آیه 27 سوره ابراهیم
| <<26 | آیه 27 سوره ابراهیم | 28>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
خدا اهل ایمان را با عقیده ثابت در حیات دنیا و در آخرت پایدار می‌دارد و خداوند ستمکاران را به حال گمراهی وا می‌گذارد و خدا هر چه بخواهد (به اختیار مطلق) می‌کند.
خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد و ایمانشان در زندگی دنیا و آخرت ثابت قدم و پابرجا می دارد، و خدا ستمکاران [به آیاتش] را [به علت لجاجت و عنادشان] گمراه می کند، و خدا هر چه بخواهد [بر اساس حکمتش] انجام می دهد.
خدا كسانى را كه ايمان آورده‌اند، در زندگى دنيا و در آخرت با سخن استوار ثابت مى‌گرداند، و ستمگران را بى‌راه مى‌گذارد، و خدا هر چه بخواهد انجام مى‌دهد.
خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد استوارشان در دنيا و آخرت پايدار مى‌دارد. و ظالمان را گمراه مى‌سازد و هر چه خواهد همان مى‌كند.
خداوند کسانی را که ایمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار می‌دارد؛ هم در این جهان، و هم در سرای دیگر! و ستمگران را گمراه می‌سازد، (و لطف خود را از آنها برمی‌گیرد)؛ خداوند هر کار را بخواهد (و مصلحت بداند) انجام می‌دهد!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«یُثَبِّتُ»: ثابت قدم می‌دارد. جاوید و ماندگار می‌دارد. «بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ»: به سبب سخن راست و ایمان تزلزل‌ناپذیر. بر سخن درست که کلمه توحید است. با توجّه به نکته اخیر، معنی آیه چنین می‌شود: خداوند مؤمنان را در دنیا و آخرت (که گور نخستین منزل آن است) بر کلمه توحید ثابت نگاه می‌دارد، و ... یعنی در پرتو حفاظت و مراقبت خدا، مؤمنان در دنیا در برابر تهدیدات کافران و وسوسه‌های شیطان، تسلیم نمی‌شوند و بر دین و ایمان ماندگار می‌مانند، و در گور که بخشی از جهان دیگر است در پاسخ به فرشتگان خدا در نمی‌مانند و کلمه توحید را بر زبان می‌رانند، و در رستاخیز به هنگام رویارویی با خدا سرگردان و پریشان نمی‌گردند. «الظَّالِمِینَ»: کافران.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ «27»
خداوند در زندگى دنيا و در آخرت، اهل ايمان را با كلام (و عقيده‌ى حقّ و) ثابت، پايدار قرار مى‌دهد و خدا ستمگران را (به حال خود رها كرده، توفيقشان را گرفته) گمراه مى‌كند و خداوند آنچه بخواهد (طبق عدل و حكمت خود) انجام مى‌دهد.
پیام ها
1- بهره‌مندى از امدادهاى الهى، وابسته به راهى است كه انسان انتخاب مى‌كند.
«يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا»
جلد 4 - صفحه 412
2- اگر يارى خداوند نباشد، انسان در برابر وسوسه‌ها و هوس‌ها و طاغوت‌ها از پا درمى‌آيد و سقوط مى‌كند. «يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا»
3- اهل ايمان از نظر منطق، محكم و استوارند و در برابر مكتب‌هاى مادّى مى‌ايستند. «يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا»
4- انسان اگر ايمان آورد، خدا او را بيمه مى‌كند و اگر به درخت خبيثه و مكتب باطل دل دهد، خدا او را رها مى‌كند. يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا ... يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ
5- پذيرش مكتب‌هاى باطل، ظلم به خود و مكتب است. «الظَّالِمِينَ»
6- قهر الهى به راهى وابسته است كه انسان انتخاب مى‌كند. «يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ «27»
بعد از آن بيان صاحب كلمه طيبه را فرمايد:
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا: ثابت مى‌گرداند خداى تعالى به توفيق و فضل و كرمش آنانكه ايمان آورده‌اند، و استحكام مى‌دهد. بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ: به سخن راست و قول محكم كه به حجت قاطعه نزد آنها ثابت شده و در دلهاى ايشان متمكن گشته. حاصل آنكه: كلمه توحيد و قول (لا اله الا اللّه) از ايشان به راستى و درستى صادر گرديده، خداوند هم به ايشان لطف فرموده آنان را بر جاده مستقيم هدايت ثابت قرار داد. فِي الْحَياةِ الدُّنْيا: در زندگانى دنيا تا در زمان ابتلا و امتحان صبر و بردبارى نمايند و از صراط مستقيم نلغزند و به مشقات و صدمات تن در دهند، مانند زكريا و يحيى و جرجيس و امثال ايشان از انبياء و اولياء (عليهم السّلام) و اصحاب گرام (رضوان اللّه عليهم) مانند سلمان و اباذر و مقداد كه هر يك داستانى دارند در ابتلائات و تحمل ناملايمات، مثل بلال مؤذن كه طاوه آهنى به سرش گذاردند آنقدر گفت «احد، احد» تا شهيد شد. ايضا ميثم با دست و پاى بريده بالاى دار ثبات ورزيده و حق را گويا شده تا زبانش را بريده عالم دنيا را وداع گفت. ايضا كميل را در نود سالگى و سعيد بن جبير را حجاج ملعون شهيد نمود. از ايشان گذشته تاريخ علماء اعلام بزرگان والا مقام از ثبات قدم انسان را مبهوت سازد.
«1» مجمع البيان جلد 3، صفحه 313.
جلد 7 - صفحه 50
وَ فِي الْآخِرَةِ: و ثابت دارد ايشان را در آخرت، يعنى در قبر كه اول منزل آخرت است تا جواب منكر و نكير را به طريق صواب باز دهند؛ يا در موقف و مشاهده اهوال قيامت وحشت و دهشت بر او غالب نگردد و از طريق بهشت گمراه نگردد.
در كافى شريف «1» از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام مروى است كه فرمود: فرزند آدم را چون آخر روز از دنيا، و اول روز آخرت شود، مال و اولاد و عمل او را به نظر او درآورند.
او به مال خود نظر نموده گويد: به خداى كه من بر تو حريص و بخيل بودم، امروز مرا نزد تو چه چيز است. مال گويد: از من كفنى قبض كن و با خود نگاه دار.
پس رو به اولاد كند گويد: اى فرزندان، بسيار محبّ و مشفق شما بودم و پيوسته غم شما را مى‌خوردم، امروز چه يارى من نمائيد گويند: تو را برداريم و به قبر رسانيم و برگرديم.
پس نظر به عمل خود نموده گويد: تو بر من گران بودى و با وجود تكلف و مشقت به امر تو قيام مى‌كردم، امروز چگونه با من رفتار كنى. گويد: قرين تو هستم در قبر تا روز قيامت مرا و تو را به محضر پروردگار عرضه دارند.
بعد فرمود: اگر ميت، مؤمن صالح باشد، عمل او به خوبترين صورت و خوش‌ترين بوئى ظاهر و به او گويد: بشارت باد تو را به روح و ريحان و جنت نعيم و مقدم خير گويد، تو چه كسى؟ جواب دهد: من عمل صالح همراه تو خواهم بود تا به بهشت؛ و بدرستى كه او غاسل خود را شناسد و حامل خود را داند و قسم دهد كه به تعجيل او را ببرد تا قبر، و چون او را در قبر نهند هر دو فرشته قبر با نياب خود زمين را بشكافد و به آوازى چون رعد عاصف و چشمى چون برق خاطف نزد او آيند و گويند: (من ربّك و ما دينك و من نبيّك) گويد: (اللّه
«1» تفسير نور الثقلين، جلد 2، صفحه 538، حديث 71 (به نقل از كافى)
جلد 7 - صفحه 51
ربّى و دينى الاسلام و نبيّى محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) گويند: (ثبّتك اللّه فيما تحبّ و ترضى) و هو قوله تعالى: (يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ) پس قبر را بر او به مقدار مد بصر فراخ گردانند و درى از بهشت بر وى باز و گويند: به خواب به راحت مانند خواب جوان متنعم و حق تعالى ندا فرمايد به او: (أَصْحابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِيلًا). «1» و اگر ميت، دشمن خدا و رسول باشد، عمل خود به صورت قبيح و بد بو به نزد او آيد (بشّر بنزل من حميم و تصلية جحيم) و غاسل و حامل خود را داند، چون در قبرش نهند، از جواب نكيرين عاجز، مقمعه‌اى از آتش بر سرش زنند كه صداى او را هر دابّه‌اى شنود غير از جن و انس، و درى از جهنم بر وى باز و گويند: به خواب به بدترين حال، پس زمين به هم آيد و او را چنان فشار دهد كه مغزش از انگشتانش بيرون آيد، پس عقارب و مار بر او مسلط تا از قبر مبعوث شود (نعوذ باللّه من عذاب القبر).
وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ: و گمراه فرمايد خداوند، كفار را از راه بهشت به سبب سوء اختيار آنها كفر را در دنيا، يا فرو گذارد خداوند كافران را در كفر به جهت قبول نكردن آنان الطاف حق را از ايمان و طاعت، لا جرم به شآمت آن گرفتار شوند. وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ: و مى‌كند خداوند آنچه را كه خواهد از هدايت اهل استرشاد و تضليل اهل عناد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ «27» أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ «28» جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29» وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ (30)
ترجمه
- ثابت ميگرداند خدا آنانرا كه ايمان آوردند بگفتاريكه به ثبوت رسيده در زندگانى دنيا و در آخرت و گمراه ميكند خدا ستمكاران را و بجا مى‌آورد خدا آنچه را ميخواهد
آيا نظر ننمودى بآنانكه تبديل نمودند نعمت خدا را بكفر و فرود آوردند قومشان را در سراى هلاك
كه جهنّم است در آيند آنرا و بد قرارگاهى است
و قرار دادند براى خداوند همتايانى تا گمراه گردانند از راهش بگو برخوردار شويد پس همانا بازگشت شما بسوى آتش است..
تفسير
كسانيكه در اصول عقائد حقّه از قبيل توحيد و نبوّت و امامت و معاد بديده انصاف نظر و تأمّل و تدبّر نمودند و ببراهين عقليّه و شواهد نقليّه و حجج قطعيّه ايمان آوردند بخدا و پيغمبر و امام و كتاب و حساب خداوند ايشانرا ثابت و مستقرّ و مطمئن ميفرمايد بر اين عقائد بطوريكه ابدا و اصلا در خاطرشان تزلزل و فتورى روى نميدهد و بتشكيك مشكّك و تفتين مفتّن اين عقائد حقّه از آنها سلب نميگردد و منتفى نميشود در دنيا و آخرت بطوريكه در جواب سؤال مردم و ملائكه از اين حقائق بدون درنگ و تأمّل و لكنت و تزلزل اقرار و اظهار مينمايند بخلاف كسانيكه از باب لجاج و عناد خود دارى نمودند از نظر و تأمّل در آيات الهى و ظلم كردند بخودشان و خلق خدا كه موجب گمراهى آنها شدند قولا و عملا خداوند آنها را بحال خودشان واگذار ميفرمايد و كمك نميفرمايد با آنها در رفع شبهه و تزلزل و دفع شكّ و تحيّر از قلوبشان لذا در وادى جهالت و نادانى و حيرت و ضلالت و اله و سرگردانند تا روز
جلد 3 صفحه 230
قيامت كه راه بهشت را گم كنند بامر الهى چنانچه از امام صادق عليه السّلام در توحيد نقل نموده كه مراد اضلال خداوند است آنها را از دار كرامت خود در روز قيامت و خدا آنچه را ميخواهد ميكند از ثابت نمودن اهل ايمان در عقائد حقّه و مخذول فرمودن اهل ظلم و هر چه ممكن باشد و قبيح نباشد و كسيرا قدرت جلوگيرى از مشيّت او نيست و حقّ چون و چرا در كار او ندارد در فقيه و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه شيطان در وقت مرگ ميآيد نزد مردى از دوستان ما از دست راست و چپ او براى آنكه گمراه كند او را از عقائد حقّه‌اش ولى خداوند نميگذارد در او مؤثر شود و اين است مراد از قول خداوند يثبّت اللّه الّذين آمنوا تا آخر آيه و در كافى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه آن دو ملك سؤال ميكنند در قبر از او كه كيست پروردگار تو و كيست پيغمبرت و چيست دينت و او ميگويد خداوند پروردگار من و محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پيغمبر من و اسلام دين من است پس آندو ميگويند خدا تو را ثابت بدارد بر آنچه مى‌پسندد و خوشنود ميشود و اين است مراد از قول خداوند يثبت اللّه الذين آمنوا تا آخر آيه و باين معنى رواياتى از امام صادق عليه السّلام نيز نقل شده است و خداوند اظهار تعجّب فرموده از حال كسانيكه شناختند نعمت خدا را كه اعظم آن وجود پيغمبر و امام است و تبديل نمودند شكر را بكفر لذا خطاب به پيغمبر خود فرموده كه آيا نديدى و نظر نكردى بسوى اين اشخاص كه تبديل نمودند نعمت خدا را بكفر و وارد كردند قوم خود را در سراى هلاكت كه جهنّم است يعنى بجاى شكر نعمت كفران نمودند و كافر شدند بخدا و پيغمبر و امام منصوب از طرف او و مراد كفّار قريش عموما، و خصوصا بنى اميّه و بنى مغيره‌اند كه با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم جنگ نمودند و منكر اوصياء او شدند و ذريّه او را شهيد كردند و خداوند نسل آنها را قطع و نامشان را محو و آثارشانرا نابود فرمود و اين معنى را در كافى از صادقين عليهما السّلام و در مجمع از امير المؤمنين عليه السّلام و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده نهايت آنكه در بعضى اختصاص به دو قبيله نامبرده داده شده و در بعضى بتعميم آن نسبت بقريش تصريح فرموده‌اند و بايد حمل بر بيان مصداق واضح و اوضح شود چنانچه معلوم است كه مصداق اوضح و اعظم و اكمل نعم الهيّه پيغمبر و امام است كه خداوند از طائفه قريش انتخاب فرمود و آنها قدردانى و شكر گذارى نكردند بلكه حقّ كشى و ناشكرى نمودند و بجزاى
جلد 3 صفحه 231
خود رسيدند و خواهند رسيد و قرار دادند براى خداوند همتايانى از جنس بتها كه عبادت مينمودند آنها را و نتيجه آن اين بود كه گمراه ميكردند مردم را از راه خداشناسى و عبادت او يا گمراه ميشدند بنابر قرائت يضلّوا بفتح ياء اگر چه اين عمل را براى گمراهى خود و خلق نمى‌نمودند و بنابراين لام در ليضلّوا لام عاقبت است كه بمنزله غرض قرار داده شده و خداوند نصيب آنها را فقط نعم فانيه دنياى دنى قرار داده كه چندى از آنها متمتّع و بهره‌مند شوند چون قابليت غير آنرا ندارند و چنان سرگرم بآن زخارف شده‌اند كه در فكر جز آن نيستند و عاقبت وارد در جهنم شوند و مخلّد در آتش گردند و راه نجاتى براى آنها نباشد لذا ظاهرا امر نموده است آنها را بتمتع در دنيا با آنكه مقصود تهديد و تنبيه آنقوم است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يُثَبِّتُ اللّه‌ُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالقَول‌ِ الثّابِت‌ِ فِي الحَياةِ الدُّنيا وَ فِي الآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللّه‌ُ الظّالِمِين‌َ وَ يَفعَل‌ُ اللّه‌ُ ما يَشاءُ «27»
نگاه ميدارد و حفظ ميفرمايد خداوند تبارك و تعالي كساني را که ايمان آوردند بقول ثابت و دين قويم اسلام و ايمان آنها را در دوره زندگاني آنها در دنيا و در آخرت و اضلال ميفرمايد ظالمين را و ميكند خداوند آنچه را که مشيّتش تعلق ميگيرد آنچه بخواهد.
يُثَبِّتُ اللّه‌ُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالقَول‌ِ الثّابِت‌ِ فِي الحَياةِ الدُّنيا اشكال- بسياري از مؤمنين را مشاهده شده که پس از ايمان كافر شدند و پس از هدايت در ضلالت افتادند و بسياري را که بي‌ايمان از دنيا رفتند يا بتوسط شيطان جني يا باضلال مضلّين يا بالقاء شبهه و شك و امثال اينها و مسئله ارتداد فطري و ملي بيان شده و در اخبار بسياري از معاصي و ترك واجبات را گفتند موجب زوال ايمان ميشود و لو در حال نزع.
جواب- دو قسم ايمان داريم يك قسم که از روي دليل محكم و برهان متقن باشد و رسوخ در قلب كند و قلب را روشن كند اينکه در كنف الهي مصون و محفوظ است و قابل زوال نيست. و يك قسم ايماني است که از سر زبان ديگران و تقليد پيشينيان باشد اينکه در معرض زوال است چنانچه گفتند (من اخذ دينه من افواه الرجال ردت الرجال) اينکه ايمان و لو تا باقيست احكام ايمان بر او بار است لكن ريشه در قلب نكرده مثل چوبي که در زمين فرو برند و ريشه نداشته باشد بخشك شدن و فاسد شدن خيلي نزديك است، مؤمنين در آيه همان قسم اول است بقرينه بالقول الثابت که ثابت و باقي و راسخ باشد همان مؤمنين که ميفرمايد وَ فِي الآخِرَةِ در اخبار بسياري داريم تفسير شده بسئوال قبر و آمدن
جلد 11 - صفحه 386
ملكين و پرس و سؤال از عقائد و از پاره‌اي از اعمال و مكرر گفته‌ايم که اخبار بيان مصداق ميكند انحصار را دلالت ندارد و كلمه في الاخرة در مقابل حيات دنيا، پس از حيات است چنانچه دارد
اذا مات إبن آدم قامت قيامته
ميتوان گفت از حين نزع و قبر و برزخ و صفحه محشر و الي الابد خداوند مؤمنين را ثابت ميدارد بالقول الثابت، و نيز گفتيم که انسان پس از مردن هر چه دارد از اخلاق خوب و بد ملكه ميشود و قابل تغيير نيست.
تنبيه- در كفاية الموحدين دعوي تواتر اخبار ميكند که همين روح حيواني است برميگردد در قبر و زنده ميشود و اينکه دعوي اسباب دست مشككين شده که ميگويند ما آرد در دهان مرده كرديم پس از آن بجاي خود باقي بود و ابدا تصريح در اخبار باين معني ندارد چه رسد بدعوي تواتر و روحي که بر ميگردد در قبر همان روح انسانيست که ملك الموت قبض ميكند و ميبرند در عالم بالا و از او سؤال ميكنند که در اخبار تعبير بهول مطّلع ميكند و علاقه او از بدن جدا ميشود و در قبر دو مرتبه تعلق پيدا ميكند و روح حيواني يك بخاري است تمام ميشود و قابل قبض نيست و توضيح اينکه مطلب را در كلم الطيب مجلد سوم صفحه 70 داده‌ايم.
وَ يُضِلُّ اللّه‌ُ الظّالِمِين‌َ مكرر گفته‌ايم که اضلال خدا بنده را بخود وا گذاشتن است پس از آنكه ديگر قابل هدايت نباشد بسبب قساوت و سياهي قلب و كثرت معاصي و معايب ديگر وَ يَفعَل‌ُ اللّه‌ُ ما يَشاءُ هر چه بخواهد لا يُسئَل‌ُ عَمّا يَفعَل‌ُ وَ هُم يُسئَلُون‌َ انبياء آيه 23.
387
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 27)- از آنجا که در آیات گذشته در دو مثال گویا، حال «ایمان» و «کفر» و «مؤمن» و «کافر» و بطور کلی «هر پاک» و «ناپاک» تجسم یافت، در این آیه به نتیجه کار و سرنوشت نهایی آنها می‌پردازد.
نخست می‌گوید: «خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند به خاطر گفتار و اعتقاد ثابت و پایداریشان ثابت قدم می‌دارد هم در این جهان و هم در جهان دیگر» و برزخ که امکان لغزش کم و بیش در آن وجود دارد (یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ).
چرا که ایمان آنها یک ایمان سطحی و متزلزل و شخصیت آنها یک شخصیت کاذب و متلون نبوده است.
در اینجا در برابر مشکلات و وسوسه‌ها، در ایمان و پاکی ثابت می‌مانند و دامانشان از ننگ آلودگیها مبرّا خواهد بود، و در آنجا در نعمتهای بی‌پایان خدا جاودان خواهند ماند.
سپس به نقطه مقابل آنها پرداخته، می‌گوید: «و خداوند ظالمان را گمراه می‌سازد و خدا هر چه بخواهد انجام می‌دهد» (وَ یُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِینَ وَ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ).
بارها گفته‌ایم هر جا سخنی از هدایت و ضلالت است و به خدا نسبت داده می‌شود، گامهای نخستین آن از ناحیه خود انسان برداشته شده است، کار خدا همان تأثیری است که در هر عمل آفریده، و نیز کار خدا اعطاء مواهب و نعمتها یا سلب نعمتهاست که به مقتضای شایستگی و عدم شایستگی افراد مقرر می‌دارد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم