آیه 162 سوره نساء
| <<161 | آیه 162 سوره نساء | 163>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
لیکن کسانی از آنها که در علم قدمی ثابت دارند و به آنچه بر تو و پیغمبران پیش از تو نازل شده می‌گروند و به ویژه مؤمنانِ دیگر آنان که نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و به خدا و روز قیامت ایمان می‌آورند، به زودی خدا آنان را اجر و ثواب عظیم عطا خواهد کرد.
ولی از میان آنان، ثابت قدمان در دانش، مؤمنانِ [به موسی و تورات] برپادارندگان نماز، پرداخت کنندگان زکات، مؤمنان به خدا و روز قیامت، به آنچه بر تو و [بر پیامبران] پیش از تو نازل شده ایمان واقعی می آورند آنان هستند که یقیناً پاداش بزرگی به ایشان عطا خواهیم کرد.
ليكن راسخانِ آنان در دانش، و مؤمنان، به آنچه بر تو نازل شده و به آنچه پيش از تو نازل گرديده ايمان دارند و خوشا بر نمازگزاران، و زكات‌دهندگان و ايمان‌آورندگان به خدا و روز بازپسين كه به زودى به آنان پاداشى بزرگ خواهيم داد.
ولى دانشمندانشان و آن مؤمنانى را كه به آنچه بر تو و به آنچه پيش از تو نازل شده ايمان دارند، و نمازگزاران و زكات‌دهندگان و مؤمنان به خدا و روز قيامت را اجر بزرگى خواهيم داد.
ولی راسخانِ در علم از آنها، و مؤمنان (از امّت اسلام،) به تمام آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو نازل گردیده، ایمان می‌آورند. (همچنین) نمازگزاران و زکات‌دهندگان و ایمان‌آورندگان به خدا و روز قیامت، بزودی به همه آنان پاداش عظیمی خواهیم داد.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
راسخون: رسوخ: ريشه دارى و ثبات. راسخ در علم كسى است كه دانشور است و علم در او ريشه كرده و شكى بر او عارض نمى شود. راسخون جمع آن است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً «162»
ولى راسخان در علم از يهود و مؤمنان، به آنچه بر تو و آنچه پيش از تو نازل شده است ايمان دارند. و به ويژه برپا دارندگان نماز، و اداكنندگان زكات، و ايمان آورندگان به خدا و قيامتند. بزودى آنان را پاداش بزرگى خواهيم داد.
«1». تورات، سِفر تثنيه، فصل 23، جملات 19 و 20.
«2». تفسير نمونه.
جلد 2 - صفحه 210
نکته ها
از اينكه بارها در قرآن جمله‌ى «وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ» آمده و يك بار هم عبارت «مِنْ بَعْدِكَ» نيامده است، خاتميّت دين اسلام را مى‌توان فهميد.
در حديث آمده است: آنكه زكات نمى‌پردازد، نمازش قبول نيست. پيامبر صلى الله عليه و آله نمازگزارانى را كه زكات نپرداخته بودند، از مسجد بيرون مى‌كرد. به فرموده‌ى قرآن، نمازگزار واقعى بخيل نيست. «إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً، إِلَّا الْمُصَلِّينَ» «1»
پیام ها
1- در انتقاد بايد انصاف داشت. در اين آيه مؤمنانِ يهود از ظالمان و حرام‌خواران استثنا شده‌اند. لكِنِ الرَّاسِخُونَ ... مِنْهُمْ
2- دانشى ارزشمند است كه ريشه ورسوخ در جان داشته باشد. «الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ»
3- هدف و باورهاى مشترك مهم است، نه نژاد و قبيله و زبان. «الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ»
4- ايمان به همه‌ى اصول در همه‌ى اديان الهى لازم است. «بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ»
5- با آنكه نماز و زكات، در همه‌ى اديان بوده است، ولى به خاطر اهمّيت آن دو جداگانه ذكر شده‌اند. بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ ...
6- نماز از زكات جدا نيست و اهل نماز بايد اهل انفاق‌هاى مالى هم باشند. «الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ»
7- نماز جايگاه مخصوص دارد. (همه‌ى جملات آيه با واو و نون آمده «الرَّاسِخُونَ، الْمُؤْمِنُونَ، الْمُؤْتُونَ»، ولى درباره نماز به جاى «مقيمون» كلمه‌ى «الْمُقِيمِينَ» بكار رفته كه در زبان عربى، نشانه‌ى برجستگى آن است.)
«1». معارج، 21- 22.
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 211
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً (162)
بعد از ذكر كفار اهل كتاب، بيان مؤمنان ايشان را مى‌فرمايد:
لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ: لكن راسخان در علم از بنى اسرائيل، يعنى آنهائى كه تورات آموخته و مبالغه كرده‌اند در دانستن آن و به اخلاص و اعتقاد تمام به عمل آورده، اخفا و تحريف آن نكرده‌اند، مثل عبد اللّه سلام و اصحاب او، وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ: و تمام مؤمنين از ايشان يا از مهاجر و انصار كه ايمان مى‌آرند به آنچه نازل شده است به تو اى پيغمبر يعنى قرآن، وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ: و آنچه منزل گشته پيش از تو، يعنى تمام كتب الهى، وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ: و ايمان مى‌آرند به گزارندگان نماز، يعنى پيغمبران كه در شرع همه ايشان، نماز مقرر و مفروض بوده است. و گويند مراد ائمه معصومين صلوات اللّه عليهم مى‌باشند. وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ: و لكن دهندگان زكات واجبه، وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ: و ايمان آرندگان به خدا و روز قيامت، أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً: آن گروه متصفين به ايمان صحيح و عمل صالح زود باشد كه عطا كنيم ما ايشان را مزدى بزرگ، كه آن دولت رضا و سعادت وصول به نعم بى‌منتها باشد. اين اعطاى اجر عظيم، اختصاص ندارد به آنها، بلكه هر كه ثابت شد در معارف الهيه و عمل به علم خود كند و خير و هدايت را به مردم تعليم نمايد، هر آينه او را ثوابى جزيل بوده باشد.
امير المؤمنين عليه السّلام در نهج البلاغه فرمايد: و اللّه اللّه فى القرآن، لا يسبقكم بالعمل به غيركم. و اللّه اللّه فى الصّلوة، فانّها عمود دينكم. و اللّه اللّه فى
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 650
بيت ربّكم، لا تخلوه ما بقيتم، فانّه ان ترك لم تناظروا و اللّه اللّه فى الجهاد باموالكم و انفسكم و السنتكم فى سبيل اللّه؛ و عليكم بالتّواصل و التّبادل، و ايّاكم و التّدابر و التّبادل و التّقاطع، و لا تتركوا الامر بالمعروف و النّهى عن المنكر، فيولّى عليكم شراركم، ثمّ تدعون فلا يستجاب لكم.
يعنى: و بترسيد از خدا بترسيد خدا را در رعايت قرآن، بايد پيشى نگيرد شما را در عمل كردن به احكام قرآن، غير شما. و بترسيد خدا را بترسيد خدا را در رعايت نماز، پس بتحقيق نماز ستون دين شماست. و بترسيد خدا را بترسيد خدا را در رعايت خانه پروردگار، خالى مگذاريد آن را از حج نمودن در آن مادامى كه زنده باشيد. بتحقيق اگر واگذاريد او را، مهلت داده نخواهيد شد از عذاب الهى. و بترسيد خدا را بترسيد خدا را در رعايت جهاد كردن به مالهاى شما و نفسهاى شما و زبانهاى شما در راه خدا، و لازم است بر شما وصلت و خويشى با يكديگر، و دور داريد خود را از پشت نمودن و قطع كردن احساس به هم را، و ترك مكنيد امر به مأمورات و نهى كردن از منهيات را، كه اگر ترك نمائيد، حاكم گردد بر شما اشرار و بدكردار شما، پس دعا مى‌كنيد به درگاه خدا، و مستجاب نمى‌شود براى شما.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً (162)
ترجمه
ولى راسخان در دانش از آنها و گروندگان ميگروند بآنچه فرستاده شد بسوى تو و آنچه فرستاده شد پيش از تو بخصوص بر پا دارندگان نماز و دهندگان زكوة و گروندگان بخدا و روز بازپسين آنگروه زود باشد كه دهيمشان مزدى بزرگ..
تفسير
كسانيكه در وادى علم راسخ و ثابت قدمند از معلوم خود تجاوز نميكنند و بعلم خود عمل مينمايند و دانش خود را فداى هيچ غرضى از اغراض نمى‌نمايند اگر چه يهودى باشند همينقدر كه در تورية صحيح يافتند اوصاف پيغمبر آخر الزمان را اقرار به نبوت او مينمايند و ايمان بقرآن و تورية و ساير كتب سماوى ميآورند و ديگر طلب معجزى از آنحضرت نميكنند زيرا اين امر خود دليل روشنى است بر حقانيت تورية و
جلد 2 صفحه 155
قرآن و آورنده آندو آنها مانند عبد اللّه سلام و اصحابش و همچنين كسانيكه ايمان به پيغمبر (ص) آوردند ايمان بقرآن و ساير كتب سماوى ميآورند كه همه صدق و حقند زيرا ايمان به پيغمبر لازمه‌اش ايمان بقرآن است و ايمان بقرآن ملازم با ايمان بساير كتب سماوى است كه در قرآن مكرر تصريح بآن شده است مخصوصا كسانيكه نماز گذار و بر پا دارنده نمازند كه آنها چون شبانه روزى اقلا پنج مرتبه متوجه بحق شده با خداوند طرف خطاب ميشوند قلب آنها منور بانوار حق ميشود و حق و اهل حق را مشاهده مينمايند و حقائق براى آنها بعين اليقين مكشوف ميشود ديگر چه حاجت به بينه و برهان و دليل و اعجاز و كرامت دارند و بنابر آنچه عرض شد لكن استدراك از سؤال معجزه و ساير مطاعن بنى اسرائيل است كه از آيه يسئلك اهل الكتاب به بعد ذكر شد تا شامل راسخان در علم از آنها نشود و مؤمنون عطف بر راسخون است و مراد بآنها غير اهل كتابند مانند نوع اصحاب پيغمبر (ص) كه بدون طلب معجزه يا با طلب آن بدون لجاج و عناد بالطوع و الرغبه ايمان آوردند و المقيمين منصوب بمدح است كه ايمان آنها اسرع و اكمل است بتقدير اخصّ يا امدح و بعضى گفته‌اند المقيمين عطف است بر ما انزل اليك و مراد از آنها پيغمبران يا ملائكه يا ائمه اطهارند و المقيمون نيز قرائت شده است ولى نادر است و از مصحف ابن مسعود نقل شده است و بنابر اين مبتدا است و المؤتون الزكوة عطف بآن است و بنا بر قرائت مشهور و المؤتون الزكوة مبتدا است و در هر حال سنؤتيهم خبر است و چون غرض اصلى از آيه كه بيان حال راسخان در علم از اهل كتاب و ساير مؤمنين مخصوصا اهل نماز بود حاصل شده بود و ضمنا مدح از ايمان به پيغمبر و كتب سماوى و نماز بدون تعصب و تكلف شده بود مناسب بود در ذيل آيه اثبات اجر و فضلى براى دهندگان زكوة و اهل ايمان بخدا و روز جزا شود تا اصول دين تكميل و چنانچه در كلام الهى معمول است ذكرى از زكوة عقيب صلاة شده باشد و مراجعه بآنچه عرض شد براى حل تمام اشكالات و بيان وجوه محسنات كلام كافى است لذا از نقل اقوال و وجوه تراكيب منقوله در اين مقام خوددارى مينمائيم و اللّه اعلم بالصواب.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لكِنِ الرّاسِخُونَ فِي العِلمِ مِنهُم وَ المُؤمِنُونَ يُؤمِنُون‌َ بِما أُنزِلَ إِلَيك‌َ وَ ما أُنزِلَ مِن قَبلِك‌َ وَ المُقِيمِين‌َ الصَّلاةَ وَ المُؤتُونَ الزَّكاةَ وَ المُؤمِنُونَ بِاللّهِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤتِيهِم أَجراً عَظِيماً (162)
جلد 6 - صفحه 270
لكن كساني که از اهل كتاب رسوخ در علم دارند و حقايق را درك كردند و مؤمنيني که بشرف اسلام مشرف شدند ايمان دارند بآنچه بر شما نازل شده و بر انبياء و قبل و كساني که بر پا ميدارند نماز را و اينها اداء زكاة ميكنند و ايمان بخدا و روز جزاء دارند اينها را زود باشد که اجر عظيمي بآنها عنايت فرمائيم.
اشكال- جمله و المقيمين الصلاة بمقتضاي عطف بيؤمنون بايد مرفوع باشد و المقيمون الصلاة.
جواب- مفسرين در اينکه باب اختلاف زيادي دارند، از عايشه نقل ميكنند که اينکه از نقله قرآن است و اشتباه آنها است، و اينکه كلمه غلط محض است با ثبوت تواتر قرآن، و بعضي مفسرين گفتند اينکه جمله عطف بما انزل اليك يعني يؤمنون بالمقيمين الصلاة و مجرور است، و بعضي گفتند منصوب است بفعل محذوف كلمه اعني المقيمين الصلاة، و بعضي گفتند عطف بضمير هم است در الراسخون في العلم منهم و من المقيمين الصلاة، و بعضي گفتند عطف بكاف من قبلك است يعني من قبل المقيمين للصلوة، و بعضي گفتند عطف بكاف اولئك است.
و تحقيق الكلام اينست که عطف ظاهر بضمير بدون اعاده حرف جرّ صحيح نيست و آنچه بنظر اقرب ميآيد همان معناي اول است و مجرور است و عطف بما انزل اليك است، باين معني که راسخون در علم از اهل كتاب و مؤمنون ايمان بقرآن و بكتب آسماني که قبلا نازل شده و ايمان بمقيمين صلوة که انبياء باشند دارند و اعطاء زكاة هم ميكنند و ايمان بخدا و روز جزاء هم دارند.
لكِنِ الرّاسِخُونَ فِي العِلمِ مِنهُم علماء يهود و نصاري که از كتب آسماني كاملا بهره‌مند شدند و بشارات انبياء بآمدن پيغمبر اكرم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم را درك كردند وَ المُؤمِنُونَ كساني که از مشركين بشرف اسلام مشرف شدند.
يُؤمِنُون‌َ بِما أُنزِلَ إِلَيك‌َ قرآن و احكام و اموري که حضرتش از جانب خدا
جلد 6 - صفحه 271
ابلاغ فرموده وَ ما أُنزِلَ مِن قَبلِك‌َ از صحف آدم و شيث و نوح و ابراهيم و تورات و زبور و انجيل و آنچه انبياء آورده بودند.
وَ المُقِيمِين‌َ الصَّلاةَ از انبياء و اولياء و صالحين و اوصياء انبياء بتمام آنها ايمان آوردند وَ المُؤتُونَ الزَّكاةَ و اداء زكاة هم ميكنند وَ المُؤمِنُونَ بِاللّهِ و ايمان بوحدانيت حق و نفي شرك وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ و ايمان بروز جزاء هم دارند.
أُولئِكَ اينکه راسخون و مؤمنون را سَنُؤتِيهِم أَجراً عَظِيماً پاداش بسيار بزرگي
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 162)
در این آیه به واقعیت مهمی اشاره شده که قرآن کرارا به آن تکیه کرده است و آن این که مذمت و نکوهش قرآن از یهود به هیچ وجه جنبه مبارزه نژادی و طائفه ای ندارد، اسلام هیچ نژادی را به عنوان «نژاد» مذمت نمی کند بلکه نکوهشها و حملات آن تنها متوجه آلودگان و منحرفان است، لذا در این آیه افراد با ایمان و پاکدامن یهود را استثناء کرده، و مورد ستایش قرار داده و پاداش بزرگی به آنها نوید می دهد، و می گوید: «ولی آن دسته از یهود که در علم و دانش راسخند و مؤمنان (از دست اسلام) به آنچه بر تو نازل شده و آنچه بر پیامبران پیشین نازل گردیده ایمان می آورند (همچنین) نمازگزاران و زکات دهندگان و ایمان آورندگان به خدا و روز قیامت به زودی پاداش بزرگی به آنها خواهیم داد» (لکنِ الرّاسِخُونَ فِی العِلمِ مِنهُم وَ المُؤمِنُونَ یؤمِنُونَ بِما أُنزِلَ إِلَیکَ وَ ما أُنزِلَ مِن قَبلِکَ وَ المُقِیمِینَ الصَّلاةَ وَ المُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ المُؤمِنُونَ بِاللّهِ وَ الیومِ الآخِرِ أُولئِکَ سَنُؤتِیهِم أَجراً عَظِیماً).
به همین دلیل می بینیم که جمعی از بزرگان یهود به هنگام ظهور پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله و مشاهده دلایل حقانیت او به اسلام گرویدند و با جان و دل از آن حمایت کردند و مورد احترام پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سایر مسلمانان بودند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم