آیه 23 سوره لقمان
| <<22 | آیه 23 سوره لقمان | 24>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
(ای رسول ما) تو از کفر هر که کافر شود محزون مباش، که رجوعشان به سوی ماست و ما آنان را سخت از (کیفر) کردارشان آگه می‌سازیم، که همانا خدا از اسرار دلهای خلق هم آگاه است.
و هرکس کفر ورزد، کفرش تو را اندوهگین نسازد؛ بازگشت آنان فقط به سوی ماست، پس آنان را از آنچه انجام داده اند آگاه می کنیم؛ یقیناً خدا به نیّات و اسرار سینه ها داناست.
و هر كس كفر ورزد، نبايد كفر او تو را غمگين گرداند. بازگشتشان به سوى ماست، و به [حقيقت] آنچه كرده‌اند آگاهشان خواهيم كرد. در حقيقت، خدا به راز دلها داناست.
آن كس كه كافر شده است كفرش تو را غمگين نسازد. بازگشتشان نزد ماست. پس به كارهايى كه كرده‌اند آگاهشان مى‌كنيم. زيرا خدا به آنچه در دلها مى‌گذرد آگاه است.
و کسی که کافر شود، کفر او تو را غمگین نسازد؛ بازگشت همه آنان به سوی ماست و ما آنها را از اعمالی که انجام داده‌اند (و نتایج شوم آن) آگاه خواهیم ساخت؛ خداوند به آنچه درون سینه‌هاست آگاه است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «23»
(اى پيامبر!) هر كس كفر ورزيد، كفرش تو را محزون نكند، بازگشت آنان تنها به سوى ماست، پس ما آنان را به عملكردشان آگاه خواهيم كرد، قطعاً خداوند به آنچه در سينه‌هاست آگاه است.
«1». بحار، ج 26، ص 260.
«2». بحار، ج 24، ص 85.
تفسير نور(10جلدى)، ج7، ص: 276
نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلى عَذابٍ غَلِيظٍ «24»
آنان را (در دنيا) اندكى بهره‌مند مى‌سازيم، سپس به عذاب سختى گرفتارشان خواهيم ساخت.
نکته ها
در آيه‌ى 23، از محزون شدن پيامبر صلى الله عليه و آله به خاطر كفر گروهى از مردم نهى شده است و اين مى‌تواند به چند دليل باشد:
الف: آنان آنقدر ارزش ندارند كه تو براى آنان محزون شوى.
ب: اندوه براى كفر آنان، تو را از كارهاى ديگر باز مى‌دارد.
ج: كفر آنان به تو آسيبى نمى‌رساند.
د: تو در تبليغ و موعظه‌ى آنان كوتاهى نكردى تا نگران باشى.
ه: چون كفّار به سوى ما باز مى‌گردند و راهى براى فرار ندارند، جاى حزن و اندوه نيست.
از مقدّم شدن كلمه‌ى «إِلَيْنا» بر كلمه‌ى «مَرْجِعُهُمْ»، استفاده مى‌شود تنها مرجع اوست و از كلمه‌ى «مرجع» نيز استفاده مى‌شود كه مبدأ هم اوست، زيرا «مَرجع»، يعنى رجوع به آن چيزى كه در آغاز بوده است. به علاوه «إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ» جمله‌ى اسميّه و نشانه‌ى قطعى و حتمى بودن معاد است.
پیام ها
1- مقايسه ميان افراد نيك و بد، يكى از راه‌هاى شناخت و انتخاب است. مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ ... وَ مَنْ كَفَرَ
متاع كفر و دين بى مشترى نيست
گروهى اين، گروهى آن پسندند
2- پيامبر، دلسوز همه بود و حتّى از انحراف و كفر مخالفان نيز رنج مى‌برد. «فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ»
3- انبيا، به تسلّى و دلدارى الهى نياز دارند. «فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ»
4- مسئوليّت رهبران دينى، ارشاد مردم است، نه وصول نتيجه. «وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ»
جلد 7 - صفحه 277
5- كفر مردم، در سرنوشت خودشان مؤثّر است. «فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ»
6- كفّار شاد نباشند، زيرا سرانجام گذر پوست به دبّاغ خانه مى‌افتد. «إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ»
7- مرجع و مبدأ انسان‌ها، تنها خداوند است. «إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ»
8- دو چيز باعث سعه‌ى صدر و رفع نگرانى مؤمنان از انحراف ديگران مى‌شود:
يكى توجّه به علم خداوند و ديگرى توجّه به معاد. فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ ... عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (حال كه دانستيم خداوند همه چيز را مى‌داند و بازگشت همه به سوى اوست، پس جاى هيچ نگرانى نيست.)
9- در قيامت، انسان با گزارش عملكردِ خود روبروست. «فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا»
10- نيّت‌ها و انگيزه‌هايى را كه در دل داشتيم، خداوند مى‌داند و در قيامت ظاهر مى‌كند. فَنُنَبِّئُهُمْ ... إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ
11- توجّه به رسوايى روز قيامت، مى‌تواند مانع لجاجت و پافشارى بر كفر باشد. «فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا»
12- نعمت‌هاى دنيوى، ما را نفريبد كه در برابر نعمت‌هاى اخروى اندك و ناچيز است. «نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا»
13- ارزش كارها را با توجّه به عاقبت آنها محاسبه كنيم. «نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلى عَذابٍ غَلِيظٍ»
14- كفرِ امروز كافران، انتخابى است، «وَ مَنْ كَفَرَ» ولى به دوزخ رفتن فرداى آنان اجبارى است. «نَضْطَرُّهُمْ»
15- رفاه مادّى، نشانه‌ى سعادت نيست. «نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلى عَذابٍ غَلِيظٍ»
تفسير نور(10جلدى)، ج7، ص: 278
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «23»
بعد عاقبت شآمت كفر را بيان فرمايد:
وَ مَنْ كَفَرَ: و هر كه كافر شود و به عروة الوثقى ايمان و عمل صالح تمسك ننمايد، فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ: پس بايد اندوهناك نسازد تو را كفر او، چه ضرر
جلد 10 - صفحه 357
كفر او در دنيا و آخرت به او برگردد نه تو. إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ: بسوى جزاى ماست در دنيا و آخرت بازگشت همه ايشان، فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا: پس آگاه سازيم آنها را به آنچه كرده‌اند و تنبيه به اهلاك ايشان فرمايد در دنيا و عقبى. إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ: بدرستى كه خدا داناست به آنچه در سينه‌هاست از خير و شر و طاعت و معصيت همه بندگان، و همه را بر وفق اعتقاد و عمل جزا خواهد رسانيد به عدل.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ الشَّيْطانُ يَدْعُوهُمْ إِلى عَذابِ السَّعِيرِ «21» وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ «22» وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «23» نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلى عَذابٍ غَلِيظٍ «24» وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ «25»
جلد 4 صفحه 279
ترجمه
و چون گفته شود بايشان كه پيروى كنيد آنچه را كه فرستاد خدا گويند بلكه پيروى ميكنيم آنچه را كه يافتيم بر آن پدران خود را آيا و اگر چه بوده باشد شيطان كه بخواند آنها را بسوى آتش سوزان
و كسيكه واگذارد روى دل خود را بسوى خدا با آنكه نيكوكار باشد پس بتحقيق چنگ زده است در دستگيره محكم و بسوى خدا است سر انجام كارها و كسيكه كفر ورزد
پس نبايد غمگين سازد تو را كفرش بسوى ما است بازگشت آنان پس خبر ميدهيمشان بآنچه كردند همانا خدا دانا است بآنچه در سينه‌ها است
كامياب ميگردانيمشان اندكى پس ناچار ميسازيمشان بسوى عذابى سخت
و هر آينه اگر بپرسى از آنان كيست كه آفريد آسمانها و زمين را هر آينه ميگويند البته خدا بگو ستايش مر خدا را است بلكه بيشترشان نميدانند
تفسير
خداوند متعال در تعقيب مجادله كفار كه در آيه سابقه اشاره بآن شد فرموده و چون ايمان بخداى يگانه و كتاب او بر آنها عرضه شود گويند ما پيرو دين پدرانمان هستيم كه پرستش بت مى‌نمودند و معلوم ميشود مبناى عقائدشان تقليد است و بايد از آنها سؤال شود بطور انكار كه آيا پيرو پدرانشان هستند اگر چه آن پيروى شيطان و موجب دخول در آتش سوزان جهنّم باشد قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه او نضر بن حارث بود پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله باو فرمود متابعت كتاب خدا را بنما گفت متابعت دين پدران خود را مينمايم و مقصود مذمّت اهل شرك است و بيان انحصار تمسّكشان بتقليد آباء و پس از آن مدح اهل ايمانرا فرموده باين بيان كه و كسيكه واگذارد امور خود را كه در پيش دارد بخدا و بشراشر وجود خود متوجّه بامتثال احكام خدا شود و كار خوب انجام دهد متمسّك بدستاويز محكم الهى شده كه محكم‌ترين دستاويز است و قمّى ره نقل نموده كه مراد ولايت است و عاقبت و سر انجام تمام امور بخدا و اختيار و پاداش او است و كسيكه كافر شود نبايد كفر او موجب حزن و دلتنگى پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم گردد چون ضرر تكذيب او بخودش ميرسد و صدق حضرت ظاهر ميگردد و بازگشت كفّار و ساير خلق بحكم خداوند و حضور در پيشگاه معدلت او است همه را بمجازات اعمالشان خواهد رسانيد همانا خداوند از باطن آنها و
جلد 4 صفحه 280
كينه‌هائيكه در سينه دارند آگاه است چند روزى در دنيا آنها را مهلت ميدهد و از متاع آن بهره‌مند ميفرمايد و پس از آن باجبار وارد جهنّم نموده بعذاب سخت و سنگين آن گرفتارشان خواهد فرمود عجب در آنستكه اين مشركين بالفطره موحّدند لذا اگر از آنها بپرسى كيست خالق آسمانها و زمين بدون درنگ ميگويند خداى يگانه و با وجود اين در مقام پرستش و ستايش بوسوسه شيطان بت‌پرست شده‌اند پس بايد پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلم حمد نمايد خدا را بر آنكه دين او را دين فطرى قرار داد و منكرين او را ملزم بتصديق او و اقرار ببطلان مسلك خودشان فرمود و صدق او را بر همه ظاهر ساخت چون پر واضح است كه اگر خالق آسمانها و زمين خداى يگانه باشد خورشيد و ماه و ستارگان و ملائكه و بتها همه مخلوق اويند و با وجود خالق پرستش مخلوق سزاوار نيست ولى بيشتر آنها علم باين لازم بيّن ندارند و نميدانند كه اين اقرار است از آنها ببطلان مرامشان و فساد كردارشان.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ مَن كَفَرَ فَلا يَحزُنك‌َ كُفرُه‌ُ إِلَينا مَرجِعُهُم فَنُنَبِّئُهُم بِما عَمِلُوا إِنَّ اللّه‌َ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «23»
و كسي که كافر شد پس محزون نكند تو را كفر او بسوي ما است بازگشت آنها پس خبر ميدهيم بآنها بآنچه عمل كردند محققا خداوند دانا است بصاحبان قلبها يعني از قلوب آنها مطلع است و از بواطن هر كس با خبر است.
نظر به اينكه پيغمبر اكرم بسيار رءوف و مهربان بود که او را نبي الرحمه گفتند دوست ميداشت که تمام هدايت شوند و تمام سعادت‌مند گردند لذا قلبا محزون بود که اينکه كفار و مشركين
جلد 14 - صفحه 431
هدايت نميشوند لكن در امر هدايت دو چيز لازم است هادي بايد تام الفاعليه باشد و مهدي بايد تام القابليه باشد و اينکه كفار و مشركين و بسياري از اينکه فساق و فجار امروزه از قابليت هدايت افتاده‌اند قلب که سياه و قساوت پيدا كرد «لا يرجي بخير» است «و صار قلبه منكوسا» (بگذار تا بميرد در عين خودپرستي فَذَرهُم يَخُوضُوا وَ يَلعَبُوا حَتّي يُلاقُوا يَومَهُم‌ُ الَّذِي يُوعَدُون‌َ (زخرف آيه 83 معارج آيه 42).
وَ مَن كَفَرَ فَلا يَحزُنك‌َ كُفرُه‌ُ بايد دشمنان دين را لعن كرد چنانچه خداوند لعن فرمود.
إِلَينا مَرجِعُهُم بازگشت آنها در قيامت بسوي ما است و هر كس بجزاي خود ميرسد.
فَمَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ خَيراً يَرَه‌ُ وَ مَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَه‌ُ (زلزال آيه 7 و 8).
فَنُنَبِّئُهُم بِما عَمِلُوا چه در قسمت عقائد و چه در قسمت اخلاق و چه در قسمت اعمال و افعال جوارحي و چه در قسمت اقوال بتمام آنها رسيدگي ميشود و بر آنها معلوم ميگردد و با خبر ميشوند.
إِنَّ اللّه‌َ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ بچيزهايي که در سينه‌ها و قلبها مخفي ميدارند يَعلَم‌ُ خائِنَةَ الأَعيُن‌ِ وَ ما تُخفِي الصُّدُورُ (مؤمن آيه 19) يَومَئِذٍ تُعرَضُون‌َ لا تَخفي مِنكُم خافِيَةٌ (الحاقه آيه 18).
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 23)- سپس به بیان حال گروه دوم پرداخته، می‌گوید: «و کسی که کافر شود (و این حقایق روشن را انکار کند) کفر او تو را غمگین نسازد» (وَ مَنْ کَفَرَ فَلا یَحْزُنْکَ کُفْرُهُ). چرا که تو وظیفه‌ات را به خوبی انجام داده‌ای، اوست که بر خویشتن ظلم و ستم می‌کند.
و نیز نگران مباش که گروهی در دنیا با این که کفر می‌ورزند و ظلم و ستم می‌کنند، از نعمتهای الهی متنعمند، و گرفتار مجازات نیستند، زیرا دیر نشده است «باز گشت همه آنها به سوی ماست و ما آنها را از اعمالشان (و نتایج شوم آن) آگاه می‌سازیم» (إِلَیْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا).
نه تنها از اعمالشان آگاهیم که از نیات و اسرار درون دلهایشان نیز با خبریم «زیرا خداوند به آنچه درون سینه‌هاست آگاه است» (إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم