاب‌ مخصوص‌ دارد (اللهم‌ّ ثبّتنا ‌علي‌ دينك‌ القويم‌ و اغفر ذنوبنا و احشرنا ‌مع‌ اوليائك‌ بجاه‌ ‌محمّد‌ و آله‌ صل‌ّ ‌علي‌ ‌محمّد‌ و آله‌ الطاهرين‌).

352

]

(آیه 8)- «این هر دو گروه جایگاهشان آتش است، به خاطر اعمالی که انجام می‌دهند» (أُولئِکَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ).

در حقیقت نتیجه مستقیم عدم ایمان به معاد همان دلبستگی به این زندگی محدود و مقامهای مادی و اطمینان و اتکاء به آن است.

همچنین غفلت از آیات الهی، سر چشمه بیگانگی از خدا، و بیگانگی از خدا سر چشمه عدم احساس مسؤولیت، و آلودگی به ظلم و فساد و گناه است، و سر انجام آن چیزی جز آتش نمی‌تواند باشد.