آیه 198 سوره آل عمران

از دانشنامه‌ی اسلامی

لَٰكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۗ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرَارِ

[3–198] (مشاهده آیه در سوره)


<<197 آیه 198 سوره آل عمران 199>>
سوره :سوره آل عمران (3)
جزء :4
نزول :مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

لیکن آنان که خداترس و با تقوایند منزلگاهشان بهشت‌هایی است که در زیر درختانش نهرها جاری است و در آن جاودانند، در حالتی که خدا بر آنها خوان احسان خود گسترده، و آنچه نزد خداست برای نیکان بهتر است.

کسانی که از پروردگارشان پروا کردند [و فریفته زرق و برق زندگی مادی نشدند] برای آنان بهشت هایی است که از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است، در آنجا جاودانه اند. [این به عنوان آغاز] پذیرایی از سوی خداست، و آنچه [غیر از بهشت و نعمت هایش] نزد خداست، برای نیکوکاران بهتر است.

ولى كسانى كه پرواى پروردگارشان را پيشه ساخته‌اند باغهايى خواهند داشت كه از زير [درختان‌] آن نهرها روان است. در آنجا جاودانه بمانند؛ [اين‌] پذيرايى از جانب خداست، و آنچه نزد خداست براى نيكان بهتر است.

اما براى آنان كه از پروردگارشان مى‌ترسند، بهشتهايى است كه در آن نهرها جارى است. همواره در آنجا مهمان خدا هستند. و آنچه نزد خداست براى نيكان بهتر است.

ولی کسانی (که ایمان دارند، و) از پروردگارشان می‌پرهیزند، برای آنها باغهایی از بهشت است، که از زیر درختانش نهرها جاری است؛ همیشه در آن خواهند بود. این، نخستین پذیرایی است که از سوی خداوند به آنها می‌رسد؛ و آنچه در نزد خداست، برای نیکان بهتر است!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

But those who are wary of their Lord—for them shall be gardens with streams running in them, to remain in them [forever], a hospitality from Allah; and what is with Allah is better for the pious.

But as to those who are careful of (their duty to) their Lord, they shall have gardens beneath which rivers flow, abiding in them; an entertainment from their Lord, and that which is with Allah is best for the righteous.

But those who keep their duty to their Lord, for them are Gardens underneath which rivers flow, wherein they will be safe for ever. A gift of welcome from their Lord. That which Allah hath in store is better for the righteous.

On the other hand, for those who fear their Lord, are Gardens, with rivers flowing beneath; therein are they to dwell (for ever),- a gift from the presence of Allah; and that which is in the presence of Allah is the best (bliss) for the righteous.

معانی کلمات آیه

نزلا: (بضم ن- ز) آنچه براى ميهمان آماده شده تا بر آن نازل شود (وسيله پذيرايى).

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«198» لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ

لكن براى كسانى كه نسبت به پروردگارشان پروا داشته باشند، باغ‌هايى است كه نهرها از زير درختانش جارى است. آنان براى هميشه در آنجا هستند و اين پذيرايى (اوّليه) از جانب خداوند است و آنچه نزد خداست، براى نيكان بهتر است.

«1». بحار، ج 8، ص 199.

جلد 1 - صفحه 683

نکته ها

«نُزُل» نخستين چيزى است كه با آن از مهمان پذيرايى مى‌كنند. گويا خداوند با اين تعبير مى‌فرمايد: در برابر رفت و آمدهاى تجارى كفّار، شما از مدار تقوا و ايمان خارج نشويد، زيرا باغ‌هاى بهشت، مقدّمه‌ى پذيرايى از شما خواهد بود.

پیام ها

1- نعمت‌هاى دنيوى نسبت به نعمت‌هاى اخروى بى‌ارزش است. «مَتاعٌ قَلِيلٌ ... ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ»

2- تلاش و رفت و آمد براى كسب دنيا، با حفظ تقوا و توجّه به منافع اخروى مانعى ندارد. «لا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلادِ .... لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا»

3- توجّه به نعمت‌هاى بهشتِ جاودان، سبب گرايش به تقوا و فريفته نشدن به بهره‌هاى قليل دنياست. «اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ»

4- مقام ابرار بالاتر از متّقين است. «اتَّقَوْا، لَهُمْ جَنَّاتٌ، وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ (198)

بعد از وعيد كفار، وعده ابرار را فرمايد:

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 336

لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ‌: لكن آنانكه بترسند از پروردگار خود و به متاع دنيا مغرور نگشتند، لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ: براى ايشان است بوستانهائى كه جارى است در پيش قصرهاى آنها، نهرها از آب و شير و عسل و خمر، خالِدِينَ فِيها: در حالتى كه مخلد و دائم باشند در آن بهشتها، نُزُلًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ‌: آن جنات و نعم غير متناهيه، پيش كشى است از جانب خداوند سبحان. هرگاه بهشت با نعمتهاى بى‌پايان، پيش كش مؤمنين باشد، بس ساير الطاف الهيه، هر آينه به درجات اعظم باشد، چنانچه فرموده: وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ «1». وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ: و آنچه نزد خدا باشد از الطاف خفيه كثيره دائمه، بهتر است مر نيكوكاران را از متاع حقير فانى كه فجّار در آن متقلبند.

«انس بن مالك» گويد: روزى حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر حصيرى از ليف خرما خفته بود. اصحاب آمدند، ديدند آن ليف در پهلوى حضرت اثر كرده. يكى از اصحاب گريست، عرض كرد: چگونه تصور اين معنى توان نمود كه «قيصر» و «كسرى» بر حرير و ديبا بنشينند و بخوابند و تو بر اين حصير؟ حضرت فرمود: باكى نيست، «لهم الدّنيا و لنا الآخرة»: براى ايشان دنيا، و براى ما آخرت است.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ (198)

ترجمه‌

ولى آنانكه ترسيدند از پروردگارشان از براى ايشان بهشت‌هائى است كه ميرود از كنار آنها نهرها جاويدانيانند در آنها تشريفات مهمانى اى است از نزد خدا و آنچه نزد خدا است بهتر است براى نيكان.

تفسير

نهرها در زير قصرها يا كنار درختان جارى است از آب صافى و شير و شربت و شراب و تشريفات مهمانى خداوند بقدرى است كه نچشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه بخاطر احدى خطور كرده و باز مقام رضوان و قرب الهى و سايه عرش براى نيكان بهتر است از بهشت و تمام نعم آن و بهترى بهشت و نعم آن از حيث مقدار و كيفيت و خلوص لذت و دوام مدت از دنيا و ما فيها و خود سرى چند روزه در آن محتاج به بيان نيست لذا تمام عقلاء و بزرگان دنيا در مقام تعارض آخرت را بر دنيا ترجيح داده‌اند بلكه از دنيا زياده از قدرى كه موجب نيل بمقامات اخروى‌

جلد 1 صفحه 556

باشد اختيار ننمودند و نظر استقلالى بدنيا و ما فيها نداشتند

نظر آنانكه نكردند بدين مشتى خاك‌

الحق انصاف توان داد كه صاحب نظرند

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


لكِن‌ِ الَّذِين‌َ اتَّقَوا رَبَّهُم‌ لَهُم‌ جَنّات‌ٌ تَجرِي‌ مِن‌ تَحتِهَا الأَنهارُ خالِدِين‌َ فِيها نُزُلاً مِن‌ عِندِ اللّه‌ِ وَ ما عِندَ اللّه‌ِ خَيرٌ لِلأَبرارِ (198)

لكن‌ كساني‌ ‌که‌ پرهيزكار باشند ‌از‌ ‌براي‌ ‌خدا‌ ‌از‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ ‌است‌ بهشتهايي‌ ‌که‌ انهار جاريه‌ ‌از‌ زير ‌آنها‌ ميگذرد و هميشه‌ ‌در‌ ‌آن‌ بهشتها هستند و دائما ‌براي‌ ‌آنها‌ ‌از‌ جانب‌ الهي‌ موائد و تحف‌ ميآيد و آنچه‌ ‌در‌ نزد ‌خدا‌ دارند ‌براي‌ ابرار بهتر ‌است‌ ‌از‌ آنچه‌ كفار ‌در‌ دار دنيا دارند.

لكن‌ استدراك‌ ‌است‌ ‌بر‌ خلاف‌ آنچه‌ قبلا ذكر ‌شده‌ ‌براي‌ كفار ‌به‌ اينكه‌

جلد 4 - صفحه 467

اهل‌ تقوي‌ ‌آن‌ نحوي‌ ‌که‌ كفار گرفتار ميشوند نيستند بلكه‌ ‌بر‌ خلاف‌ ‌آنها‌.

الَّذِين‌َ اتَّقَوا رَبَّهُم‌ ‌يعني‌ ‌خدا‌ ‌را‌ منظور دارند و ‌از‌ مخالفت‌ ‌او‌ پرهيز كنند و ‌در‌ اطاعت‌ ‌او‌ مساهله‌ و مسامحه‌ نكنند.

لَهُم‌ جَنّات‌ٌ تَجرِي‌ مِن‌ تَحتِهَا الأَنهارُ گذشت‌ تفسير ‌آن‌ خالِدِين‌َ فِيها فنا و زوال‌ ندارد و آخر ندارد ابد الاباد متنعم‌ هستند.

نُزُلًا مِن‌ عِندِ اللّه‌ِ نزل‌ چيزهاييست‌ ‌که‌ ميزبان‌ ‌براي‌ ميهمان‌ ميآورد ‌از‌ اطعمه‌ و اشربه‌ و اكرام‌ و احترام‌ و اعزاز و سائر وسائل‌ آسايش‌، اشاره‌ ‌به‌ اينكه‌ خداوند دائما ‌براي‌ ‌آنها‌ ميفرستد چنانچه‌ ميفرمايد وَ لَدَينا مَزِيدٌ ق‌ ‌آيه‌ 45.

وَ ما عِندَ اللّه‌ِ خَيرٌ لِلأَبرارِ بهتر ‌از‌ زخارف‌ دنيوي‌ و مال‌ و جاه‌ ‌است‌ ‌که‌ كفار گرفتار ‌آن‌ شده‌اند.

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 198) در آیه قبل سرانجام افراد بى ایمان تشریح شده بود، در این آیه عاقبت پرهیزگاران بیان مى شود. مى فرماید: «ولى کسانى که (ایمان دارند، و) از پروردگارشان مى پرهیزند، (و براى رسیدن به سرمایه هاى مادّى، موازین حق و عدالت را در نظر گرفتند، و یا به خاطر ایمان به خدا، از وطنهاى خود آواره شدند و در محاصره اجتماعى و اقتصادى قرار گرفتند، در برابر این مشکلات) براى آنها باغهایى از بهشت است، که از زیر درختانش نهرها جارى است; همیشه در آن خواهند بود» (لَـکِنِ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَاالاَْنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا).

سپس مى افزاید: «این، (نخستین) پذیرایى است که از سوى خداوند به آنها مى رسد» (نُزُلاً مِنْ عِنْدِاللَّهِ).

«نُزُل» در لغت به معنى چیزى است که براى پذیرایى میهمان آماده مى شود.

و پذیرایى مهم و عالى تر، همان نعمتهاى روحانى و معنوى است که در پایان آیه به آن اشاره کرده مى فرماید: «و آنچه در نزد خداست، براى نیکان بهتر است» (وَ مَا عِنْدَاللَّهِ خَیْرٌ لِلاَْبْرَارِ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع