آیه 7 سوره مائده
| <<6 | آیه 7 سوره مائده | 8>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و یاد کنید نعمت خدا را که به شما ارزانی داشت و عهد او را که با شما استوار کرد آن گاه که گفتید: (امر تو را) شنیدیم و اطاعت کردیم. و از خدا بترسید که خدا به نیّات قلبی (شما) آگاه است.
و نعمت خدا را بر خود و پیمانش را که [در لزوم اطاعت از او و پیامبرش] با شما محکم و استوار کرد، یاد کنید، هنگامی که گفتید: شنیدیم و اطاعت کردیم. و از خدا پروا کنید؛ زیرا خدا به آنچه در سینه هاست، داناست.
و نعمتى را كه خدا بر شما ارزانى داشته و [نيز] پيمانى را كه شما را به [انجام] آن متعهد گردانيده، به ياد آوريد، آنگاه كه گفتيد: «شنيديم و اطاعت كرديم.» و از خدا پروا داريد كه خدا به راز دلها آگاه است.
نعمتى را كه خدا به شما داده است، و پيمانى را كه با شما بسته است، بدان هنگام كه گفتيد شنيديم و فرمانبردارى كرديم، ياد آوريد. و از خداى بترسيد كه خدا به آنچه در دلها مى‌گذرد آگاه است.
و به یاد آورید نعمت خدا را بر شما، و پیمانی را که با تأکید از شما گرفت، آن زمان که گفتید: «شنیدیم و اطاعت کردیم»! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که خدا، از آنچه درون سینه‌هاست، آگاه است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
واثقكم: مواثقه: معاهده محكم، «واثقكم» پيمان بست با شما.
صدور: صدر: سينه، صدور: سينه ها. ذات الصدور: آنچه در سينه هاست.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «7»
و به ياد آوريد نعمتى را كه خداوند به شما عطا كرد و پيمانى را كه بطور محكم با شما بست، آنگاه كه گفتيد: شنيديم و اطاعت كرديم و از خداوند پروا كنيد؛ زيرا خدا از درون سينه‌ها آگاه است.
نکته ها
گرچه موضوع ياد نعمت و رعايت ميثاقِ مطرح شده در آيه، يك هشدار كلّى و عمومى است؛ ولى ممكن است به دلايلى مسأله‌ى رهبرى جامعه اسلامى و اطاعت از او مراد باشد.
آن دلايل عبارتند از:
1. رهبرى الهى، عهد وميثاق خدايى است. داستان حضرت ابراهيم و درخواست امامت براى نسل خويش و پاسخ خدا كه عهد من به ظالمان نمى‌رسند، گواه بر اين مطلب است.
جلد 2 - صفحه 249
«لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ» «1»
2. پس از تعيين حضرت على عليه السلام به امامت در غدير خم، آيه سوم همين سوره نازل شد كه امروز نعمتم را بر شما تمام كردم.
3. مردم در غديرخم با على عليه السلام بيعت كردند و «سمعاً» و «طاعةً» گفتند. اين آيه بار ديگر مردم را به وفادارى و پايدارى نسبت به رهبرى فرا مى‌خواند.
پيمان بر شنيدن و اطاعت كردن، «سَمِعْنا وَ أَطَعْنا» شامل همه‌ى پيمان‌هايى مى‌شود كه انسان‌ها بطور طبيعى و فطرى به صورت قولى، يا عملى با انبيا داشته‌اند، مثل بيعت‌ها و شهادت‌هاى آنان به توحيد و نبوّت.
پیام ها
1- تأكيد اين آيه بر مفاهيمى چون نعمت، ميثاق، اطاعت، علم به ذات الصّدور، آن هم پس از آيه‌ى غديرخم، مى‌تواند اشاره به فراموشى محتواى آيه سوم و تخلّف از خط غدير باشد. (چنانكه امام باقر عليه السلام فرمود. «2») وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ ...
2- ياد نعمت‌هاى الهى لازم است. «وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ»
3- ياد و يادآورى نعمت‌ها، ميثاق‌ها، گفته‌ها و علم وآگاهى خدا، عامل و زمينه‌ى تقواست. وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ ...
4- به فكر پيمان‌شكنى نباشيم كه خدا آگاه است. «اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»
«1». بقره، 124.
«2». تفسير نورالثقلين.
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 250
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «7»
چون وضو و غسل متضمن مثوبات جليله است كه از اعظم نعماى او سبحانه مى‌باشد، از اين جهت در عقب آن مى‌فرمايد:
وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ: و ياد كنيد نعمت خداى را كه انعام فرموده است بر شما به اسلام و احكام و شرايع آن، تا تذكر نمايد شما را به منعم حقيقى و ترغيب شما كند در شكرگزارى ذات اقدس الهى. وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ: و ياد كنيد پيمان و عهد او را كه بسته است شما را به آن، يعنى ميثاقى كه در ليلة العقبه با حضرت رسالت صلى اللّه عليه و آله بستيد و سمعا و طاعة بيعت نموديد در عسر و يسر و منشط و مكره. إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا: زمانى كه گفتيد شنيديم قول تو را و اطاعت نموديم امر تو را؛ در اين ميثاق اقوالى است: 1- مراد انصارند. 2- نزد ابن عباس، مراد يهود و نصارى هستند و مراد به ميثاق، اخذ عهد در تورات و انجيل با ايمان و تصديق نبوت پيغمبر آخر الزمان 3- مراد دلائل عقليه و شرعيه است كه خداوند آن را براى تمام مكلفين نصب فرموده تا بشناسند او را و از شواهد و آيات آفاقيه و انفسيه معرفت حاصل كنند 4- در مجمع از امام محمّد باقر عليه السّلام مروى است كه مراد به ميثاق عهدى است كه پيغمبر صلى اللّه عليه و آله از امت گرفت در حجة الوداع به ولايت امير المؤمنين عليه السّلام و بر تحريم خمر و بر كيفيت وضو «1». وَ اتَّقُوا اللَّهَ: و بترسيد از خدا در فراموشى نعمت و شكستن بيعت. إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ: بدرستى كه خداى تعالى دانا است به آنچه در سينه‌ها مخفى است، پس شما را بر آن
«1» مجمع البيان، جلد 2 صفحه 168.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 33
مجازات خواهد داد، فضلا عن جليات الاعمال.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «7»
ترجمه
و ياد كنيد نعمت خدا را بر شما و پيمان او را كه استوار نمود شما را بر آن چون گفتيد شنيديم و اطاعت نموديم و بترسيد از خدا همانا خدا دانا است بمكنونات دلها.
جلد 2 صفحه 183
تفسير
ياد نعمت موجب ياد منعم و اداء شكر است و نعمت بزرگ اسلام استكه در دنيا و آخرت موجب سعادت و كرامت است و در مجمع از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه مراد بميثاق بيان الهى است در حجة الوداع از تحريم محرمات و كيفيت طهارات و فرض ولايت فيض ره فرموده اين داخل در اسلام است حقير عرض مى‌كنم چون آيات سابقه احتياج به بيان زائدى داشت شايد خداوند خواسته باشد اشاره فرمايد بنعمت وجود امام و مبين احكام چنانچه قمى فرموده كه چون پيغمبر (ص) از مردم ميثاق ولايت را اخذ فرمود گفتند شنيديم و اطاعت نموديم پس از آن نقض نمودند بنابر اين مراد از نعمت وجود امام (ع) است و مراد از ميثاق عهد ولايت است و امر بتقوى براى آنستكه نقض عهد ننمايند و منكر ولايت و كافر نعمت نشوند و بدانند كه اگر ظاهرا اسلام قبول نمايند خداوند از كفر قلبى و باطنى آنها با خبر است و چون سينه جاى قلب است و مكنونات قلبيه آنها كينه با امام (ع) بوده براى تنزيه مقام قلب باين بيان فرموده چنانچه در فارسى هم سينه پر كينه ميگويند ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ اذكُرُوا نِعمَةَ اللّهِ عَلَيكُم وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُم بِهِ إِذ قُلتُم سَمِعنا وَ أَطَعنا وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «7»
و ياد كنيد نعمة خدا را که بشما عنايت فرموده و پيمان او را که با شما بسته زماني که گفتيد که شنيديم و اطاعت كرديم و از معاصي الهي پرهيز كنيد محققا خدا عالم است ببواطن قلوب.
وَ اذكُرُوا نِعمَةَ اللّهِ عَلَيكُم نعم الهي بسيار است و بي‌شمار وَ إِن تَعُدُّوا نِعمَةَ اللّهِ لا تُحصُوها ابراهيم آيه 34، ولي اعظم نعم الهي بعضي گفتند حيات است و بعضي عقل و لكن تحقيق اينست که ايمان و ولايت اعظم نعم است، و مراد از اينکه نعمت چيست و در تفسير علي بن ابراهيم که مأخوذ از اخبار است نعمة ولايت است.
وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُم بِهِ عطف بيان است براي جمله قبل و اشاره باخذ بيعت است در غدير خم بر ولايت و خلافت و وصايت امير المؤمنين إِذ قُلتُم سَمِعنا وَ أَطَعنا که تماما بيعت كردند از مؤمن و منافق و گفتند شنيديم يعني قبول كرديم و پذيرفتيم وَ اتَّقُوا اللّهَ که اينکه دعوي مجرد لقلقه لسان نباشد بلكه قلبا و باطنا بپذيريد إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ ميداند مؤمن و منافق را و كساني که باين عهد و ميثاق پا بر جا باشند و كساني که نقض عهد ميكنند و زير بار نميروند اللهم ثبتنا بولاية امير المؤمنين و الأئمة المعصومين و دينك القويم بمحمد و آله الطاهرين صلوات اللّه عليهم اجمعين.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 7)
پیمانهای الهی
در این آیه بار دیگر مسلمانان را به اهمیت نعمتهای بی پایان خداوند که مهمترین آنها نعمت ایمان و هدایت است، توجه داده می فرماید: «نعمتهای خدا بر خودتان را به یاد بی اورید» (وَ اذکرُوا نِعمَةَ اللّهِ عَلَیکم).
چه نعمتی از آن بالاتر که در سایه اسلام، همه گونه مواهب و افتخارات و امکانات نصیب مسلمانان شد و جمعیتی که قبلا کاملا پراکنده و جاهل و گمراه و خونخوار و فاسد و مفسد بودند به صورت جمعیتی متشکل و متحد و دانا با امکانات مادی و معنوی فراوان درآمدند.
سپس پیمانی را که با خدا بسته اند، یادآور شده می گوید: «پیمانی را که بطور محکم خدا با شما بست فراموش نکنید، آن زمان که گفتید شنیدیم و اطاعت کردیم» (وَ می ثاقَهُ الَّذِی واثَقَکم بِهِ إِذ قُلتُم سَمِعنا وَ أَطَعنا).
این آیه می تواند اشاره به تمام پیمانهای تکوینی و تشریعی (پیمانهایی که خدا به حکم فطرت گرفته و یا پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در مراحل مختلف از مسلمانان گرفته) باشد.
و در پایان آیه برای تأکید این معنی می فرماید: «پرهیزکاری پیشه کنید خداوند از اسرار درون سینه ها آگاه است» (وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم