آیه 197 سوره اعراف

وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ (197)

وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ‌: و آن كسانى كه مى‌خوانيد و مى‌پرستيد غير از خداى متعال، لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ‌: نمى‌توانند يارى و مساعدت نمايند شما را به هيچ طريق، وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ‌: و نه نفسهاى خود را يارى كنند در وقت كسر و حطم ايشان. اين از تمامى تعليل است براى عدم مبالات آن حضرت از ايشان و تكرار نيست، زيرا اول بر وجه تقريع و توبيخ است، و اينجا جهت فرق ميان صفت آنكه عبادت او جايز باشد، و صفت آنكه عبادت او جايز نيست.

سوره الأعراف «7»: آيات 196 تا 198

إِنَّ وَلِيِّيَ اللَّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِتابَ وَ هُوَ يَتَوَلَّى الصَّالِحِينَ (196) وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ (197) وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى‌ لا يَسْمَعُوا وَ تَراهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَ هُمْ لا يُبْصِرُونَ (198)

ترجمه‌

همانا ياور من خداونديست كه فرستاد كتاب را و او است كه يارى ميكند شايستگان را

و آنانرا كه ميخوانيد غير از او نمى‌توانند يارى كردن شما را و نه خودهاشان را يارى مى‌كنند

و اگر بخوانيد آنانرا بسوى هدايت نمى‌شنوند و ميبينى آنانرا مينگرند بسوى تو و آنها نمى‌بينند.

تفسير

تتمه مقال پيغمبر (ص) است با اهل شرك كه در آيه سابقه مأمور بآن شده بود و ولىّ حقيقة بمعنى صاحب اختيار است نهايت آنكه چون صاحب اختيارى نوعا ملازم با نگهبانى و نگهدارى و يارى و ياورى و دوستى است در اينمعانى استعمال ميشود و اين جا چون در آيه سابقه ذكر كيد اعداء شده بود حفاظت و اعانت انسب است و مراد از كتاب قرآن است و در مقام بيان وجه تكرار در آيه دوم فرموده‌اند آنجا بغرض توبيخ و ملامت مشركين ذكر شده و اينجا بغرض عدم صلاحيّت براى اعتماد و اتّكاء و خلاصه آنكه ميفرمايد جماد قابل پرستش نيست و قدرت بر كمك با پرستش كنندگان ندارد بلكه ميشود آنرا شكست و خرد كرد چنانچه انبيا كردند و بتان نتوانستند از خودشان دفاع نمايند و اگر آنها را بخوانيد براى راهنمائى و ارشاد خودتان نمى‌شنوند دعاى شما را و محتمل است اين آيه خطاب بمسلمانان باشد يعنى اگر بخوانيد اهل شرك را براى هدايت بدين اسلام قبول نمى‌كنند و جمله اخيره خطاب به پيغمبر (ص) است كه ميفرمايد و مى‌بينى بتها را بصورتيكه شبيه است بكسيكه بانسان نگاه ميكند با آنكه آنها واقعا نمى‌بينند چون بتها را باين كيفيت مى‌ساختند و محتمل است مراد آن باشد كه مى‌بينى كفار را كه نظر مينمايند بسوى تو بديده ظاهرى ولى نمى‌بينند ترا بديده باطنى و چشم بصيرت و اللّه اعلم‌

47

وَ الَّذِين‌َ تَدعُون‌َ مِن‌ دُونِه‌ِ لا يَستَطِيعُون‌َ نَصرَكُم‌ وَ لا أَنفُسَهُم‌ يَنصُرُون‌َ (197)

و اما خدايان‌ ‌شما‌ ‌که‌ ميخوانيد ‌از‌ ‌غير‌ خداي‌ ‌من‌ استطاعت‌ و قدرت‌ ندارند ‌که‌ ‌شما‌ ‌را‌ ياري‌ كنند و نيز ‌خود‌ ‌را‌ ‌هم‌ قدرت‌ ندارند ياري‌ كنند وَ الَّذِين‌َ تَدعُون‌َ مِن‌ دُونِه‌ِ ‌هر‌ ‌که‌ ‌باشد‌ و ‌هر‌ چه‌ ‌باشد‌ تمام‌ فقير و محتاج‌ آني‌ ‌اگر‌ خداوند نسبت‌ بآنها منع‌ فيض‌ كند نابود ميشوند چه‌ رسد بنصرت‌ ‌شما‌ لا يَستَطِيعُون‌َ نَصرَكُم‌ و ‌اگر‌ بلائي‌ بآنها متوجه‌ شود نميتوانند ‌از‌ ‌خود‌ دفع‌ كنند وَ لا أَنفُسَهُم‌ يَنصُرُون‌َ و ‌خود‌ ‌را‌ ياري‌ كنند چه‌ رسد بتوانند ‌بما‌ بلائي‌ اصابه‌ كنند

]

(آیه 197)- سپس بار دیگر به تأکید روی دلایل بطلان بت پرستی پرداخته، می‌گوید: «معبودهایی را که غیر از خدا می‌خوانید کاری از آنها ساخته نیست، نمی‌توانند شما را یاری کنند و نه خودشان را» (وَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَکُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُونَ).