آیه 126 سوره نساء

وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ مُحِيطاً (126)

چون اتخاذ خليل، موهم احتياج متخذ است به خليل، از اين جهت در بيان رفع اين ابهام و استغناى ذات اقدس خود مى‌فرمايد:

وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ‌: و مختص است مر خداى را از روى خلق و ملك، آنچه در آسمانهاست از مخلوقات علويه، و آنچه در زمين است از اشياء سفليه، پس محتاج به هيچ كس و هيچ چيز نباشد، و هر كه را خواهد از اهل آسمان و زمين كه متصف باشد به كمال اطاعت و انقياد و مسارعت در مرضات او بدوستى برگزيند و اختيار فرمايد، يعنى نظر لطف خود را بدو متوجه سازد. و گويند اين آيه متصل است به ذكر اعمال و مقرر وجوب طاعت او بر اهل آسمان و زمين و كمال قدرت او بر مجازات اعمال ايشان. وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ مُحِيطاً: و هست خداى تعالى به هر چيزى احاطه كننده از حيث علم و قدرت، پس عالم به اعمال عاملين و قادر است به مجازات ايشان بر مكتسبات آنها.

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 592

امير المؤمنين عليه السّلام در نهج البلاغه مى‌فرمايد: قد علم السّرائر و خبر الضّمائر، له الاحاطة بكلّ شى‌ء و الغلبة لكلّ شى‌ء و القوّة على كلّ شى‌ء فليعمل العامل منكم فى ايّام مهله قبل ارهاق اجله و فى فراغه قبل اوان شغله و فى متنفّسه قبل ان يؤخذ بكظمه. «1» يعنى: به تحقيق خداى متعال داناى جميع نهانى‌ها و آگاه تمام انديشه‌هاست، يعنى عالم است به مبادى و غايات و فوايد و مقتضيات و آثار آنها. و از براى او است احاطه ظهور و شهود و قيوميت به هر چيز، و علم او تام الاحاطه است به هر موجودى، و از براى او است غلبه عليت براى هر چيز، و براى او است قدرت كامله بر هر شي‌ء، يعنى مختص ذات اقدس الهى است علم و عليت و قدرت بر جميع عوالم امر و خلق. پس بايد عمل كنند عاملين شما در ايام مهلت او، قبل از نزديك شدن موت، و در زمان فراغت، پيش از مشغول شدن به مردن، و در زمان تنفس او قبل از سدّ مجراى نفس.

وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ مُحِيطاً (126)

ترجمه‌

و مر خدا راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و باشد خدا بهر چيزى احاطه دارنده..

تفسير

تمام موجودات مخلوق و مملوك و محتاج و مأمور و مقهور خدايند و او است خالق و مالك و غنى و آمر و قاهر فوق خلائق و محيط بعلم و قدرت بر ما سوى.

جلد 2 صفحه 132

وَ لِلّه‌ِ ما فِي‌ السَّماوات‌ِ وَ ما فِي‌ الأَرض‌ِ وَ كان‌َ اللّه‌ُ بِكُل‌ِّ شَي‌ءٍ مُحِيطاً (126)

و ‌از‌ ‌براي‌ ‌خدا‌ ‌است‌ آنچه‌ ‌در‌ آسمانها و زمين‌ ‌است‌ و خداوند بهر چيزي‌ احاطه‌ دارد باحاطه‌ قيوميت‌.

و للّه‌ لام‌ اختصاص‌ ‌است‌ ‌که‌ تمام‌ مختص‌ بخدا ‌است‌ و ‌غير‌ ‌او‌ مالك‌ شيئي‌ نيست‌ ‌حتي‌ مالك‌ نفس‌ ‌خود‌ و دعوي‌ مالكيت‌ ‌که‌ ‌من‌ مالك‌ فلان‌ هستم‌ توهم‌ صرف‌ ‌است‌ ‌اينکه‌ ملكية عرضي‌ جعلي‌ موقتيست‌ ‌در‌ واقع‌ عاريه‌ ‌است‌ امروز بدست‌ تو فردا بدست‌ ديگري‌.

(آیه 126)

در این آیه اشاره به مالکیت مطلقه پروردگار و احاطه او به همه اشیاء می کند و می فرماید: «آنچه در آسمانها و زمین است ملک خداست، زیرا خداوند به همه چیز احاطه دارد» (وَ لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الأَرضِ وَ کانَ اللّهُ بِکلِّ شَیءٍ مُحِیطاً).

اشاره به این که اگر خداوند ابراهیم را دوست خود انتخاب کرد نه به خاطر نیاز به او بود، زیرا خدا از همگان بینیاز است بلکه به خاطر سجایا و صفات فوق العاده و برجسته ابراهیم بود.